Του Λίνου Υφαντή,
Κατά την βυζαντινή περίοδο οι Βούλγαροι επέδραμαν στην περιοχή της Αιτωλοακαρνανίας συνολικά δύο φορές, το 977 μ.Χ. και το 1041 μ.Χ. Είχαν προηγηθεί άλλες τρεις επιδρομές κατά τις οποίες κατελήφθη η Νικόπολή, το 829 μ.Χ, το 919 μ.Χ. και 927 μ.Χ., φαίνεται όμως ότι δεν είχαν εισέλθει στρατιωτικά στο χώρο της Αιτωλοακαρνανίας.
Επικεφαλής της πρώτης επιδρομής του 977 μ.Χ. ήταν ο Σαμουήλ. Με επιδρομές που πραγματοποιεί καταφέρνει να αυξήσει την έκταση του κράτους του και με πρωτεύουσα την περιοχή της Πρέσπας . Από την Πρέσπα, ο Συμεών εξόρμησε κατά της Νικόπολης όπου βρήκε ομοφύλους του, οι οποίοι είχαν ήδη εγκατασταθεί εκεί κατά τη δεύτερη επιδρομή του 919 μ.Χ. Οι Βούλγαροι αναφέρονται ότι προέβησαν σε λεηλασίες στην Αιτωλική γη και είχαν εκεί παρουσία ώς το 996, όταν ο Νικηφόρος Ουρανός στρατηγός του Βασιλείο τον Βουλγαροκτόνο συνέτριψε τους Βουλγάρους στον Σπερχειό. Εκεί ο βασιλιάς των Βουλγάρων Σαμουήλ τραυματίζεται βαριά και διέφυγε την τελευταία στιγμή από τα βουνά της Αιτωλίας τη νύχτα προκειμένου να αποφύγει την αιχμαλωσία.
Παρόλο τον τραυματισμό του Σαμουήλ, Οι Βούλγαροι αντεπιτέθηκαν και καταλαμβάνουν τη Νικόπολη και την Αιτωλοακαρνανία για δεύτερη φορά το 1041 μ.Χ. με επικεφαλής τον Βούλγαρο Πέτρο Δελεάνο. Κατά την επιδρομή αυτή προβαίνουν σε λεηλασίας στα πεδινά μέρη. Αναφέρεται ότι μάλιστα ότι τότε ξέσπασε κάποια επανάσταση στό «Θέμα Νικοπόλεως» (διοικητική περιφέρεια) με επικεφαλής τον Βούλγαρο ηγέτη Πέτρο Δελεάνο, ο οποίος είχε επικρατήσει διά λιθοβολισμού του αντιπάλου του Τειχομηρού. Στην επανάσταση αυτή φαίνεται να πήραν μέρος και οι κάτοικοι της Νικοπόλεως οι οποίοι ευχαρίστως προσεχώρησαν στον Πέτρο Δελεάνο, για να αποφύγουν τον σκληρό βυζαντινό φοροεισπράκτορα Ιωάννη Κουτζομύτη εκπρόσωπο του Ιωάννου Ορφανοτρόφου. Όπως περιγράφει ο Πέτρος Φουρίκης, βασιζόμενος στό χρονικόν του Κεδρηνού, «Ο Πέτρος Δελεάνος κυριεύσας το Δυρράχιον εστράφη προς το Θέμα Νικοπόλεως, ού εγένετο ευχερώς κύριος, διότι οι κάτοικοι αυτού πλήν της Ναυπάκτου, προσεχώρησαν (ευχαρίστως) εις αυτόν, μη δυνάμενοι να υποφέρωσι την απληστίαν του εισπράκτορος των δημοσίων φόρων Ιωάννου Κουτζομύτου, προθυμουμένου ίσως να κορέση την ακόρεστον απληστίαν του Ιωάννου του Ορφανοτρόφου». Ο Δελεάνος ανατράπηκε το ίδιο έτος και ο διάδοχος του νικήθηκε στη μάχη του Οστρόβου από τον Βυζαντινό αυτοκράτορα Μιχαήλ Δ΄ τερματίζοντας έτσι οριστικά την παρουσία των Βουλγάρων στην περιοχή.
Κατά την πρώτη εισβολή των Βουλγάρων στην Αιτωλοακανρναία διαπιστώνεται ότι η υπό βουλγαρική κατοχή εκκλησιαστικές επαρχίες της Ναυπάκτου, η οποία ήταν η έδρα του θέματος Νικοπόλεως, αυξάνονται σε έκταση και φτάνουν ως την Κέρκυρα και το Βουθρωτό ( τακτικόν με αρ. 7 της έκδοσης Darrouzès), κάτι που αποδεικνύει ότι η Βουλγαρική επικράτεια περιλάμβανε όλη την Αιτωλοακαρνανία. Σε αυτό συνηγορεί και η επιλογή του Σαμουήλ να διαφύγει προς Βορρά από την Αιτωλοακαρνανία διότι οι Βούλγαροι ήλεγχαν τα εδάφη εκείνη την περίοδο και υπήρχαν οι προϋποθέσεις ασφαλούς διαφυγής του Βούλγαρου Βασιλιά από τους Βυζαντινούς. Από τα παραπάνω επίσης προκύπτει ότι οι περιοχές της Αιτωλοακαρνανίας ακολούθησαν διαφορετική στάση απέναντι στη βουλγαρική εποχή , η οποία είχε να κάνει με καθαρά φορολογικά κίνητρα και βραχυπρόθεσμα συμφέροντα της εποχής και όχι με εθνολογική ή άλλου είδους ταύτιση.
Με πληροφορίες από:
Μιχαήλ Ψελλός: «Χρονογραφία». Oxford University Press: «The Oxford Dictionary of Byzantium», 1991
el.wikipedia.org
Θ.Χαβέλλα, Ιστορία των Αιτωλών, Αθήνα: 1883
agrinionews.gr
