Αλλαγές φέρνει για συνταξιούχους, ασφαλισμένους, οφειλέτες, δικαιούχους επιδομάτων και δημοσίους υπαλλήλους το νομοσχέδιο των 73 άρθρων που κατατέθηκε από το Υπουργείο Εργασίας. Η μεγαλύτερη αλλαγή είναι η αύξηση των συντάξεων που θα καταβληθεί με τις συντάξεις Φεβρουαρίου 2023 ενώ περιλαμβάνει τις επιταγές ακρίβειας των 250 ευρώ που θα πρέπει να δοθούν πριν τα Χριστούγεννα.
Με το νέο ασφαλιστικό υπάρχουν οι κερδισμένοι αλλά και οι χαμένοι με τις νέες αυξήσεις, μάλιστα κάποιοι πρέπει να «ξεχάσουν» την πρόωρη συνταξιοδότηση.
Συγκεκριμένα χαμένοι είναι:
1. Δημόσιοι υπάλληλοι: Κλείνει η πόρτα της πρόωρης συνταξιοδότησης στο Δημόσιο για τους υπαλλήλους που δεν πρόλαβαν ή δεν θα προλάβουν να συμπληρώσουν το εκάστοτε ηλικιακό όριο έως τις 31/12/ 2022. Σύμφωνα με τη σχετική διάταξη, το όριο εξόδου ορίζεται πλέον στα 62 έτη.
Για παράδειγμα, δημόσιος υπάλληλος που είχε συμπληρώσει 25 έτη υπηρεσίας το 2011 αλλά δεν συμπληρώνει τα 56 έτη μέχρι και 31.12.2022, με βάση τη νομοθεσία που ίσχυε πριν το 2015 δεν δικαιούται μειωμένη σύνταξη το 2022, αλλά θα δικαιούται μειωμένη σύνταξη μόλις συμπληρώσει το 62ο έτος της ηλικίας του. Υπόκειται σε αύξηση ορίων ηλικίας 6 ετών.
2. Οι συνταξιούχοι, κυρίως συμβολαιογράφοι, αρτοποιοί, βενζινοπώλες και τραπεζικοί, που έπαιρναν ιλιγγιώδη επικουρική σύνταξη έως και 19.000 ευρώ μηνιαίως. Η σχετική διάταξη του μίνι ασφαλιστικού ορίζει πλαφόν στην επικουρική που ανέρχεται στα 6/20 του πλαφόν κύριας σύνταξης (1.382,40€ /μήνα).
3. Ζευγάρια συνταξιούχων που χάνουν την επιταγή ακρίβειας επειδή ξεπερνούν το ετήσιο οικογενειακό εισόδημα που ορίστηκε ως κόφτης. Φέτος το όριο για το οικογενειακό εισόδημα έρχεται στα 16.800 ευρώ. Τι σημαίνει αυτό;
Οτι θα υπάρξουν ζευγάρια συνταξιούχων με ατομικό εισόδημα 800 ευρώ που δεν θα καταφέρουν να πάρουν εις διπλούν το επίδομα. Κι αυτό επειδή το πλαφόν του οικογενειακού εισοδήματος (16.800€) δεν είναι το διπλάσιο του ατομικού πλαφόν (9.600€) όπως πέρυσι (7.200€ – 14.400€).
Δηλαδή, δύο συνταξιούχοι κάτω από την ίδια στέγη που λαμβάνουν 800 ευρώ σύνταξη έκαστος χωρίς άλλα εισοδήματα δηλώνουν ετήσιο φορολογητέο εισόδημα 19.200 ευρώ, ήτοι πάνω από το όριο των 16.800 ευρώ, με αποτέλεσμα να χάσουν το επίδομα
Επομένως, για να λάβουν το επίδομα θα πρέπει ένας από τους δύο να εισπράττει χαμηλότερη σύνταξη ή η σύνταξη του καθενός δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 700 ευρώ (1.400 Χ 12= 16.800 ευρώ).
Για παράδειγμα, αν ο ένας λαμβάνει 800 ευρώ και ο άλλος 500 και το ετήσιο οικογενειακό εισόδημα ανέρχεται σε 15.600 ευρώ, θα λάβουν το επίδομα.
Αντίθετα, αν η σύνταξη του ενός ανέρχεται στα 800 ευρώ και του άλλου σε 700 (ετήσιο οικογενειακό εισόδημα 18.000 ευρώ), θα μείνουν εκτός οικονομικής στήριξης.
4. Μόνο λογιστικές αυξήσεις θα δουν 932.631 συνταξιούχοι, εξαιτίας μεγάλης προσωπικής διαφοράς. Από αυτούς μόλις 140.808 (5,39% του συνόλου) δεν θα δουν καμία αύξηση στην τσέπη τους, ενώ 265.367 συνταξιούχοι (10,15%) θα λάβουν την έκτακτη οικονομική ενίσχυση των 250ευρώ πριν από τα Χριστούγεννα. Για την πλειονότητα των συγκεκριμένων συνταξιούχων (88%) θα προκύψει αύξηση των αποδοχών μέσω της κατάργησης της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης (525.456 ωφελούμενοι).
Κερδισμένοι είναι:
1. Η αύξηση των συντάξεων κάθε χρόνο. Σύμφωνα με τη σχετική διάταξη προβλέπεται η αναπροσαρμογή των συντάξεων με βάση τον τιμάριθμο και την αύξηση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος αλλά και η διαδικασία καταβολής της σύνταξης.
Ειδικότερα η κοινή απόφαση της περ. α’ της παρ. 4 του άρθρου 14 του ν. 4387/2016 (Α΄ 85), περί του καθορισμού με κοινή υπουργική απόφαση του συνολικού ποσού της σύνταξης που αυξάνεται από την 1η.1.2023 κατ’ έτος, εκδίδεται μέχρι την 31η Δεκεμβρίου του προηγούμενου έτους με βάση τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στην Εισηγητική Έκθεση του Κρατικού Προϋπολογισμού.
Διαφορές μεταξύ των στοιχείων της Εισηγητικής Έκθεσης του Κρατικού Προϋπολογισμού και των αντίστοιχων στοιχείων που δημοσιεύει η Ελληνική Στατιστική Αρχή λαμβάνονται υπόψη κατά τον καθορισμό του συντελεστή αύξησης των συντάξεων στην απόφαση που αφορά στο αμέσως επόμενο έτος και αποδίδονται.
2. Χιλιάδες μισθωτοί εργαζόμενοι καθώς μονιμοποιείται η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες.
3. Οι οφειλέτες -κυρίως ελεύθεροι επαγγελματίες- που θα κάνουν χρήση της 10ετούς παραγραφής οφειλών προς τον ΕΦΚΑ, εφόσον βέβαια αυτές δεν έχουν βεβαιωθεί από το Ταμείο ή το ΚΕΑΟ. Στην πράξη, μειώνεται σε 10 χρόνια, από 20 που είναι σήμερα στα περισσότερα ταμεία πλην ΙΚΑ, ο χρόνος που έχει ο e-ΕΦΚΑ προκειμένου να βεβαιώσει και να εισπράξει απαιτήσεις.
Η χρήση της της δυνατότητας 10ετούς παραγραφής σε γενικές γραμμές συμφέρει όσους μπορούν με τα υπόλοιπα χρόνια να θεμελιώσουν δικαίωμα συνταξιοδότησης καθώς πρέπει να γίνει σαφές ότι οι οφειλέτες που θα κάνουν χρήση της παραγραφής θα χάσουν αντίστοιχο ασφαλιστικό χρόνο και σε αρκετές περιπτώσεις θα δυσκολευτούν να συμπληρώσουν τα απαιτούμενα χρόνια για να βγουν στη σύνταξη.
4. Οι οφειλέτες που θα ενταχθούν στη νέα ρύθμιση χρεών σε 24 μηνιαίες δόσεις αντί για 12, με ελάχιστο μηνιαίο ποσό τα 50 ευρώ. Με την προτεινόμενη διάταξη εξισώνονται οι δόσεις για πάγια ρύθμιση χρεών σε e-ΕΦΚΑ και εφορία και διευκολύνονται οι οφειλέτες ληξιπρόθεσμων ασφαλιστικών οφειλών στην τήρηση της ρύθμισης.
Παράλληλα παύει υφ’ όρον η ποινική δίωξη των οφειλετών ρυθμισμένων ασφαλιστικών οφειλών για όσο διάστημα εξυπηρετείται η ρύθμιση, ενώ μέχρι τώρα αναστελλόταν. Με τον τρόπο αυτό αποφεύγεται η επαναλαμβανόμενη προσέλευση του συνεπή στη ρύθμιση οφειλέτη και των υπαλλήλων του e-ΕΦΚΑ στο δικαστήριο προς επιβεβαίωση ότι η ρύθμιση τηρείται. της ρύθμισης στο δικαστήριο.
5. Οι εργοδότες και οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα που θα ενταχθούν στο πρόγραμμα επιδότησης ασφαλιστικών εισφορών σε επιχειρήσεις οι οποίες από την 1η Ιανουαρίου 2023 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023 μετατρέπουν συμβάσεις μισθωτών εργαζομένων με μερική απασχόληση σε συμβάσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης.
Οι εν λόγω εργοδότες θα κερδίσουν την επιδότηση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 40%, οι δε μισθωτοί ως πλήρως απασχολούμενοι θα ωφεληθούν από την αύξηση του μηνιαίου μισθού τους.
6. Κερδισμένες βγαίνουν οι μητέρες εργαζόμενες στον ιδιωτικό τομέα από την αύξηση της ειδικής άδειας μητρότητας σε εννέα μήνες από έξι, κάτι που ίσχυε ήδη στο Δημόσιο. Κατά τη διάρκεια της άδειας μητρότητας, η ΔΥΠΑ καταβάλλει στην εργαζόμενη μητέρα μηνιαίως ποσό ίσο με τον κατώτατο μισθό, καθώς και αναλογία δώρων εορτών και επιδόματος αδείας.
7. Οι δημόσιοι υπάλληλοι, καθώς καταργείται η ειδική εισφορά 1% των ασφαλισμένων του τ. ΤΠΔΥ και αυξάνεται κατά τι ο καθαρός μισθός τους. Διευκρινίζεται ότι με τη διάταξη αυτή δεν επηρεάζονται τα σχετικά εφάπαξ.
8. Οι ένστολοι, καθώς επεκτείνεται σε όλους τους ενστόλους το δικαίωμα της «μάχιμης πενταετίας», δηλαδή της αναγνώρισης έως και πέντε επιπλέον ετών ασφάλισης, καταβάλλοντας τις αντίστοιχες εισφορές.
Όσοι ένστολοι εξαιρούνταν (π.χ. ορισμένες κατηγορίες πυροσβεστών, λιμενικών, αστυνομικών και υπηρετούντων στην αεροπορία) από τη σχετική ρύθμιση αποκτούν πλέον το δικαίωμα αυτό, ανεξαρτήτως μονάδας υπηρεσίας, αν είναι παλαιοί ή νέοι ασφαλισμένοι (προ ή μετά το 2011) και ανεξαρτήτως της σχέσης εργασίας με την οποία υπηρετούν (μόνιμοι και μη).
9. Οι δημόσιοι υπάλληλοι οι οποίοι έχουν θεμελιώσει ή θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης και προλαβαίνουν να βγουν σε πρόωρη σύνταξη πριν τα 62 έως τις 31/12/ 2022.
10. Οι 2,3 εκατομμύρια ευάλωτοι πολίτες οι οποίοι εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις θα λάβουν έκτακτη ενίσχυση τον Δεκέμβριο. Την ενίσχυση των 250 ευρώ θα λάβουν συνταξιούχοι, δικαιούχοι αναπηρικού επιδόματος και οι ανασφάλιστοι υπερήλικες. Οι περίπου 225.000 δικαιούχοι του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, δηλαδή των νοικοκυριών που διαβιούν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, τον Δεκέμβριο θα λάβουν διπλή δόση.
Επίσης οι 735.000 δικαιούχοι επιδόματος παιδιού θα λάβουν μιάμιση επιπλέον μηνιαία δόση. Το ποσό της ενίσχυσης ανέρχεται σε 105 ή 63 ή 42 ευρώ για κάθε παιδί για το πρώτο και το δεύτερο παιδί, ανάλογα με το ύψος του εισοδήματος, και σε 210 ή 126 ή 84 από το τρίτο και για κάθε επόμενο παιδί.
Μεγάλοι κερδισμένοι είναι οι οικογένειες με τρία παιδιά και πάνω. Για παράδειγμα, μια οικογένεια με πέντε παιδιά που ανήκει στη δεύτερη εισοδηματική κατηγορία (ετήσιο εισόδημα 27.000 ευρώ) λαμβάνει επίδομα 336 ευρώ τον μήνα. Στα μέσα Δεκεμβρίου θα λάβει 336+168, σύνολο 504 ευρώ.
11. Οι υποψήφιοι συνταξιούχοι με διαδοχική ασφάλιση για τους οποίους καθυστερούσε να εκδοθεί η σύνταξή τους. Με την προτεινόμενη διάταξη θεσπίζεται η απευθείας εξέταση της αίτησης συνταξιοδότησης από τον τελευταίο φορέα διαδοχικής ασφάλισης, εφόσον σε αυτόν έχουν διανυθεί 1.000 ημέρες ασφάλισης, με 300 την τελευταία πενταετία (προηγουμένως 1.500 και 500 αντίστοιχα).
Δηλαδή θεσπίζονται και για τη διαδοχική ασφάλιση εκτός του e-ΕΦΚΑ οι ίδιες προϋποθέσεις που ήδη ισχύουν για τη διαδοχική ασφάλιση εντός του e-ΕΦΚΑ. Με τη ρύθμιση αυτή απλοποιείται και επιταχύνεται η διαδικασία συνταξιοδότησης σε περιπτώσεις διαδοχικής ασφάλισης εκτός του e-ΕΦΚΑ (π.χ. χρόνος επικουρικής σε ΕΦΚΑ και ΕΔΟΕΑΠ).
12. Οι περιστασιακά απασχολούμενοι. Μέχρι πρότινος οι εγγεγραμμένοι στο μητρώο της ΔΥΠΑ άνεργοι είχαν τη δυνατότητα να βεβαιώνουν με αίτησή τους συνεχή χρόνο ανεργίας, εφόσον εργάζονταν περιστασιακά, δηλαδή είχαν πραγματοποιήσει κατά μέγιστο όριο 70 ημερομίσθια ανά δωδεκάμηνο.
Προτείνεται η περιστασιακή εργασία να περιγράφεται ως η πραγματοποίηση 70 ημερών απασχόλησης (και όχι 70 ημερομισθίων), ώστε να διατηρείται η ιδιότητα του ανέργου σε αναζητούντες εργασία που έχουν απασχοληθεί με οποιονδήποτε τρόπο (και όχι μόνο με μισθωτή εργασία) έως 70 ημέρες/δωδεκάμηνο.
13. Οι δικαιούχοι επιδομάτων του ΟΠΕΚΑ που δεν θα χρειάζεται πλέον να επιστρέφουν τα αχρεωσθήτως καταβληθέντα. Ο ΟΠΕΚΑ στο πλαίσιο ελέγχων εντόπισε πολλές περιπτώσεις πολιτών που λάμβαναν επιδόματα -κυρίως αναπηρικά- χωρίς να τα δικαιούνται, στη συντριπτική τους πλειοψηφία καλόπιστα, και διέκοψε την καταβολή τους, αναζητώντας αναδρομικά τα αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά.
Ενισχύεται η προστασία των ιδιαίτερα ευάλωτων αυτών ομάδων με την παύση αναζήτησης εκκρεμών οφειλών από τα ποσά που έλαβαν χωρίς να τα δικαιούνται. Ο καταλογισμός και η αναζήτηση των οφειλών -αν διακόπηκε- μπορεί να γίνει ή να προχωρήσει αν διαπιστωθεί ότι η καταβολή της παροχής οφείλεται σε πράξεις ή παραλείψεις που αποδίδονται σε δόλο του δικαιούχου ή του νομίμου εκπροσώπου του.
