Η Μάχη της Κλείσοβας- 25 Μαρτίου 1826
Της Φωτεινής Τσιτσώνη – Καβάγια
Εκπαιδευτικού
Eίναι μια πολιτεία, που τα βουνά της ολόγυρα είναι πιο μεγάλα από τον κάμπο της και η στεριά της είναι μικρότερη από τη θάλασσα που την περιβάλλει, μια θάλασσα απέραντη, που η ανησυχία της, όταν αγριεύει, δένεται με την ανησυχία της ψυχής των κατοίκων αυτής της περιοχής.
Είναι μια πολιτεία, που το χώμα της είναι βαμμένο και ποτισμένο από το αίμα των ηρώων προγόνων της και κάθε γωνιά της είναι τόπος θυσίας και μαρτυρίου.
Είναι μια πολιτεία, που όλες της οι θύμησες σε ταξιδεύουν στη δόξα του παρελθόντος. Κορόνα της δοξασμένης αυτής γης, ένας Κήπος-Κοιμητήριο, όπου αναπαύονται εκατοντάδες ψυχές αγιασμένες, που κάποια χρόνια δύσκολα, θυσιάστηκαν στο βωμό της λευτεριάς!
Κι είναι η πολιτεία αυτή, το ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ!
Το ημερολόγιο δείχνει 25 του Μάρτη, του 2016. Υπέροχη η ομορφιά της ελληνικής άνοιξης, που μπορεί να σκλαβώσει τα έμψυχα και να κυριαρχήσει στις ψυχές των ανθρώπων.
25 του Μάρτη ήταν και τότε, πριν από χρόνια πολλά, 190 τον αριθμό, στα 1826, τότε, που πάνω στο «φράχτη τον ψυχοπύργωτο», που τ’όνομά του ήταν ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ, η λευτεριά είχε σταθεί ολόρθη κι είχε με αίμα ανάψει το καντήλι της ζωής, που έκαιγε ακοίμητο, αφού ο χαλασμός της πόλης τούτης έμελλε να γίνει ο οικοδόμος της Νέας Ελλάδας…
Κι είπες της λίμνης:-Κάμε το βιος σου καράβια
Και μπουρλότα και φωτιά!
Κι είπες της γης σου:-Δος μου παλικάρια!
Το σπίτι στάχτη, θάλασσα! Βουνά!
Κλείσοβα όποιος κράζει
Νίκη, ο αντίλαλος θα πει.
Χύνει ακόμα φως και φρίκη
Του Τζαβέλα η αστραπή!
‘Ετσι τραγούδησε στα «Τραγούδια της Πατρίδος μου», ο Κωστής Παλαμάς, τραγούδια που τα’ βγαλε από τ΄ Άγιο Βήμα της ψυχής του, όπου είχε οικοδομήσει την άγια πολιτεία του Μεσολογγιού, καθώς και τ’αγιασμένο νησάκι της Κλείσοβας, έτσι, όπως άκουγε εκεί, όταν το επισκεπτόταν να του διηγιούνται γι’ αυτά οι απλοί και ηλιοκαμένοι ψαράδες του μικρού νησιού, που αναπολούσαν στις διηγήσεις τους εκείνη τη σημαδιακή μέρα της 25Ης του Μάρτη του 1826, που με τη μάχη της Κλείσοβας χαράχτηκαν τα όρια της μαρτυρικής πολιτείας και που έμειναν ως εκεί μέχρι και την Έξοδο, της 10ΗΣ Απριλίου του 1826.
Και, ναι, ήταν σημαντικότατη η μάχη της Κλείσοβας, αφού με τη νίκη τους οι Μεσολογγίτες αναπτέρωσαν το ηθικό τους και πήραν θάρρος να συνεχίσουν τον αγώνα τους για λευτεριά!
Και οι πληγές του πόνου των μαρτύρων –υπερασπιστών αυτού του τόπου, όπως εξιστορούσαν οι ψαράδες ήταν πολλές, που δεν έσταζαν αίμα, αλλά μύρο, επειδή τις έλαβαν πολεμώντας: «πολλές πληγές μ’ εγλύκαναν, γιατί έσταξε άγιο μύρο», θα τραγουδήσει με τους στίχους του αργότερα ο Παλαμάς, που τούτος ο δοξασμένος και παράξενος τόπος τον έκανε ποιητή .
Κι ήταν τότε, που μικρό παιδάκι ήρθε στην πολιτεία του αγώνα, που είχε όλες τις θύμησες των παθών της και της Εξόδου της νωπές.
Κι είχε την τύχη ο μικρός Κωστής να πατήσει τ’ αγιασμένα χώματα της Κλείσοβας με το πριάρι του γερο-Καζή, που στα νιάτα του, κάποτε, υπήρξε ο πριαρτζής του Βύρωνα.
Κι ήταν ο αγαπημένος του περίπατος στα διβάρια του νησιού, όπου πήγαινε με το θείο του, κι όπου του άρεσε να παρακολουθεί το στήσιμο της καλαμωτής από τους ιβαράδες. Εκεί, χόρταινε της λίμνης το φως και το πυροφάνι του ψαρά, ενώ τον συνέπαιρνε του δειλινού και του ηλιοβασιλέματος η μαγεία και συντρόφευε με τα αρπακτικά γλαροπούλια,που παραμόνευαν για ψάρια, ενώ μακριά κατά του Ιονίου και του Πατραϊκού τον ορίζοντα αγνάντευε τα με- γάλα καράβια, που άνοιγαν τη ρότα τους για την Ιταλία. Και άκουγε, άκουγε…και αχόρταγα «ρουφούσει» τις διηγήσεις των απλών κι αγνών ψαράδων…
…Κι ήταν Μάρτης του 1826. Και το Μεσολόγγι βάδιζε το δρόμο του μαρτυρίου του. Εδώ κι ένα χρόνο ήταν υπό τη στενή πολιορκία των Κιουταχή-Ιμπραήμ. Μαστιζόταν από την πείνα, τις αρρώστιες, τις κακουχίες.
Τα προπύργια της λιμνοθάλασσας είχαν ήδη πέσει: το Βασιλάδι, ο Ντολμάς, το Αιτωλικό… Ο εξολοθρευτής της Κάσου, της Κρήτης, του Βασιλαδιού, του Ντολμά, Χουσεϊν, με τα στρατεύματα του Κιουταχή και τους Αραπάδες του Ιμπραήμ, είχα βάλει ως στόχο τους την Κλείσοβα.
Ανήμερα του Ευαγγελισμού, 25 του Μάρτη του 1826, τρεις χιλιάδες Τουρκαλβανοί και Τουρκοαιγύπτιοι ετοιμάζονται να ολοκληρώσουν το γενικό αποκλεισμό της πόλης από τη θάλασσα, καταλαμβάνοντας και το τελευταίο της προπύργιο, την Κλείσοβα. Η φρουρά των υπερασπιστών της είναι μόνο 100 άντρες Μεσολογγίτες, Σουλιώτες και Κραβαρίτες και 20 πυροβολητές με το Χρήστο Χατζηπέτρου, που την ημέρα εκείνη της επίθεσης αρρώστησε και αντικαταστάθηκε από τον λαγουμιτζή Πάνο Σωτηρόπουλο.
Το μοναδικό οχύρωμα του μικρού νησιού, είναι ένα αδύνατο πρόχωμα γύρω από το μικρό εκκλησάκι της Αγίας Τριάδας, όπου στήθηκε ένα κανόνι ύψους ενός μέτρου και ολοτρόγυρα στη θάλασσα και κάτω από την επιφάνεια του νερού τοποθετήθηκαν πάσσαλοι, που οι άντρες –πολεμιστές είχαν βγάλει από τα διβάρια της λιμνοθάλασσας, για να προστατεύσουν το νησί κατ’αυτόν τον τρόπο.
Τα μέσα πρόχειρα, μα η ανδρεία και η γενναιότητα των υπερασπιστών μεγάλη. Η κατάληψη του νησιού καθίσταται αδύνατη από τους εχθρούς. Ο ίδιος ο Κιουταχής τραυματισμένος στο πόδι αποχωρεί της μάχης, που ήδη έχει αρχίσει, ενώ τη σκυτάλη αναλαμβάνουν οι Αιγύπτιοι του Ιμπραήμ, που κι αυτοί αποχωρούν όταν χάνουν πολεμώντας τον αρχηγό τους Χουσεϊν, αφήνοντας πίσω τους χιλιάδες αμέτρητα πτώματα.
«…Η λίμνη ήταν σκεπασμένη από πτώματα, τα οποία πλέοντα εκυμάτιζαν ωσάν φροκαλίδια στην ακρογιαλιά», γράφει στ’ απομνημονεύματά του ο Κασομούλης, ενώ ο Σπυρομήλιος συμπληρώνει: «Η νίκη απεδόθη εις τον σπεύσαντα εκ Μεσολογγίου με ολίγους κατά τη διάρκεια της μάχης στρατηγόν, Κίτσον Τζαβέλα!».
Από απέναντι, από την πόλη, οι κάτοικοι με κομμένη την ανάσα παρακολουθούσαν τις εφόδους του εχθρού στο νησάκι, ενώ ο στρατηγός Κίτσος Τζαβέλας έσπευσε να βοηθήσει με οχτώ συντρόφους του τη φρουρά της Κλείσοβας.
Αξίζει να αναφερθεί πως κανείς βαρκάρης δε συναίνεσε στις εκκλήσεις του Τζαβέλα και των παλικαριών του να τους περάσουν απέναντι, φοβούμενοι τις ριπές του εχθρού, ενώ στην προκειμένη στιγμή μόνο ένα δεκαπεντάχρονο Μεσολογγιτόπουλο προσφέρθηκε να περάσει με τη βάρκα του τα παλικάρια μέσα από τη « φωτιά της μάχης», γνωρίζοντας πόσο μεγάλος ήταν ο κίνδυνος που διέτρεχαν. Πέρασαν όμως όλοι τους απέναντι σώοι κι αβλαβείς, με μοναδική απώλεια το σπάσιμο του σπαθιού του Κίτσου Τζαβέλα, από κάποια ριπή, το οποίο κι αφιέρωσε φτάνοντας στην εκκλησία, στην εικόνα της Παναγίας, που εκείνη τη μέρα γιόρταζε. Λέγεται μάλιστα πως εκείνη τη νύχτα, ξημερώνοντας η 25η του Μάρτη ο Τζαβέλας είχε δει στον ύπνο του τρεις φορές το ίδιο όνειρο, πως, μια μαυροφερεμένη γυναίκα παρουσιαζόταν μπροστά του και τον παρακαλούσε να τη βοηθήσει.
Και πραγματικά, όταν ο αγωνιστής και ήρωας γονάτισε μπροστά στην εικόνα της Παναγίας πριν βγει στη μάχη, αναγνώρισε στο πρόσωπο της Θεοτόκου, αυτή τη γυναίκα, που το προηγούμενο βράδυ τον είχε επισκεφτεί στον ύπνο του. Τότε κατάλαβε ότι έπρεπε να αγωνιστεί με όλες τις δυνάμεις του για τη σωτηρία του νησιού, όπως και έκανε.
Οι Τουρκοαιγύπτιοι άφησαν στη θάλασσα πάνω από 4.000 νεκρούς, που την έβαψαν κατακόκκινη με το αίμα τους, ενώ το νησί γέμισε από σπαθιά, πλοιάρια και πολεμοφόδια!
Η ανδρεία των υπερασπιστών της Κλείσοβας υπήρξε ακατανίκητη κι ο εχθρός αποκρούστηκε σε όλες τις εφόδους. Η λιμνοθάλασσα έγινε ο τάφος του Χουσεϊν, ενώ ο θάνατός του προκάλεσε τον πανικό των Αιγυπτίων, που η τρομακτική φθορά τους στην Κλείσοβα μόνο με τη μεγάλη καταστροφή του Δράμαλη στα Δερβενάκια μπορεί να παραλληλιστεί.
Δυστυχώς όμως, η νίκη της Κλείσοβας δε στάθηκε ικανή να αλλάξει τη μοίρα των Μεσολογγιτών και της μαρτυρικής πολιτείας, που σε λίγες μέρες πήρε το δρόμο της Εξόδου.
«Εσείς! Εσείς που κλείσατε λιοντάρι στη σπηλιά…
Δεν παραδίδεται, θα βγει κι αλλιά σ’εσάς, αλλιά!
Νύχτα θα βγουν! Ω! τι βραδιά, τι νύχτα ήταν εκείνη.
Στ’αστέρια απάνου έφταναν τα κλάματα κι οι θρήνοι!…»
Έτσι θα τραγουδήσει με την πένα του ο ποιητής Κώστας Κρυστάλλης εκείνη τη νύχτα του χαλασμού, όπως και τόσοι άλλοι ποιητές και λογοτέχνες, που όμως, όσο κι αν προσπάθησαν, δεν κατάφεραν με όλη την ποιητική τους δύναμη να φτάσουν και να πλησιάσουν την αίγλη της δοξασμένης πολιτείας!
Κι έγινε ο «Φράχτης» πύργος, όπου στήθηκε ολόρθη η Λευτεριά, όπου με αίμα είχε ανάψει το καντήλι της ζωής κι έκαιγε ακοίμητο…
Κι έγινε ο χαλασμός του Μεσολογγιού ο οικοδόμος της Νέας Ελλάδας!
Μεσολόγγι! Τιμής και δόξας μεγάλης μνημείο!
πηγή: http://agrinionews.gr
