Τον τελευταίο καιρό, όλοι λίγο πολύ ακούμε και διαβάζουμε όλο και περισσότερα για τη χρήση του φοινικέλαιου και ποιος είναι ο ρόλος του στην υγεία μας. Τι ισχύει όμως στην πραγματικότητα; Πάμε να τα δούμε αναλυτικά, ένα-ένα.

Τι είναι το φοινικέλαιο;

Το φοινικέλαιο αποτελεί ένα έλαιο που παράγεται από το φυτό Elaeis guineensis, το οποίο ανήκει στην κατηγορία των φοινικοειδών φυτών. Αποτελεί ένα από τα πιο γνωστά και ευρέως παραγόμενα έλαια που καταναλώνονται από τον άνθρωπο. Μάλιστα, το συγκεκριμένο δέντρο παράγει δύο τύπους ελαίων: από τον καρπό παράγεται το φοινικέλαιο, ενώ από τον σπόρο ή τον πυρήνα παράγεται το φοινικοπυρηνέλαιο.

Ποια είναι η θρεπτική του αξία;

Το φοινικέλαιο αποτελεί ένα φυτικό έλαιο και μάλιστα, έχει φανεί ότι περιέχει υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη Ε. Επιπλέον, περιέχει υψηλή περιεκτικότητα στα «κακά»- κορεσμένα λιπαρά (αναλυτικά παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα) και αυτός είναι και ο λόγος που έχει αποκτήσει την «κακή» φήμη σχετικά με τη θρεπτική του αξία. 

Πηγή: USDA

Συγκριτικά, με τα άλλα γνωστά φυτικά έλαια, το φοινικέλαιο περιέχει περίπου 50% κορεσμένα λιπαρά, σε αντίθεση με το γνωστό μας ελαιόλαδο που περιέχει πολύ μικρή περιεκτικότητα (περίπου 13%). Από την άλλη πλευρά, το έλαιο καρύδας περιέχει ακόμα περισσότερα κορεσμένα λιπαρά που ξεπερνούν το 80%!

Αυτός είναι και ένας από τους σημαντικότερους λόγους που τα τελευταία χρόνια, οι βιομηχανίες τροφίμων έχουν αφαιρέσει πλήρως το φοινικέλαιο από τα προϊόντα τους, όπως για παράδειγμα συγκεκριμένα δημητριακά πρωινού ολικής άλεσης και μπάρες δημητριακών, με στόχο τη συνολικότερη μείωση των λιπαρών.

Εάν αναζητάτε προϊόντα χωρίς φοινικέλαιο, να θυμάστε πάντα να ελέγχετε τα αναλυτικά συστατικά του προϊόντος στη συσκευασία του

Ποιες είναι οι ιδιότητές του;

Η χρήση του φοινικέλαιου είναι ευρέως διαδεδομένη σε όλο τον κόσμο, και χρησιμοποιείται ως ένα φυτικό έλαιο στην επεξεργασία και παραγωγή τροφίμων.

Τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότερα είναι τα δεδομένα για το ρόλο των τρανς λιπαρών στη διατροφή μας, καθώς έχουν φανεί ότι σχετίζονται άμεσα με την αύξηση της LDL χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων και ταυτόχρονα, με τη μείωση της «καλής» HDL χοληστερόλης. Τα περισσότερα τρανς λιπαρά παράγονται με τη θερμική επεξεργασία και την υδρογόνωση, και για το λόγο αυτό οι βιομηχανίες τροφίμων συνεχώς ανακαλύπτουν νέους τρόπους μείωσης τέτοιων συστατικών στα τρόφιμά τους. Το φοινικέλαιο αποτέλεσε έναν από αυτούς τους τρόπους μείωσης, καθώς έχει την ιδιότητα να έχει ημι-στερεή μορφή σε σχέση με τα υπόλοιπα έλαια (λόγω της υψηλής περιεκτικότητας σε κορεσμένα λιπαρά) και να είναι περισσότερο σταθερό στα θρεπτικά του συστατικά σε σχέση με τα υπόλοιπα μαγειρικά έλαια, σε υψηλές θερμοκρασίες μαγειρέματος/ψησίματος.

Ποιες οι επιπτώσεις του στην υγεία;

Το φοινικέλαιο έχει αποκτήσει την κακή φήμη σχετικά με τη θρεπτική του αξία, λόγω της υψηλής του περιεκτικότητας σε κορεσμένα λιπαρά, όπως αναφέρω και παραπάνω. Τα κορεσμένα λιπαρά είναι συνδεδεμένα με τις καρδιαγγειακές παθήσεις, καθώς έχουν φανεί ότι αυξάνουν τα επίπεδα της «κακής»-LDL χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων. Ωστόσο, δεν υπάρχουν ακόμα επαρκή δεδομένα τα οποία να αποδεικνύουν τον άμεσο αρνητικό ρόλο που μπορεί να έχει το φοινικέλαιο στη διατροφή.

Φοινικέλαιο και παιδικές τροφές

Σχετικά με την παιδική διατροφή, δεν υπάρχουν ακόμα επαρκή επιστημονικά δεδομένα τα οποία να αποδεικνύουν τον αρνητικό ρόλο που μπορεί να έχει το φοινικέλαιο στην υγεία των παιδιών, ως τρόφιμο. Πιθανόν σε παιδιά, τα οποία έχουν αυξημένο βάρος κι ένα δυσλιπιδαιμικό προφίλ, να μην αποτελεί από τις πρώτες λύσεις, λόγω των κορεσμένων λιπαρών που περιέχουν. Σε αυτές, ωστόσο, τις περιπτώσεις είναι σημαντική η συμβουλή του διατροφολόγου για να βελτιωθούν τόσο οι τιμές των λιπιδίων, όσο και το αυξημένο βάρος του παιδιού, μέσα από υγιεινότερες διατροφικές συνήθειες σε όλα τα επίπεδα.

Παραγωγή φοινικελαίου και επιπτώσεις στο περιβάλλον

Η παραγωγή του φοινικέλαιου φαίνεται ένα έχει ένα υψηλό περιβαλλοντικό κόστος, καθώς σύμφωνα με την WWF, αρκετές χώρες όπως και η Ινδονησία κάθε χρόνο χάνουν μεγάλες εκτάσεις τροπικών δασών, προκειμένου να γίνει η παραγωγή του φοίνικα. Με αυτό τον τρόπο απειλούνται διάφορα είδη ζώων, όπως ο ελέφαντας της Σουμάτρας, η τίγρης, καθώς επίσης, λόγω της καύσης των δέντρων, αυξάνονται τα ποσοστά του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα του πλανήτη μας. Τα τελευταία χρόνια, γίνονται μεγάλες προσπάθειες για να υπάρχει βιώσιμη παραγωγή και να αποφευχθούν οι μεγάλες καταστροφές των τροπικών δασών παγκοσμίως.

Συμπερασματικά...

Αυτό που εν τέλει προκύπτει είναι το εξής: τα κορεσμένα λιπαρά του φοινικελαίου είναι αυτά που έχουν αρνητική επίδραση στην υγεία μας. Κορεσμένα λιπαρά όμως μπορούμε να προσλάβουμε και από άλλα επεξεργασμένα τρόφιμα, και όχι μόνο από το φοινικέλαιο. Για το λόγο αυτό είναι σημαντικό να δώσουμε έμφαση σε μία ισορροπημένη διατροφή, τόσο σε ενήλικες όσο και στα παιδιά, προκειμένου να μειώσουμε τη συνολική κατανάλωση των κορεσμένων λιπαρών στη διατροφή μας και να αποτελούν λιγότερο από 10% των θερμιδικών μας αναγκών, σύμφωνα με τις διεθνείς συστάσεις, ανεξάρτητα από την προέλευσή τους και την ηλικία των ατόμων που το καταναλώνουν.

Πώς θα αναγνωρίσω αν έχει φοινικέλαιο;

Συνεχίστε να διαβάζετε τις διατροφικές ετικέτες των προϊόντων που επιλέγετε, προκειμένου να γνωρίζετε την περιεκτικότητα των τροφίμων σε κορεσμένα λιπαρά. Επιπλέον, αναζητήστε να δείτε στα συστατικά των προϊόντων αν χρησιμοποιείται το φοινικέλαιο ή έχει αφαιρεθεί, καθώς συνήθως δεν αναγράφεται εμφανώς στη συσκευασία.

mednutrition.gr