Γράφει ο Μανώλης Πέπονας, φοιτητής Ιστορίας Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου  Ιωαννίνων

Ο ΕΔΕΣ αποτέλεσε τη δεύτερη μεγαλύτερη ελληνική ένοπλη ομάδα αντίστασης κατά του Άξονα. Έχοντας ιδρυθεί το στα τέλη του 1941, ο Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος, ανέπτυξε σπουδαία δράση υπό την ηγεσία του αντισυνταγματάρχη -και εν συνεχεία στρατηγού- Ναπολέοντα Ζέρβα και έφτασε να αριθμεί χιλιάδες μέλη. Παρά τις κατοπινές τους δάφνες, οι πρώτες μέρες των ελάχιστων πρώτων ανταρτών της οργάνωσης, μόνο εύκολες δεν ήταν.

Πρώτος σταθμός του Ζέρβα και των συντρόφων του ήταν ο Βάλτος της Αιτωλοακαρνανίας. Εκεί έγινε στις 27 Αυγούστου και η πρώτη ρίψη οπλισμού από τους Βρετανούς, η θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως τραγελαφική: μερικά άχρηστα παλιά ιταλικά τουφέκια, οβίδες όλμου χωρίς όλμο και 22 αριστερές αρβύλες!1 Ωστόσο, παρά την πενιχρή ενίσχυση, ο ΕΔΕΣ τράβηξε την προσοχή και ο Ζέρβας δεν μπορούσε πλέον να συνεχίζει να εμφανίζεται ως μαυραγορίτης.

Οι πρώτοι που κινήθηκαν ήταν ορισμένοι προύχοντες της περιοχής με τη στήριξη του νομάρχη και του μητροπολίτη Αιτωλοακαρνανίας. Αυτοί εμφανίστηκαν στη Σβάρνα, στις 13 Σεπτεμβρίου και ζήτησαν την απομάκρυνση ή την παράδοση του υψηλόβαθμου αξιωματικού με σκοπό την αποτροπή των αντιποίνων2. Έντονες απειλές και ύβρεις ακούγονταν κατά των “ληστών” που θα κατέστρεφαν τη γαλήνη του τόπου. Εξάλλου οι Ιταλοί δεν ενδιαφέρονταν ιδιαίτερα για τους κατοίκους του Βάλτου, με συνέπεια οι τελευταίοι να απολαμβάνουν μια κάποια ελευθερία κινήσεων3. Επιδεικνύοντας νομιμοφροσύνη προς τον Άξονα και την ελληνική κυβέρνηση που τον υπηρετούσε, οι τοπικές αρχές επιζητούσαν να σβήσουν παράλληλα τις σπίθες αντίστασης της περιοχής, οι οποίες προέρχονταν κυρίως από τον απείθαρχο γιατρό Στ. Χούτα.

Η επιτροπή των “κεφαλών” του Βάλτου αφού γνωστοποίησε τις θέσεις της, έφυγε άπραγη από τα λημέρια των ανταρτών. Κανένας δεν ακολούθησε προδοτικές πρακτικές και, παρά τις ανησυχίες, ο πυρήνας του ΕΔΕΣ δεν καταδόθηκε στους κατακτητές. Λίγες μέρες μετά την απειλητική “επίσκεψη”, σημαντικά πρόσωπα της περιοχής, όπως ο Χούτας, ο Γ. Κοσσυβάκης και ο Κ. Στούμπος εντάχθηκαν στην οργάνωση, η οποία σταδιακά απέκτησε ισχυρά ερείσματα στην περιοχή. Υπό την ηγεσία του Χούτα το Αρχηγείο Βάλτου αναδείχθηκε σε μια από τις πλέον αξιόλογες αντάρτικες δυνάμεις της χώρας.4

1 Χ. Φλάισερ: “Στέμμα και Σβάστικα”, εκδ. Δ. Ο. Λαμπράκη, Αθήνα 2009, σελ. 260
2 ο.π. σ. 260
3 Χ. Η. Φλόκα: “Εθνική Αντίσταση (1942-1945)- Ο ΕΔΕΣ και οι Αντάρτες του”, Αθήνα 1994, σ.107
4 για τη δράση του Χούτα υπό μια αντίθετη σκοπιά βλ. Θ. Κακογιάννης: “Μνήμες και Σελίδες της Εθνικής Αντίστασης”, εκδ. Κωσταράκη, Αγρίνιο 1997

πηγή: http://agrinionews.gr