Περιβαλλοντικοί, σωματικοί και ψυχικοί στρεσογόνοι παράγοντες προκαλούν την παραγωγή δραστικών στοιχείων οξυγόνου, τα οποία είναι γνωστά ως “ελεύθερες ρίζες”.
Ο ρόλος που παίζει το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο στην μείωση του οξειδωτικού στρες είναι εξαιρετικά σημαντικός. Είναι σαφές, μέσα από τις επιστημονικές έρευνες, ότι το ελαιόλαδο συνιστάται για καθημερινή κατανάλωση ως μια οικονομικά αποδοτική, άμεσα διαθέσιμη, αντιοξειδωτική πηγή τροφής, που μειώνει τις επιπτώσεις του οξειδωτικού στρες και ως εκ τούτου μειώνει τον κίνδυνο και την εξέλιξη πολλών διαφορετικών ασθενειών.
Τι είναι οι ελεύθερες ρίζες και τι προκαλούν στον οργανισμό
Η παραγωγή των ελευθέρων ριζών αυξάνει το οξειδωτικό στρες στο ανθρώπινο σώμα. Οι ελεύθερες ρίζες είναι πολύ δραστικά ασταθή κύτταρα, που αποτελούνται από μόρια, τα οποία είναι δεν είναι ζευγαρωμένα με ηλεκτρόνια. Τα κύτταρα “δεν θέλουν” να υπάρχουν σε αυτή την κατάσταση και, ως εκ τούτου, αναζητούν στο σώμα κάπου να βρουν σταθερές, ίσως και ευπαθείς περιοχές, από τις οποίες θα μπορέσουν “να κλέψουν” ηλεκτρόνια.
Παρά το γεγονός ότι οι ελεύθερες ρίζες παίζουν ένα σημαντικό ρόλο στο σώμα και είναι μέρος της ανοσολογικής άμυνας και της λειτουργίας των κυττάρων, πάρα πολλές ελεύθερες ρίζες οδηγούν σε εκτεταμένες βλάβες. Το οξειδωτικό στρες, που προκαλείται στον οργανισμό από τις ελεύθερες ρίζες, έχει συνδεθεί με την ανάπτυξη σοβαρών ασθενειών, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο καρκίνος και κάποιες νευροεκφυλιστικές ασθένειες.
Ουσιαστικά το οξειδωτικό στρες είναι η ανισορροπία μεταξύ του οξειδωτικού και του αντιοξειδωτικού συστήματος του σώματος. Τα αντιοξειδωτικά σταθεροποιούν τις ελεύθερες ρίζες, παρέχοντας σε αυτές τα ηλεκτρόνια που αναζητούν για τη σταθεροποίηση των κυττάρων. Ως εκ τούτου, αν υπάρχει κάτι που μπορούμε για να βοηθήσουμε το σώμα, είναι τα του παρέχουμε περισσότερα αντιοξειδωτικά. Αυτό θα μειώσει το οξειδωτικό στρες και ταυτόχρονα τις βλάβες στα όργανα και τους ιστούς, που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες.
Πώς συμβάλλει το ελαιόλαδο στην καταπολέμηση των ελευθέρων ριζών
Οι τροφές είναι ένα από τις καλύτερα βιοδιαθέσιμες πηγές αντιοξειδωτικών για το ανθρώπινο σώμα, με το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο να είναι ένα από τις πιο ισχυρές σε αυτό τον τομέα. Σύμφωνα με μελέτη, που δημοσιεύθηκε το 2014 στο επιστημονικό περιοδικό Food Chemistry, τα φαινολικά οξέα, οι φαινολικές αλκοόλες, οι λιγνάνες και οι φλαβόνες είναι τα τέσσερα στοιχεία που έχει το ελαιόλαδο και θεωρούνται πάρα πολύ σημαντικά. Αν και είναι πιθανό να οφείλεται στην συνεργιστική δράση όλων των ενώσεων ελαιολάδου, σύμφωνα με την έρευνα, οι φαινόλες του (τυροσόλη και υδροξυτυροσόλη) και τα κλάσματα τους (3,4 DHPEA-ΕΑ και 3,4-DHPEA-EDA), είναι οι ενώσεις που αναγνωρίζονται ως τα πιο ισχυρά αντιοξειδωτικά.
Στην μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Food Chemistry, οι ερευνητές εξέτασαν πολλές ποικιλίες από ελαιόλαδο, για να αξιολογήσουν τις αντιοξειδωτικές τους ιδιότητες. Όλα τα ελαιόλαδα που αναλύθηκαν παρουσίασαν ισχυρή δράση κατά των ελευθέρων ριζών. Μια άλλη, πιο πρόσφατη μελέτη, που δημοσιεύθηκε το 2015 στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Food Composition and Analysis, εξέτασε μια σειρά από 32 ελαιόλαδα από την ιταλική αγορά λιανικής για την μέτρηση της αντιοξειδωτικής τους ικανότητας. Μια διαδικασία που ονομάζεται “τεστ ABTS” χρησιμοποιείται συνήθως για τη δοκιμή των επιπέδων αντιοξειδωτικών στα τρόφιμα. Η μέση τιμή στο τεστ ABTS γα το ελαιόλαδο ήταν 32,4 u.mol.
Συνολικά, η συνολική αντιοξειδωτική δραστηριότητα στο έξτρα παρθένο ελαιόλαδο αποδόθηκε στην πολυφαινόλη υδροξυτυροσόλη και την α-τοκοφερόλη. Μια άλλη ενδιαφέρουσα παρατήρηση ήταν ότι η πίκρα (γευστικό τεστ) των δειγμάτων ήταν μια ένδειξη καλύτερης ποιότητας ελαιολάδου. Ως εκ τούτου, αν επιλέξετε ένα ελαιόλαδο με σχετικά πικρή επίγευση, το πιθανότερο είναι πως θα πρόκειται για ένα προϊόν με αυξημένη αντιοξειδωτική αξία.
Αν και πολλές μελέτες δείχνουν ότι το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο παρέχει μια σειρά από διαφορετικά οφέλη για την υγεία, σε πολλές περιπτώσεις, οι μηχανισμοί που συμβαίνει αυτό δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητοί. Παρόλα αυτά, ένα μεγάλο μέρος της έρευνας γύρω από το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο σε σχέση με την πρόληψη ασθενειών, ή την μείωση του κινδύνου αυτών, έχει δείξει ότι η μείωση του οξειδωτικού στρες είναι ένας από βασικός μηχανισμός ενάντια σε σοβαρές ασθένειες.
Μια μελέτη, που δημοσιεύθηκε το 2015 στο επιστημονικό περιοδικό Food & Function, έδειξε, ότι οι πολυφαινολικές ενώσεις στο ελαιόλαδο (3,4-DHPEA-ΕΑ και 3,4-DHPEA-EDA) προστατεύουν σημαντικά τα ερυθρά αιμοσφαίρια από το οξειδωτικό στρες. Όσον αφορά την καρδιαγγειακή νόσο, το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο έχει αποδειχθεί ότι ρυθμίζει το οξειδωτικό στρες, την φλεγμονή, την υπεροξείδωση λιπιδίων και το προφίλ των λιπιδίων στην στεφανιαία νόσο. Οι ερευνητές έχουν διαπιστώσει ότι το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο μπορεί να είναι ευεργετικό και στην πρόληψη ασθενειών όπως η αμφιβληστροειδοπάθεια, η βρογχοπνευμονική δυσπλασίας, η περικοιλιακής λευκομαλακία και η νεκρωτική εντεροκολίτιδα, σε βρέφη με πολύ χαμηλό βάρους γέννησης.
Πώς το ελαιόλαδο βοηθάει το κεντρικό νευρικό σύστημα
Το κεντρικό νευρικό σύστημα είναι ιδιαίτερα επιρρεπές στο οξειδωτικό στρες. Μελέτη στο Food Science and Technology, αναφέρει: “Αυτό οφείλεται κυρίως στις υψηλές ποσότητες πολυακόρεστων λιπαρών οξέων και σε μια εγγενώς υψηλή ροή αντιδραστικά στοιχείων οξυγόνου (ROS). Ένας άλλος λόγος του οξειδωτικού στρες είναι το χαμηλό επίπεδο των ενδογενών αντιοξειδωτικών ενζύμων στο κεντρικό νευρικό σύστημα σε σχέση με άλλους ιστούς, και η υψηλή κατανάλωση του οξυγόνου του”.
Το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο έχει, επίσης, αποδειχθεί ότι ασκεί θετική επιρροή στο οξειδωτικό στρες του κεντρικού νευρικού συστήματος, ιδίως στα επίπεδα του υπεροξειδίου του λιπιδίου στον εγκέφαλο, συμβάλλοντας στην καλύτερη σύνθεση λιπαρών οξέων σε αυτόν (ειδικά του δοκοσαεξανοϊκού οξέος). Έχει, επίσης, αποδειχθεί, ότι αυξάνει τις αντιοξειδωτικές δράσεις των ενζύμων, τα οποία μετριάζουν την οξειδωτική βλάβη που οδηγεί σε νευροεκφυλιστικές διαταραχές, όπως η νόσος Αλτσχάιμερ και η νόσος Πάρκινσον.
Ο ρόλος που παίζει το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο στην μείωση του οξειδωτικού στρες είναι εξαιρετικά σημαντικός. Είναι σαφές, μέσα από τις επιστημονικές έρευνες, ότι το ελαιόλαδο συνιστάται για καθημερινή κατανάλωση ως μια οικονομικά αποδοτική, άμεσα διαθέσιμη, αντιοξειδωτική πηγή τροφής, που μειώνει τις επιπτώσεις του οξειδωτικού στρες και ως εκ τούτου μειώνει τον κίνδυνο και την εξέλιξη πολλών διαφορετικών ασθενειών.
