Του Λίνου Υφαντή,
1684. Ο πόλεμος των Ενετών και των Οθωμανών μαίνονταν. Στρατηγικός στόχος των Ενετών η κατάληψη στρατηγικών σημείων της τότε υπόδουλης Ελλάδας στους Οθωμανούς συμπεριλαμβανομένου της Αιτωλοακαρνανίας. Πράγματι οι Ενετοί με γενικό αρχηγό τον Fransisco Morozini εισβάλλουν στην Αιτωλοακαρνανία (δείτε αναλυτικά παλαιότερο αφιέρωμα του Αλέξη Κατεφίδη εδώ) . Η αρχηγία του εκστρατευτικού σώματος είχε ανατεθεί στον Carlo di Strassoldo.
Οι μάχες γίνονταν σώμα με σώμα. Η ιστορική αφήγηση του δημοσιογράφου και ιστορικού Γεώργιου Ασπρέα αποκτά μυθιστορηματική διάσταση. Στα πλαίσια ίσως περισσότερο της μυθιστοριογραφίας μας διασώζει με χαρακτηριστική σκηνή, εκείνη της διάσωσης ενός μικρού έλληνα Πολεμιστή από τα Άγραφα, του Μικρού Χορμόπουλου, ο οποίος μαζί με τον Βλάχο και τον Μεϊντάνη αποτέλεσε την τριανδρία των αρματολών που πρωτοστάτησαν στην συγκεκριμένη εκστρατεία των Οθωμανών. Η σκηνή αυτή είναι πιθανότατα από την μάχη που δόθηκε στα Όχθια.
Το Μικρό Χορμόπουλο πολεμούσε με ζήλο. Άδειασε τις μπιστόλες του από βόλια στους εχθρούς. Παραλίγο όμως αυτό να αποβεί μοιραίο. Βρέθηκε με μιας απέναντι από δύο τούρκους καβαλάρηδες ( σπάχηδες) . Ο ένας βγάζει το σπάθι του και το μικρό Χορμόπουλο με ένα σάλτο το αποφεύγει. Το ίδιο προσπάθησε και ο άλλος σπάχης. Για καλή του τύχη ένας πυροβολισμός κατακρημνίζει τον τούρκο από το άλογο του, το οποίο άρχισε να τρέπεται σε φυγή στην πεδιάδα. Δεν είχε όμως εξουδετερωθεί ο άλλος σπάχης. Αυτό έγινε από έναν Μαλτέζο ιππότη, ο οποίος ήρθε ως απο μηχανής θεός και διαπέρασε με την σπάθη του τον τούρκο καβαλλάρη.
Το σπαθί όμως καρφώθηκε με τέτοια ορμή στο σώμα του τούρκου Σπάχη, που ο Μαλτέζος ιππότης δεν κατάφερε να το ανασύρει με αποτέλεσμα να παρασύρει και αυτόν το τρομαγμένο άλογο του που ήταν εν κινήσει. Ήταν όμως η σειρά του Μικρού Χορμόπουλου να σώσει τον Μαλτέζο ιππότη, ο οποίος με μιας επεμβαίνει και καταφέρνει να συγκρατήσει το άλογο με τον νεκρό καβαλάρη.
Τότε σύμφωνα με λαϊκές αφηγήσεις ακολούθησαν τα εξής:
Το Μικρό Χορμόπουλο είπε στον Μαλτέζο Ιππότη ότι του οφείλει τη ζωή του. «Και γω τη δική μου» αποκρίθηκε εκείνος. Και κατέβασε τη σιδηρά προσωπίδα του και αποκάλυψε το πρόσωπό του. «Σιγισμόδος είναι το όνομά μου. Δεν είμαστε πλέον φίλοι, είμαστε αδελφοί. Ο πόλεμος θα είναι δύσκολος και μακρύς. Ας ορκιστούμε για αυτό αφοσίωση ό ένας για τον άλλον και ας εκδικηθούμε για τον θάνατο του εφόσον έλθει». Έτσι έδωσαν τα χέρια πλησιάζοντας ο ένας τα άλογα του άλλου. Ορκίστηκαν πίστη.
Το Μικρό Χορμόπουλο τίμησε και η λαϊκή μούσα. Συγκεκριμένα αναφέρεται σε δημοτικό τραγούδι, το οποίο έχει αναφορά σε Ελληνική σημαία:
Είν’ ο Σουμήλας πώρχεται μαζί με τον Μεϊντάνη
Και το μικρό Χορμόπουλο το χιλιοπαινεμένο
Πού’νε καμάρι των Κλεφτών καμάρι των Αγράφων,
Φέρουν τα φλάμπουρα ανοιχτά με το Σταυρό στη μέση.
agrinionews.gr