Τις προτάσεις των εταιρειών διαχείρισης (servicers) για ταχύτερη μείωση των «κόκκινων» δανείων θα εξετάσει το υπουργείο Οικονομικών, που έχει θέσει ως προτεραιότητα την ταχύτερη αποκλιμάκωση του ιδιωτικού χρέους και την επιστροφή χιλιάδων νοικοκυριών και επιχειρήσεων, κυρίως πολύ μικρών και μικρομεσαίων, στην οικονομική κανονικότητα.
Η «άσκηση» έχει σημαντικό βαθμό δυσκολίας, καθώς η διαχείριση του ιδιωτικού χρέους δεν είναι πάντα ανώδυνη για τους οφειλέτες. Οι λύσεις χαλάρωσης της «μέγγενης» του χρέους θα πρέπει να έχουν κοινωνικό πρόσημο, να είναι βιώσιμες και να μην μεταθέτουν το πρόβλημα για… αργότερα.
Η πρώτη επαφή με τους servicers
Στο πλαίσιο αυτό, ο υπουργός Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης, μαζί με την υποδιοικήτρια της Τράπεζας της Ελλάδος Χριστίνα Παπακωνσταντίνου, τη γενική γραμματέα Ιδιωτικού Χρέους Θεώνη Αλαμπάση και τον γενικό διευθυντή Προληπτικής Εποπτείας της ΤτΕ Γιάννη Τσικριπή, είχαν χθες την πρώτη συνάντηση «γνωριμίας» με τους εκπροσώπους των τεσσάρων μεγαλύτερων servicers, δηλαδή Intrum (Γ. Γεωργακόπουλος), Cepal (Α. Αθανασόπουλος), doValue (Α. Πανούσης), Qquant (Ν. Βαρδαραμάτος).
Από την άλλη πλευρά, αυτό που τονίζουν οι servicers αλλά και οι τράπεζες με κάθε ευκαιρία, είναι ότι οι όποιες πρωτοβουλίες για την επιτάχυνση μείωσης των «κόκκινων» οφειλών θα πρέπει να μην ενέχουν ηθικό κίνδυνο και να διαταράσσουν την κουλτούρα πληρωμών, ώστε να συνεχίζουν να εξυπηρετούνται τα ήδη ρυθμισμένα και τα ενήμερα δάνεια.
Και επιπρόσθετα, να είναι κρίσιμο να επιτευχθούν οι δεσμευτικοί στόχοι των business plans των τιτλοποιήσεων του «Ηρακλή», που φέρουν τις εγγυήσεις του Ελληνικού Δημοσίου. Η μη επίτευξη αυτών των στόχων θα έχει αρνητικές συνέπειες τόσο για τα ελληνικά πιστωτικά ιδρύματα όσο και για τους δημοσιονομικούς στόχους.
Την ίδια ώρα, το οικονομικό επιτελείο αναζητά λύση για τους δανειολήπτες ελβετικού φράγκου – πολλά δάνεια είναι στις τιτλοποιήσεις – ενώ εκκρεμεί και η απόφαση του Αρείου Πάγου για τους δανειολήπτες του νόμου Κατσέλη.
Ασφυξία στις δικαστικές διαδικασίες
Η άρση σειράς εμποδίων που επηρεάζουν τη διαχείριση του αποθέματος των «κόκκινων» δανείων και τις χρηματοροές των τιτλοποιήσεων έχει τεθεί επανειλημμένα από τις εταιρείες διαχείρισης. Πολλές από τις παρεμβάσεις που έχουν ζητήσει αφορούν όχι μόνο τις ίδιες τις εταιρείες και τον στενό πυρήνα της δραστηριότητάς τους, αλλά το σύνολο της κοινωνίας και της οικονομικής δραστηριότητας, όπως για παράδειγμα τα θέματα απονομής της δικαιοσύνης.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στα μεγάλα Πρωτοδικεία της χώρας, οι ανακοπές εναντίον συγκεκριμένων πράξεων αναγκαστικής εκτέλεσης προσδιορίζονται 2–4 χρόνια μετά την κατάθεση του δικόγραφου – σήμερα ορίζονται δικάσιμοι ακόμα και για το 2033 – και με αναβολές, αποχές κ.λπ., η τελεσίδικη απόφαση μπορεί να εκδοθεί μετά από 7–8 χρόνια.
Το πρόβλημα με την ωρίμανση των ακινήτων
Μεγάλο «αγκάθι» είναι η νομική και τεχνική ωρίμανση των ακινήτων που βρίσκονται στα χαρτοφυλάκια τραπεζών/servicers, σε μια περίοδο που η χαμηλή προσφορά κατοικιών επιτείνει τη στεγαστική κρίση, όπως άλλωστε έχει φανεί και από τα προγράμματα «Σπίτι μου Ι» και «Σπίτι μου ΙΙ».
Είναι χαρακτηριστικό ότι από τα 14.000 ακίνητα που είναι στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών, μόλις 3.000 είναι ώριμα για να βγουν στην αγορά. Και από τα 6.000 που είναι στους servicers, μόλις 2.000. Η διαδικασία ωρίμανσης αυτών των ακινήτων μπορεί να διαρκέσει από 8 έως 9 μήνες στην καλύτερη περίπτωση ή και 3 με 4 χρόνια σε ακραίες περιπτώσεις.
Σε αρκετές περιοχές αποτελεί πρόβλημα το Κτηματολόγιο – αν και τους τελευταίους μήνες έχουν γίνει βήματα προόδου – με τη μετεγγραφή ενός ακινήτου να χρειάζεται από 18 μήνες έως και 2 χρόνια. Όλα τα παραπάνω δεν αποτελούν πρόβλημα μόνο για τράπεζες και servicers, αλλά για όποιον θέλει να αγοράσει/πουλήσει ή να προχωρήσει σε εργασίες/πράξεις που αφορούν ακίνητο.
Φορολογικά κίνητρα και νέες προτάσεις
Οι servicers έχουν ξεκαθαρίσει ότι δεν έχουν κανέναν λόγο να μη διαθέσουν προς πώληση τα ακίνητα που έχουν στα χαρτοφυλάκια τους, με τα οποία θα επιβαρυνθούν με διπλό ΕΝΦΙΑ.
Όπως έχει γράψει η «Η», με δεδομένες τις καθυστερήσεις, στο τραπέζι των συζητήσεων υπάρχει η πρόταση για επιβολή του αυξημένου ΕΝΦΙΑ μόνο μετά την ολοκλήρωση της μεταγραφής του ακινήτου στο Κτηματολόγιο.
Η έτερη πρόταση που βρίσκεται εδώ και πολύ καιρό στο τραπέζι, είναι η τακτοποίηση τυχόν αυθαιρεσιών να γίνεται από τον νέο ιδιοκτήτη εντός συγκεκριμένου χρονικού περιθωρίου, εκτιμώντας ότι ένα πολύ ικανό απόθεμα κατοικιών θα μπορούσε να μπει άμεσα στην αγορά.
Τι δείχνουν τα στοιχεία της ΤτΕ
Σημειώνεται ότι στο τέλος του 2024, η συνολική αξία των διαχείριση δανείων (ανοιγμάτων) που διαχειρίζονται οι εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων (ΕΔΑΔΠ - servicers) ήταν 87,4 δισ. ευρώ, με το 82% να αφορά τη διαχείριση για λογαριασμό Αγοραστών Πιστώσεων και το υπόλοιπο 18% ανοίγματα που διαχειρίζονται για λογαριασμό πιστωτικών/χρηματοδοτικών ιδρυμάτων.
Κατά κύριο λόγο, πρόκειται για προβληματικά, μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα (83% – 72,5 δισ. ευρώ), ενώ τα υπόλοιπα (17%) είναι εξυπηρετούμενα ανοίγματα, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ (Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας – Μάιος 2025).
