Του Λίνου Υφαντή,

Ο Οδυσσέας Ελύτης   ήταν ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές, μέλος της λογοτεχνικής γενιάς του ’30.  Βραβεύτηκε το 1960 με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης και το 1979 με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας,

Στo ποίημα του «Ήλιος ο πρώτος» ο Ελύτης  κάνει μια νύξη ποιητική που αφορά το πέρασμά του από  το Αγρίνιο. Συγκεκριμένα κατά τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο οι καπναποθήκες Παπαστράτου είχαν μετατραπεί σε νοσοκομείο από τον Ερυθρό Σταυρό. Εκεί βρέθηκε ο Οδυσσέας Ελύτης στα χρόνια του πολέμου, έξω στο δρόμο, προσβεβλημένος από τύφο και μια νοσοκόμα του Ερυθρού Σταυρού τον έσυρε στο υπόγειο της καπναποθήκης, όπου νοσηλεύτηκε και ανάρρωσε.

Απόσπασμα από την συγκλονιστική συνέντευξη του Οδυσσέα Ελύτη

στην εφημερίδα Πανσπουδαστική (φύλλο 41, έτος 1962),

για το πως γλύτωσε το θάνατο στο μέτωπο του 1940.

«Στο μέτωπο αρρώστησα από βαρύτατο τύφο. Τα νερά που πίναμε όπου βρίσκαμε, ανάμεσα στα πτώματα των μουλαριών, ήταν μολυσμένα. Χωρίς να γνωρίζω τι έχω, χρειάστηκε να κάνω τρία μερόνυχτα με τα πόδια και με το ζώο, για να βρεθώ σε βατό δρόμο και να διακομισθώ στο νοσοκομείο των Ιωαννίνων.

Έμεινα εκεί σαράντα μέρες με σαράντα πυρετό, ακίνητος, με πάγο στην κοιλιά.

Με είχαν αποφασίσει, αλλά εγώ δεν είχα αποφασίσει τον εαυτό μου (σ.σ. ο Ελύτης ήταν τότε 30 ετών). […] Μόλις αρχίζανε οι βομβαρδισμοί, ανοίγανε το διπλανό μου παράθυρο -μη σπάσουν τα τζάμια και τιναχτούν επάνω μου – και φεύγανε όλοι στα καταφύγια. Έτσι πέρασα όλες τις τρομερές μέρες της γερμανικής επιθέσεως (σ.σ. Απρίλιος του 1941).

Κατάμονος, σ’ έναν έρημο θάλαμο και γεμάτος πληγές από την απόλυτη ακινησία. Και την ημέρα που κρίθηκε ότι είχα γλιτώσει και άρχισε να υποχωρεί ο πυρετός, ήρθε η διαταγή να εκκενωθεί το νοσοκομείο. Με βάλανε όπως- όπως σ’ ένα φορείο, που το χώσανε σ’ ένα φορτηγό αυτοκίνητο.

Η φάλαγγα, από τα Γιάννενα ως το Αγρίνιο, πολυβολήθηκε οκτώ φορές από τα «στούκας». Οι φαντάροι τρέχανε στα χωράφια, όμως εγώ ήταν αδύνατο να σταθώ όρθιος έστω και για μια στιγμή.

Τελικά, στο Αγρίνιο, με παρατήσανε σ’ ένα πεζούλι και φύγανε. Μια καλή κοπέλα, εθελοντής νοσοκόμος, με άλλη αποστολή, με βοήθησε και μ’ έσυρε ως το υπόγειο μιας καπναποθήκης όπου σωριάστηκα κι έμεινα τρεις μέρες.

Αλλά τα υπόλοιπα δεν έχουν σημασία για τους άλλους. Σημασία έχει ότι αν «έζησα το θαύμα», σώθηκα από ένα θαύμα.

Οι γιατροί στην Αθήνα τρίβανε τα μάτια τους. Σύμφωνα με την επιστήμη, θα έπρεπε με την παραμικρή μετακίνηση να πάθω εντερορραγία και να τελειώσω».

Το εξιτήριο που πήρε ο Ελύτης από το 2ο Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αθηνών (24/4/1941) αναφέρει: Τυφοειδής πυρετός εν αποδρομή. Χρήζει κατ’ οίκον νοσηλείας επί δεκαήμερον».[…]

Σημειωτέον ότι, σύμφωνα με κείμενο του αείμνηστου Θ. Μ. Πολίτη, «από τις αρχές Νοεμβρίου του 1940 άρχισε η διαρρύθμιση και η μετατροπή της μεγάλης κεντρικής αποθήκης καπνών «Παπαστράτου» σε Νοσοκομείο του Ελληνικού Εθνικού Σταυρού. Το νοσοκομείο λειτούργησε καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου και νοσηλεύθηκαν σ’ αυτό εκατοντάδες τραυματίες από τις πολεμικές επιχειρήσεις. Στο ίδιο νοσοκομείο νοσηλεύτηκε για λίγες ημέρες και ο μετέπειτα νομπελίστας ποιητής μας Οδυσσέας Ελύτης».

Στο ποίημα «ΗΛΙΟΣ Ο ΠΡΩΤΟΣ,  (1943)», ο ΕΛΥΤΗΣ έχει μια αναφορά στην Αιτωλία. Προφανώς να αναφέρεται στο πέρασμά του εκείνο από τα μέρη μας.

«Έπαιξα με το χιόνι του Χελμού,

μαύρισα μες στης Λέσβος τους ελαιώνες.

Έριξα βότσαλα λευκά σε μια Μυρτώα θάλασσα,

έπλεξα πράσινα μαλλιά στης Αιτωλίας τη ράχη.»

Είναι τιμή για την πόλη μας η αναφορά του Οδυσσέα Ελύτη, ενός  από τους κορυφαίους Νεοέλληνες λογοτέχνες, η οποία θα μπορούσε να αξιοποιηθεί και να αποτελεί ορόσημο για τη μνήμη της πόλης μας.

agrinionews.gr