Του Κώστα Κατίκου
Τρεις αλλαγές στις συντάξεις έχει αποφασίσει να δρομολογήσει η κυβέρνηση στο επόμενο διάστημα με ορίζοντα εφαρμογής τους στις αρχές του 2025.
Οι αλλαγές που έχουν προκριθεί και αναμένεται να προωθηθούν για ψήφιση στη Βουλή είναι οι εξής:
1.Μείωση των κρατήσεων από την Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ), η οποία επιβάλλεται σε κύριες συντάξεις ή σε άθροισμα κύριων συντάξεων (π.χ. γήρατος και χηρείας) που υπερβαίνουν τα 1.400 ευρώ μικτά.
Η μείωση της κράτησης θα προκαλέσει έμμεσες αυξήσεις κυρίως σε συνταξιούχους που πληρώνουν διπλάσια εισφορά (6%) σε σχέση με την αύξηση 3% που πήραν το 2023. Περισσότερο ωφελημένοι θα είναι οι συνταξιούχοι που για μερικά ευρώ αλλάζουν κλίμακα και καταλήγουν αντί για αύξηση να έχουν μείωση στη σύνταξή τους λόγω υψηλότερης ΕΑΣ.
Για παράδειγμα συνταξιούχος που λαμβάνει 1.695 ευρώ πληρώνει ΕΑΣ 3%, και η σύνταξή του διαμορφώνεται στα 1.644 ευρώ. Με την αύξηση του 2025 (έστω 2,6%) η σύνταξή του θα ανέλθει στα 1.739 ευρώ, αλλά η ΕΑΣ θα διπλασιαστεί στο 6% λόγω αλλαγής κλίμακας και έτσι ο συνταξιούχος θα καταλήξει παρά την αύξηση να παίρνει 1.634 ευρώ, δηλαδή λιγότερα από αυτά που έχει τώρα, επειδή με την αύξηση άλλαξε κλίμακα και πληρώνει μεγαλύτερη ΕΑΣ. ΟΙ αλλαγές που εξετάζονται για να τερματιστούν οι στρεβλώσεις και οι μηδενικές αυξήσεις στις συντάξεις, είναι: α) η ΕΑΣ να υπολογίζεται σε μικρότερο ποσό και όχι σε όλη τη σύνταξη, και β) να προβλεφθεί ότι ο συνταξιούχος δεν θα χάνει την αύξηση ακόμη και αν η ΕΑΣ είναι μεγαλύτερη από πριν.
2.Επανεξέταση όλων των συντάξεων χηρείας ώστε σε περίπτωση που ο δικαιούχος χηρείας μετά την πρώτη τριετία έχει και δική του σύνταξη ή απασχολείται, να μειώνεται κατά 50% μόνον η εθνική σύνταξη (ενώ τώρα το 50% επιβάλλεται σε εθνική και ανταποδοτική σύνταξη χηρείας). Στην περίπτωση που υπάρχει και δεύτερη σύνταξη εξετάζεται να δοθεί η δυνατότητα στους δικαιούχους να επιλέγουν τη μικρότερη σύνταξη που θα έχει την περικοπή κατά 50%.
Μελετάται επίσης να επιτρέπεται στους συνταξιούχους χηρείας να εργάζονται, ενώ σήμερα ο νόμος για την απασχόληση των συνταξιούχων τους εξαιρεί. Όσον αφορά την εκκρεμότητα με τις συντάξεις χηρείας του ιδιωτικού τομέα, που σε αντίθεση με τις συντάξεις χηρείας του Δημοσίου, δεν έχουν περικοπεί, τα σενάρια που εξετάζονται είναι να μειωθεί κατά 50% το ποσό που οφείλουν να επιστρέψουν αναδρομικά από το 2020.
3.Νέο -ευνοϊκότερο- σύστημα καθορισμού των συντάξιμων αποδοχών βάσει των οποίων θα υπολογίζεται η ανταποδοτική σύνταξη. Από 1/1/2025 οι μισθοί που θα λαμβάνονται υπόψη για να υπολογιστεί η ανταποδοτική σύνταξη, θα αυξάνονται με δυο μηχανισμούς:
α) με την ετήσια μεταβολή του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή για τα έτη από το 2002 ως και το 2024, και
β) με τον ετήσιο Δείκτη Μεταβολής Μισθών στο σύνολο της οικονομίας για τα έτη από το 2025 και μετά.
Στην πράξη μέχρι το 2024 ο συντάξιμος μισθός "τιμαριθμοποιείται" βάσει πληθωρισμού και από το 2025 θα αυξάνεται κατά το ποσοστό αύξησης των μισθών σε πανελλαδικό επίπεδο. Ο νέος Δείκτης θα προκύπτει από τον μέσο όρο των αυξήσεων όλων των εργαζομένων σε Δημόσιο και Ιδιωτικό τομέα. Το νέο σύστημα θα οδηγήσει μακροπρόθεσμα σε αυξήσεις ανταποδοτικών συντάξεων ως και 34% σύμφωνα με αναλογιστικές προβλέψεις του υπουργείο Εργασίας.
