Γράφει η Αρχοντούλα Αλεξανδροπούλου // *

«Νιώθω περισσότερο ο εαυτός μου όταν ξεχνώ ποια είμαι»

«Αν είσαι κοντά, ξεχνώ ποια είμαι»

(Maria Barros, ταινία: Your Eyes / Τα Μάτια Σου)

Το Ημερολόγιο ενέχει εξ’ ορισμού την εξομολόγηση, έναν χαρακτήρα πολύ προσωπικό, πολύ οικείο, εικόνες και σκέψεις που δεν προορίζονται για τα μάτια άλλων. Ωστόσο, τα «Λευκά Ημερολόγια» εισβάλλουν μέσα απ’ τον κινηματογραφικό φακό στον ψυχισμό των πόλεων και των γυναικών τους, παρουσιάζοντάς μας με παραμυθικό σεβασμό πλάνα και εξομολογήσεις έξω από τα περιθώρια σελίδων, συνόρων και στερεοτύπων.

Ένας νομάς της κάμερας πάνω σε ένα κινηματογραφικό Orient Express ταξιδεύει. Ακολουθά το δικό του δρομολόγιο, υφαίνοντας έναν ποιητικό ιστό που επρόκειτο να ενώσει εννέα χώρες, δεκαέξι πόλεις και τριάντα έναν ηθοποιούς (από τους οποίους οι εικοσιοκτώ ήταν γυναίκες.)

Οδηγός του τρένου και επιβάτης μαζί; Ο ταξιδευτής-συλλέκτης, σκηνοθέτης, Γιώργος Λουριδάς.

Τον περίμενα σ’ ένα vintage καφέ του Αγρινίου, το πρωινό ήταν βροχερό, λίγο πριν την εκπνοή του Αλωνάρη Ιουλίου. Μου είπε πως είχε να μοιραστεί μαζί μου κάποια απ’ όσα έζησε σε αυτό το πεντάμηνο ταξίδι του στην Ευρώπη.

Ο ανηλεής καύσωνας των προηγούμενων ημερών και η «έμφυτη» υγρασία της πόλης, κληροδότημα των λιμνών και των ποταμών που την περιβάλλουν, παραχώρησε για λίγο τη θέση του σε μια δυνατή καλοκαιρινή μπόρα. Η ξαφνική βροχή του μεσοκαλόκαιρου φέρει πάντα μια λύτρωση και μια θλίψη. Νερό καθαρτήριο κι εξομολογητικό και οιωνό του επερχόμενου φθινοπώρου. Υπό την απειλή της επαναστάτριας νεροποντής, λοιπόν, που ήρθε να ταράξει το θερμό θερινό κατεστημένο του απερχόμενου Ιουλίου, συνάντησα τον χαμογελαστό «επαναστάτη» της κάμερας.

Ο Γιώργος φτάνει και μπαίνει απ’ τη γυάλινη πόρτα του μαγαζιού. Μ’ ένα χαμόγελο με κοιτάζει και κάθεται. Ακολουθεί πιστά το δικό του όραμα, μετατρέπει τη μοναξιά του σε γυρίσματα με «αόρατες», όπως τις αποκαλεί, γυναίκες.

«Είχα ένα όραμα για ένα ταξίδι» λέει.

Τον Γιώργο τον γνώρισα πριν από μια πενταετία όταν ήρθε να ταράξει το κινηματογραφικό προφίλ της πόλης από το πουθενά και να την βάλει στον χάρτη των κινηματογραφικών φεστιβάλ με το Leda’s Monologues: Agrinio International Film Festival (2021-2025).

Ένα χελιδόνι, λέει ο λαός, δεν φέρνει την άνοιξη. Πιθανόν, εντούτοις, αυτό το ένα να κάνει το πρώτο βήμα για να ακολουθήσουν τα άλλα. Ένα πρώτο χελιδόνι, ένα πρώτο βήμα.

«Είπα θα κάνω το πρώτο βήμα, κλείνοντας το πρώτο εισιτήριο για Δουβλίνο, και αυτό θα με δεσμεύσει για να συνεχίσω».

Και το έκανε. Είχε ένα όραμα, μεγαλεπήβολο μεν, χωρίς προδιαγεγραμμένο δρομολόγιο δε, και το πραγματοποίησε. Με αφετηρία την Ιρλανδία και την ταινία «Σιωπηλά Φύλλα που Χορεύουν» (Silent Dancing Leaves).

«Κοιμήθηκα σε βάρκα, άκουσα ιστορίες από ανθρώπους που έζησαν τον πόλεμο στην Ουκρανία, φύλαξα ζώα σε χωριά, είδα παλιές μου ταινίες χαραγμένες σε τούβλα δρόμων.»

«Αλέξανδρε, Αλέξανδρε..Όλα είναι από κάτω. Όλα ζουν από κάτω.»

(Tsen Day–Beaver, Κάτω από τη Θάλασσα Όνειρο, Under the Sea Dream)

Κάθε χώρα έφερνε την επόμενη, κάθε ηθοποιός που ανταποκρινόταν στο κάλεσμά του έστρεφε την πυξίδα του ταξιδιού, σαν μαγνήτης. Και τον οδήγησε σε ένα εγχείρημα-ρεκόρ, 10 ταινιών σε 9 χώρες μέσα σε τεσσεράμισι μήνες.

Τεσσεράμισι μήνες ακολούθησε το δικό του δρομολόγιο. Το «νομαδικό» ταξίδι δεν είναι εύκολο.

Πηδά με «μαθηματική ακρίβεια», σαν τον Φιλέα Φόγκ (ο πρωταγωνιστής του μυθιστορήματος «Ο Γύρος του Κόσμου σε Ογδόντα Μέρες»), από αεροπλάνα σε τρένα και σε λεωφορεία. Κάθε ταξίδι διαρκεί ένα δεκαπενθήμερο και μέσα σε αυτό πρέπει να γνωρίσει τους ηθοποιούς, να πιάσει τον σφυγμό της κάθε πόλης και να προσαρμόσει και τα δύο στη διάθεση του φακού του. Με τρόπο αναπάντεχο, ακόμη και στις περιπτώσεις που χρησιμοποιεί πρωτότυπα ποιήματα των ηθοποιών (όπως της Maria Barros) όπου δεν καταλαβαίνει Πορτογαλικά, όλα δένουν μαγικά.

Γύρισμα, μοντάζ, προβολή και μετά πάλι αποσκευές και επόμενος προορισμός.

Οι περισσότεροι άνθρωποι, όταν ακούνε τη λέξη «ταινία», έχουν κατά νου σκηνοθέτες με ανεξάντλητους πόρους, μεγάλα στούντιο και σύγχρονο εξοπλισμό. Βοηθούς, στυλίστες, χειριστές κάμερας, φωτιστές, ηχολήπτες, μουσικούς, υπεύθυνους φωτογραφίας, υπεύθυνους ρεπεράζ, υπεύθυνους μοντάζ, παραγωγούς, μάνατζερ.

Η καθημερινότητα σκηνοθετών όπως ο Γ. Λουριδάς είναι πολύ διαφορετική. Είναι πολυεργαλεία που εκτελούν όλες τις παραπάνω λειτουργίες, με ισχνούς πόρους και πολλές δυσκολίες. Πολλές φορές λαμβάνοντας ακόμη και τον χλευασμό και την εύκολη απαξίωση.

«Να πω και κάτι. Δεν κάνω κινηματογράφο για να αρέσει. Κάθε ταινία είναι ένα ντοκουμέντο της ψυχής μου.”

Τον ρωτάω αν δυσκολεύτηκε, αν κάτι παράτησε ή άφησε στη μέση.

«Δεν θεωρώ πως δυσκολεύτηκα. Και παραπάνω χώρες θα μπορούσα να κάνω, απλώς έπρεπε κάποια στιγμή να γυρίσω. Η Πολωνία με δυσκόλεψε λίγο, ήταν κάπως έντονη εμπειρία γιατί συνέβησαν διάφορα, όπως το να κυνηγάω γυναίκες που εξαφανίζονται σε γέφυρες, ή το να είμαι χαμένος σε ακραίο χιόνι για ώρες, αλλά εντελώς απαραίτητη στον τελικό απολογισμό μου.»

Ένας άνθρωπος με μία κάμερα και έναν υπολογιστή λοιπόν σε ένα πέρα-δώθε:

Δουβλίνο – Λισαβόνα – Φάρο – Βερολίνο – Στουττγάρδη – Γκντάνσκ – Βαρσοβία – Λοτζ – Νάπολι – Ρώμη – Μιλάνο – Λιουμπλιάνα – Βελιγράδι – Σάμπατς – Σόφια – Θεσσαλονίκη.

Φύλλα, μυστικά, θάλασσες, δέντρα, νερό, δρόμοι, ομίχλη.

Πορτρέτα «γυναικών, πόλεων και εσωτερικής ομορφιάς», για να χρησιμοποιήσουμε τα δικά του λόγια. Μάλιστα, «Τα Λευκά Ημερολόγια – Γυναίκες, Πόλεις και η Εσωτερική Ομορφιά» είναι ο τίτλος της επερχόμενης κινηματογραφικής έκθεσης που ετοιμάζει.

Οπτική Αναπαράσταση της επερχόμενης περιοδεύουσας έκθεσης

«Κάπνιζα και έπινα πολύ καφέ για να αποφύγω την πείνα. Είχα πάντα μαζί μου ένα γυάλινο μπουκαλάκι και εκεί έφτιαχνα καφέ. Η μεγαλύτερη πείνα, βέβαια, ήταν η κινηματογραφική που είχα μέσα μου. Εφόσον μπορούσα να καλύψω αυτήν οι υπόλοιπες δεν με ενδιέφεραν ιδιαίτερα. Ήμουν χορτάτος.»

«Συνάντησα ηθοποιούς κοπέλες από κάθε υπόβαθρο. Για παράδειγμα, συνεργάστηκα με ηθοποιούς και από τη Ρωσία και από την Ουκρανία. Αυτό ήταν υπέροχο, μου έδωσε μια καθαρότερη οπτική για τα πράγματα και με γέμισε με γνώση για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε ως είδος. Πιστεύω πως η τέχνη μπορεί να μας δώσει απαντήσεις.»

Καθώς βγάζουμε φωτογραφίες ο ένας τον άλλον, λουσμένοι στον θρίαμβο του ήλιου μετά τη βροχή, μπροστά σε πετρόκτιστα κτίρια και πόρτες του Αγρινίου φορτωμένα ιστορία, τον βλέπω νοερά να ακολουθεί τις σύγχρονες γυναίκες της Ευρώπης. Πασχίζοντας να χωρέσει στο κάδρο του φακού του την υπόσταση και το εσωτερικό φως όλων των μορφών που ποτέ δεν χώρεσαν στα περιθώρια του κόσμου, στήνοντας σε κάθε λήψη το ψηφιδωτό ενός «κινηματογραφικού σύμπαντος καμωμένου από μνήμη και αγάπη».

Μπορεί να μην έχει διαλέξει τον εύκολο δρόμο — αλλά αυτός ο δρόμος μοιάζει να του ανήκει.

«Δε θέλω να είμαι Αόρατη.

Θέλω να ακουστεί η Φωνή μου»

(ποίημα της Maja Ola, από την ταινία: A common secret, Ένα κοινό μυστικό)

Δείτε εδώ:

Trailers από τα Λευκά Ημερολόγια

Λίγα λόγια για τη συγγραφέα:

Η Αρχοντούλα Αλεξανδροπούλου είναι συγγραφέας και καθηγήτρια – μεταφράστρια αγγλικών. Είναι αριστούχος απόφοιτος του τμήματος Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και έχει κάνει μεταπτυχιακές σπουδές στη Μετάφραση-Μεταφρασεολογία στο ίδιο πανεπιστήμιο. Πανεπιστημιακά εγχειρίδια μεταφρασμένα από την ίδια διδάσκονται σε Πανεπιστημιακές Σχολές της Ελλάδας. Είναι επίσης ζωγράφος και ερασιτέχνης ηθοποιός.

Ποιος είναι ο Γιώργος Λουριδάς:

Σκηνοθέτης του σινεμά και του θεάτρου. Απόφοιτος του τμήματος Κινηματογράφου του ΑΠΘ και του Πανεπιστημίου Ιουλίου Βερν στην Αμιένη της Γαλλίας. Μέλος της ένωσης Μεσσήνιων Συγγραφέων και Ιδρυτής του «Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Αγρινίου: Οι Μονόλογοι της Λήδας». Είναι επίσης πρόεδρος του Συλλόγου Αποφοίτων Κινηματογράφου του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Έχει κάνει πάνω από 20 ταινίες. Το τελευταίο του κινηματογραφικό εγχείρημα «Τα Λευκά Ημερολόγια» πραγματοποιήθηκε σε 9 διαφορετικές χώρες όπου γύρισε 10 ταινίες σε διάστημα 4 μηνών.

πηγή: fractalart.gr