Κλιματική αλλαγή, ενεργειακή ανεξαρτησία, ενεργειακή φτώχεια: ταχύτερη δράση ζητά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Το ΕΚ υιοθέτησε τις θέσεις του επί τριών κομβικών νομοσχεδίων σχετικά με τη μείωση εκπομπών κατά τουλάχιστον 55% ως το 2030, αλλά και την προστασία θέσεων εργασίας και πολιτών.
Μετά από συζήτηση που πραγματοποιήθηκε στις 7 Ιουνίου στην ολομέλεια, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε την Τετάρτη τις θέσεις του σχετικά με τρεις βασικές νομοθετικές πράξεις της ΕΕ που αποτελούν κομμάτι του πακέτου προσαρμογής στον στόχο του 55% έως το 2030, γνωστού ως «fit for 55». Η δέσμη μέτρων αποτελεί την προσπάθεια της ΕΕ να ελαττώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% σε σύγκριση με το 1990 μέχρι το 2030, και στη συνέχεια να πετύχει κλιματική ουδετερότητα (δηλ. μηδενικές καθαρές εκπομπές) μέχρι το 2050, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ευρωπαϊκού Νόμου για το Κλίμα. Το Κοινοβούλιο τώρα είναι έτοιμο για τις διαπραγματεύσεις με τις κυβερνήσεις των κρατών μελών για την τελική μορφή της νομοθεσίας.
Η δέσμη μέτρων αποτελεί σημαντικό βήμα στην προσπάθεια της ΕΕ να απεξαρτηθεί πολύ πριν το 2030 από τα ακριβά και ρυπογόνα ορυκτά καύσιμα που εισάγονται από τη Ρωσία.
Μεταρρύθμιση του συστήματος εμπορίας εκπομπών
Το Κοινοβούλιο θέλει να δοθούν κίνητρα στις βιομηχανίες προκειμένου αυτές να μειώσουν ακόμη περισσότερο τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και να επενδύσουν σε τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών. Το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών (ΣΕΔΕ) θα πρέπει να μεταρρυθμιστεί ως εξής:
- νέο ΣΕΔΕ ΙΙ για κτίρια και οδικές μεταφορές - εξαίρεση των πολιτών έως το 2029
- ο στόχος μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου για το 2030 θα πρέπει να αυξηθεί από 61% σε 63%
- η σταδιακή κατάργηση των δωρεάν δικαιωμάτων να αρχίσει το 2027 και να έχει ολοκληρωθεί έως το 2032
- να τεθεί σε ισχύ σύστημα επιβράβευσης - τιμωρίας («bonus - malus») από το 2025
- τα έσοδα πρέπει να διατίθενται αποκλειστικά σε δράσεις για το κλίμα στις χώρες της ΕΕ.
Πιο φιλόδοξοι στόχοι για το νέο μέσο κατά της διαρροής επιχειρήσεων λόγω ΣΕΔΕ
Όσον αφορά τον μηχανισμό συνοριακής προσαρμογής άνθρακα της ΕΕ (ΜΣΠΑ/«CBAM»), οι ευρωβουλευτές ζητούν να διευρυνθεί το πεδίο εφαρμογής του και να τεθεί πιο γρήγορα σε ισχύ, με στόχο να καταστούν πιο φιλόδοξοι οι στόχοι της παγκόσμιας προσπάθειας για το κλίμα και να αποτραπεί η διαρροή επιχειρήσεων στο εξωτερικό λόγω του κόστους των δικαιωμάτων εκπομπών. Προτείνονται σχετικά τα εξής:
- να γίνει νωρίτερα η προοδευτική εισαγωγή του μηχανισμού και να καταργηθούν τα δωρεάν δικαιώματα του ΣΕΔΕ της ΕΕ μέχρι το 2032
- να διευρυνθεί το πεδίο εφαρμογής του μηχανισμού για να συμπεριληφθούν οι οργανικές χημικές ουσίες, τα πλαστικά, το υδρογόνο και η αμμωνία, καθώς και οι έμμεσες εκπομπές
- ποσό ισοδύναμο με τα έσοδα του μηχανισμού από τον προϋπολογισμό της ΕΕ να χρησιμοποιούνται για τη στήριξη της πράσινης μετάβασης σε λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες
- να δημιουργηθεί κεντρική αρχή διαχείρισης του μηχανισμού σε επίπεδο ΕΕ.
Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα - κατά της ενεργειακής φτώχειας και της φτώχειας κινητικότητας
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δίνει τη συγκατάθεσή του για να συσταθεί ένα Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα, το οποίο θα βοηθήσει τους πολίτες που είναι πιο ευάλωτοι λόγω ενεργειακής φτώχειας και οικονομικής αδυναμίας μετακινήσεων. Μέσω του Ταμείου, οι πολίτες αυτοί θα λάβουν στήριξη για να μπορέσουν να επωμιστούν το αυξημένο κόστος της ενεργειακής μετάβασης. Το Ταμείο θα πρέπει να χρηματοδοτεί:
- προσωρινά μέτρα άμεσης στήριξης των εισοδημάτων (όπως μείωση φόρων και άλλων επιβαρύνσεων στην ενέργεια) για να αντιμετωπιστεί η αύξηση των τιμών σε οδικές μεταφορές και καύσιμα θέρμανσης
- επενδύσεις στους τομείς της ανακαίνισης κτιρίων, των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, της μετάβασης από τις μετακινήσεις με ιδιωτικά μέσα στη χρήση δημόσιων συγκοινωνιών και αυτοκινήτων από κοινού («car pooling / car sharing»), καθώς και των μέσων μεταφοράς που ενθαρρύνουν την άσκηση, όπως το ποδήλατο - μέτρα στα οποία μπορούν να περιλαμβάνονται φορολογικά κίνητρα, κουπόνια («voucher»), επιδοτήσεις και δάνεια με μηδενικό επιτόκιο.
