Το σημαντικό έργο τέχνης δεν έχει ημερομηνία λήξης. «Η κόψη του ξυραφιού» (1945) του Σόμερσετ Μωμ, που γυρίστηκε και κινηματογραφική ταινία -και κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις Εκδόσεις Σ.Ι. Ζαχαρόπουλος- θεωρείται και είναι το πιο ώριμο και φιλοσοφικά άρτιο βιβλίο του.
Αφορά κυρίως τη σχέση ενός ζευγαριού, της Ισαβέλλας και του Λάρυ, που ανήκουν στην ίδια κοινωνική τάξη, σκοπεύουν να παντρευτούν, όμως εκφράζουν δυο εντελώς διαφορετικούς συναισθηματικούς κόσμους. Ο άντρας νιώθει ελεύθερος και ζητά να γίνει η κοινή ζωή τους διαβατήριο προς την αυτογνωσία, και συνακόλουθα προς το νόημα της ανθρώπινης ύπαρξης, όμως η γυναίκα θέλει να ζήσει με την καθημερινότητα όπως τη διαμορφώνει το χρήμα, οι υλικές απολαύσεις, οι συνήθειες και αντιλήψεις του περιβάλλοντος. Γύρω τους κινούνται συγγενείς, φίλοι, τυχαίες γνωριμίες σε μια αδιάκοπη κίνηση και απόδειξη με τη δράση τους για το χρήσιμο ή το άχρηστο, το μάταιο ή το ωφέλιμο, το πρόσκαιρο ή το διαχρονικό.
Ο χώρος της σύγκρουσης έχει πολλά από τα χαρακτηριστικά του δικού μας. Κυριαρχούν η υποταγή στη βιομηχανία και στον ευδαιμονισμό, η κοινωνική υποκρισία κι απομόνωση, ενώ περιθωριοποιείται/απορρίπτεται όποιος αντιστέκεται. Επίσης, η απλότητα της πλοκής, η γρήγορη αφήγηση και η συναρπαστική – για την οικονομία λόγου και για τη σαφήνειά της – γραφή του, η οποία ερευνά και απαντά σε βασικά υπαρξιακά ερωτήματα, δημιουργούν ένα παραδειγματικό σε ύφος και ουσία μυθιστόρημα. Άλλωστε το δύσβατο μονοπάτι της Σωτηρίας πατά στην κόψη του ξυραφιού, σύμφωνα με τις Ουπανισάδες, που ο Μωμ παραδέχεται ότι τον παρακίνησαν στη συγγραφή του ιδιαίτερα επίκαιρου για την εποχή μας βιβλίου.
Ο Άγγλος συγγραφέας Γουίλιαμ Σώμερσετ Μωμ (1874-1965) γεννήθηκε στο Παρίσι. Έχασε τους γονείς του σε ηλικία δέκα ετών και μεγάλωσε με έναν συναισθηματικά απόμακρο θείο. Η εμπορική επιτυχία της πρώτης του νουβέλας «Η Λίζα του Λάμπεθ», που εκδόθηκε το 1897, τον ώθησε να ασχοληθεί αποκλειστικά με τη συγγραφή. Κατά τον Α′ Παγκόσμιο Πόλεμο υπηρέτησε στον Ερυθρό Σταυρό και αργότερα στη Βρετανική Μυστική Υπηρεσία Πληροφοριών. Ταξίδεψε πολύ, μεταξύ άλλων στην Ινδία και στη Νοτιοανατολική Ασία. Τα ταξίδια του εμπλούτισαν τα διηγήματά του και τα μυθιστορήματά του, αλλά και τα καθαρά ταξιδιωτικά του έργα. Συγκαταλέγεται στους δημοφιλέστερους και πιο διαβασμένους συγγραφείς της δεκαετίας του 1930. Θεωρείται από τους μοντέρνους συγγραφείς, ιδιαίτερα αξιόλογος για την αγγλική και όχι μόνο λογοτεχνία. Πέθανε στη Νίκαια της Νότιας Γαλλίας.
«Η κόψη του ξυραφιού» του Σόμερσετ Μωμ κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Σ.Ι. Ζαχαρόπουλος στη σειρά Κλασική Λογοτεχνία, σε μετάφραση Πολύβιου Ιωαννίδη και επιμέλεια Ξένιας Πλαχούρη.
Για πληροφορίες: Εκδόσεις Σ.Ι. Ζαχαρόπουλος, Σταδίου 5 Αθήνα, τηλ. 210 3231525, 210 3225011.
