Η πλατεία του Θέρμου αποτελεί χώρο συνάντησης και συναλλαγών για τον πληθυσμό όχι μόνο του Θέρμου αλλά και της ευρύτερης περιοχής. Εδώ η φυσική ομορφιά και οι ανθρώπινες κατασκευές αποτελούν στοιχεία αρμονικά συνταιριασμένα σε μια αδιάσπαστη ενότητα.
Η αφθονία των πηγαίων νερών και τα αιωνόβια πλατάνια που συναντάμε εντός του χώρου της πλατείας από τη μια και οι κατάφυτοι λόφοι περιμετρικά του Θέρμου, όπως διακρίνονται από την πλατεία, καθώς βρίσκονται σε μικρή απόσταση από αυτή, τα παραδοσιακά πέτρινα κτήρια που περιβάλλουν την πλατεία από τις τρεις πλευρές της και τα οργανικά τμήματα της πλατείας στο σύνολό τους, (πλακόστρωτα, πέργκολες, πλατύσκαλα, παγκάκια, χώροι πρασίνου και άλλα), συναποτελούν από κοινού τα στοιχεία εκείνα που καθιστούν τον χώρο αυτόν ιδιαίτερα ελκυστικό.
Το ότι στο σημείο αυτό αφενός συγκλίνουν οι βασικοί δρόμοι της περιοχής και οι εσωτερικοί δρόμοι του Θέρμου και αφετέρου στα κτήρια περιμετρικά αυτής, όπως και στους χώρους πλησίον της, βρίσκεται το κύριο μέρος της αγοράς του Θέρμου και τα καταστήματα που προσφέρουν αναψυχή και βασικές εξυπηρετήσεις τόσο στον πληθυσμό της περιοχής όσο και στους επισκέπτες της, είναι τα επιπλέον στοιχεία βάσει των οποίων εξηγείται η χρηστικότητα και η πρωτεύουσα σημασία της πλατείας του Θέρμου για την ευρύτερη περιοχή.
Η πλατεία είναι κατασκευασμένη σε δύο επίπεδα, το άνω και το κάτω. Το άνω επίπεδο, το οποίο αποτελεί και το κύριο τμήμα της πλατείας, το χωρίζει σε δύο μέρη ο ένας από τους δύο κύριους δρόμους που συγκλίνει στο σημείο της πλατείας, (αυτός στον οποίο καταλήγουν λίγο πιο πριν οι δρόμοι που οδηγούν από μέρος της ημιορεινής περιοχής του Θέρμου, από τη Μακρυνεία, τη Ναύπακτο και μέρος της ορεινής Ναυπακτίας και ενώνεται με την εθνική οδό Αγρινίου – Θέρμου που τερματίζει στο σημείο της πλατείας), μέρος του οποίου, στο τμήμα που διέρχεται από την πλατεία, είναι στρωμένο με πέτρα. Ο άλλος κύριος δρόμος που οδηγεί προς την ορεινή ενδοχώρα του Θέρμου, την Ευρυτανία και μέρος της Ναυπακτίας, ξεκινάει επίσης από εδώ, ως προέκταση, θα μπορούσε να πει κανείς, της προαναφερόμενης εθνικής οδού.
Στην πλατεία επίσης συγκλίνουν και άλλοι δύο εσωτερικοί δρόμοι του Θέρμου και δύο πεζόδρομοι.
Το μεγαλύτερο σε έκταση από αυτά τα δύο τμήματα του κύριου μέρους της πλατείας, το οποίο είναι στρωμένο στο σύνολό του με τοπική πέτρα, είναι αυτό που συγκεντρώνει και τις περισσότερες λειτουργίες, καθώς διαθέτει την απαιτούμενη απλοχωριά και περιμετρικά αυτού είναι συγκεντρωμένα τα περισσότερα καταστήματα αναψυχής. Αυτό το τμήμα αποτελεί και το κύριο μέρος της πλατείας, όπου υπάρχουν καλαίσθητες πέργκολες κατασκευασμένες με πέτρα και ξύλο – υλικά που συνάδουν με το δομημένο περιβάλλον στο κέντρο του Θέρμου – επί των οποίων είναι τοποθετημένα σκίαστρα, ενώ περιμετρικά του τμήματος αυτού είναι φυτεμένες νεραντζιές και στις γωνίες υπάρχουν τρία περίπτερα. Λιθόστρωτοι είναι και οι εσωτερικοί δρόμοι που συγκλίνουν στην πλατεία, όπως και οι δύο δρόμοι που μεσολαβούν ανάμεσα στον κυρίως χώρο της πλατείας και στα καταστήματα και έχουν μετασχηματιστεί σε πεζόδρομους, ενώ και τα κτήρια που περιζώνουν την πλατεία είναι πετρόχτιστα και κεραμοσκεπή, χαρακτηριστικά δείγματα τα περισσότερα της τοπικής αρχιτεκτονικής, στο ισόγειο των οποίων στεγάζονται καταστήματα, κυρίως καφετέριες.
Το δεύτερο τμήμα της πλατείας, το οποίο αποτελεί συνέχειά της, είναι επίσης πλακόστρωτο, ενώ το κυρίαρχο στοιχείο εδώ είναι τα αιωνόβια πλατάνια. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου που στο μέρος αυτό, «στα πλατάνια», όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται ο εν λόγω χώρος από τους ντόπιους, γίνονται οι περισσότερες συναντήσεις κυρίως την καλοκαιρινή περίοδο, καθότι ο χώρος αυτός αποτελεί όαση δροσιάς και ξεκούρασης. Σε περίοπτη θέση του τμήματος αυτού είναι στημένο το άγαλμα του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού, της προσωπικότητας που τιμάται με ιδιαίτερο τρόπο στο Θέρμο, καθώς αποτελεί γενέθλιο τόπο αυτής της σπουδαίας προσωπικότητας. Επιπλέον, ένα μικρό επίμηκες συντριβάνι ανάμεσα στον χώρο των πλατανιών και στο εν λόγω άγαλμα, δύο έλατα, και άλλοι χώροι πρασίνου συμπληρώνουν την ελκυστική εικόνα της πλατείας.
Το κάτω μέρος της πλατείας, γνωστό περισσότερο στην περιοχή ως Πηγή, βρίσκεται περί τα τρία μέτρα χαμηλότερα, στον χώρο της πηγής Κεφαλόβρυσο Θέρμου, από όπου αναβλύζει άφθονο νερό. Το σημείο αυτό συνιστά τοπόσημο για το Θέρμο. Δεν είναι τυχαίο, εξάλλου, ότι το Θέρμο οφείλει την πρώτη ονομασία του (Κεφαλόβρυσο) στην εν λόγω πηγή. Από την πηγή αυτή τροφοδοτούνταν παλαιότερα ο οικισμός με πόσιμο νερό, όταν το νερό μεταφερόταν με τις στάμνες, ενώ από την ίδια πηγή τροφοδοτούνταν το δίκτυο ύδρευσης του Θέρμου ως πριν από μερικές δεκαετίες. Πρόκειται για χώρο οριοθετημένο λόγω της υψομετρικής διαφοράς από πετρόχτιστες μάντρες, ο οποίος ενώνεται με πέτρινα πλατύσκαλα με τον κύριο χώρο της πλατείας. Κυρίαρχο στοιχείο του χώρου, συμπληρωματικά με τις πηγές φυσικά, αποτελούν τα βαθύσκιωτα πλατάνια, τα κατασκευασμένα με ιδιαίτερη επιμέλεια πλακόστρωτα και τα τέσσερα πλατύσκαλα που ενώνουν τον εν λόγω χώρο με το άνω κύριο μέρος της πλατείας και με τους δύο κεντρικούς δρόμους που συγκλίνουν στην πλατεία. Δίπλα από τον χώρο της πηγής είναι χτισμένο το Δημαρχείο, ο χαρακτήρας του οποίου συνάδει με τα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά της περιοχής.
Βασικό χαρακτηριστικό του χώρου στο σύνολό του, όπως βέβαια και στα κοντινά στην πλατεία τμήματα των κεντρικών δρόμων που εξακτινώνονται από την πλατεία προς τρεις διαφορετικές κατευθύνσεις, είναι ο παραδοσιακός χαρακτήρας του, οι επιμελημένες κατασκευές, η απλοχωριά, η λειτουργικότητα και η μεγάλη γκάμα των εξυπηρετήσεων που παρέχονται σ’ αυτόν. Στους χώρους της πλατείας, εξάλλου, όπως και στο Σεμιναριακό – Πολιτιστικό Κέντρο, το οποίο στεγάζεται στο ισόγειο του Δημαρχείου, πραγματοποιείται το σύνολο σχεδόν των ποικίλων εκδηλώσεων που υλοποιούνται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους στο Θέρμο, βοηθούντος ενίοτε σ’ αυτό, και κυρίως την περίοδο των γιορτών που είναι αφιερωμένες στον Άγιο Κοσμά τον Αιτωλό, λόγω της απαιτούμενης ευρυχωρίας, και του ευρύχωρου χώρου που βρίσκεται πίσω από το Δημαρχείο και το υπόλοιπο χρονικό διάστημα του έτους χρησιμοποιείται ως χώρος στάθμευσης.
Τέλος, οι εγκαταστάσεις πίσω από το Δημαρχείο (Παιδική Χαρά, Δημοτικός Χώρος Στάθμευσης Αυτοκινήτων που διατίθεται δωρεάν στο κοινό και γήπεδα αθλοπαιδιών), συμπληρώνουν τη λειτουργικότητα του χώρου της πλατείας, ενώ ο πετρόχτιστος ενοριακός ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου και το επίσης πετρόχτιστο κτήριο που στεγάζει το Δημοτικό Σχολείο του Θέρμου συμπληρώνουν τα χαρακτηριστικά του κέντρου του Θέρμου που στην ουσία αποτελεί συμπλήρωμα της πλατείας του Θέρμου. Ενός κέντρου, το οποίο αφενός διαθέτει παραδοσιακά χαρακτηριστικά και αφετέρου παραμένει ελκυστικό για τους επισκέπτες και είναι απολύτως λειτουργικό.
Δεν θα ήταν υπερβολή να ισχυριστεί κανείς ότι η πλατεία του Θέρμου και οι χώροι ευρύτερα αυτής συνιστούν για το σύγχρονο Θέρμο και για την ευρύτερη περιοχή, κατ’ αντιστοιχία και τηρουμένων των αναλογιών, ό,τι και οι ποικίλες εγκαταστάσεις που είχαν αναπτυχθεί γύρω από τον Ναό του Θερμίου Απόλλωνα στην αρχαιότητα. Υπάρχει όμως, πέραν των άλλων, μία βασική διαφορά που ενδιαφέρει στη συγκεκριμένη περίπτωση. Οι θεσμοθετημένες συναντήσεις των αρχαίων Αιτωλών ήταν περιορισμένες σε αριθμό κατ’ έτος, αφού συνέπιπταν με το περιοδικό διάβα τους από την πεδινή χώρα τους προς την ορεινή ενδοχώρα τους και αντίστροφα, ενώ η πλατεία του Θέρμου, και διασταλτικά το σημερινό κέντρο του Θέρμου, αποτελεί χώρο συνάντησης, συναλλαγών και αποφάσεων των Θερμίων στην ολότητά τους, (των Θερμίων με την ευρύτερη έννοια, δηλαδή των πολιτών του Δήμου Θέρμου), αλλά και χώρο υποδοχής του συνόλου των επισκεπτών στην περιοχή.
Καταληκτικά, το ερώτημα που θα ερχόταν αυθόρμητα στα χείλη καθενός που θα διαβάσει αυτές τις γραμμές και δεν γνωρίζει τον εν λόγω χώρο, θα ήταν τι αντιπροσωπεύει τελικά μια πλατεία ανάμεσα στις τόσες και τόσες πλατείες της περιοχής και γιατί γίνεται τόσος λόγος γι’ αυτή. Η απάντηση είναι ότι η πλατεία του Θέρμου είναι η βιτρίνα του Θέρμου και της ευρύτερης περιοχής αλλά όχι μόνο αυτό. Είναι ο χώρος που αποτέλεσε την καρδιά του Θέρμου όταν ο εν λόγω νεότευκτος τότε οικισμός, το Κεφαλόβρυσο όπως λεγόταν τότε, (ονομασία που οφείλεται, όπως προαναφέρθηκε, στο πηγαίο νερό που ανάβλυζε και τότε και αναβλύζει φυσικά και σήμερα στον χώρο της πλατείας), έκανε τα πρώτα του βήματα στη σύγχρονη εποχή. Την εποχή που επεφύλασσε στο Θέρμο πρωτεύοντα ρόλο στην ευρύτερη περιοχή κατά τις δεκαετίες που θα ακολουθούσαν από τότε μέχρι σήμερα και που του επιφυλάσσει αντίστοιχο ρόλο, προσαρμοσμένο βέβαια στις νέες κάθε φορά συνθήκες, και για το μέλλον.
Η πλατεία του Θέρμου, λοιπόν, είναι ο χώρος όπου συγκλίνουν όλοι οι δρόμοι της ευρύτερης περιοχής που απλώνονται εξακτινωμένοι από το Θέρμο προς όλες τις κατευθύνσεις περιμετρικά αυτού σύμφωνα με όσα επιτάσσει η γεωμορφολογία της περιοχής και γι’ αυτό εδώ συγκλίνουν και οι διαδρομές των ανθρώπων της εν λόγω περιοχής που είτε τους οδηγούν στις αστικού τύπου εξυπηρετήσεις που έχουν ανάγκη είτε είναι διερχόμενοι από εδώ για οποιονδήποτε λόγο.
Συνάμα η πλατεία αυτή αποτελεί τον χώρο από όπου ξεκινάνε οι εξορμήσεις για την ανακάλυψη της πλανεύτρας θερμιώτικης γης σε όλο της το εύρος – από τη λίμνη Τριχωνίδα, ως τον Εύηνο και τους παραποτάμους του και την κορυφογραμμή του Παναιτωλικού – αλλά και πέρα από αυτή, ως την Ευηνολίμνη και τη Ναυπακτία, τον Προυσό, το Πανταβρέχι και την Ευρυτανία!
Ένας χώρος στην καρδιά του Θέρμου, όπου χτυπάει η καρδιά του τόπου, του σύγχρονου Θέρμου και της ενδοχώρας του!!
Ένας χώρος, που, λόγω της σπουδαιότητάς του, αξίζει του ανάλογου σεβασμού από όλους μας, δικαιούται περαιτέρω αναβάθμισης και αξίζει αντίστοιχης προβολής!!!
Νίκος Σ. Κωστακόπουλος
sinidisi.gr
