Στις Οινιάδες, εκεί όπου ο Αχελώος στρίβει και ανοίγει τόπο, ο χρόνος κάθεται σαν Ησίοδος στον βράχο, παρατηρώντας τις γενιές να περνούν κάτω από το βλέμμα των Μουσών. Και το αρχαίο νεώριο, σμιλεμένο στην άκρη της στεριάς, στέκει ακόμη. Όχι για να το θαυμάσεις, αλλά για να σε μετρήσει.
Του Γιώργου Π. Μπαμπάνη
Η πόλη του Ανήλιαγου βασιλιά δεν ήταν τόπος κατοίκησης· ήταν άσκηση. Με την πύλη της, καμαρωτή και μικρή αιωνιότητα. Με την ακρόπολη που κοιτάει τον άνθρωπο όπως το βουνό κοιτάει τον οδοιπόρο: χωρίς συγκίνηση, χωρίς έλεος, με καθαρή αλήθεια.
Η Οχύρωση της Ακρόπολης του Λιμανιού και τμήμα του Αρχαίου Νεωρίου. Ο Φίλιππος ο Ε’ τις προστάτεψε, όχι από έλεος αλλά από σοφία, διότι όποιος κατέχει τις Οινιάδες, κατέχει το στόμα του ποταμού Αχελώου, το πέρασμα προς τη θάλασσα, το σημείο όπου η ξηρά αναπνέει μέσα στο νερό.
Ακρόπολη, Θέατρο, Βουλευτήριο, Ηρώο, νεώριο: Κτίστηκαν όχι για να φαίνονται, αλλά και να … στέκονται…
Στην αγορά, το θέατρο, το Βουλευτήριο, το Ηρώο· εκεί όπου το μέτρο δεν ήταν θεωρία αλλά τρόπος να στέκεσαι. Οι Έλληνες δεν έκτιζαν για να φανούν. Έκτιζαν για να αντέξουν. Και στο νοτιοδυτικό άκρο, το θαύμα που μοιάζει με υπόσχεση: τα νεώρια.Πέντε κλίτη, έξι κιονοστοιχίες, ράμπες που οδηγούσαν τις τριήρεις από το νερό στη στεριά, όπως οι Διόσκουροι κινούνται ανάμεσα στη θάλασσα και την ξηρά, ή όπως ο Οδυσσέας ταξιδεύει ανάμεσα στη θύελλα και την Ιθάκη, ανάμεσα στην τύχη και τη μοίρα.
Ο παλιός άνθρωπος ήξερε πως ό,τι μένει πολύ στο νερό σαπίζει, κι ό,τι μένει πολύ στην άνεση βουλιάζει. Γι’ αυτό και η τέχνη του ναυπηγείου δεν ήταν τέχνη ξύλου και πέτρας, αλλά τέχνη μέτρου. Η πόλη χτίστηκε για να αντέχει, όχι για να φαίνεται.
Ο Φίλιππος ο Ε΄προστάτεψε τις Οινιάδες από σοφία…
Ο Φίλιππος ο Ε’ τις προστάτεψε, όχι από έλεος αλλά από σοφία, διότι όποιος κατέχει τις Οινιάδες, κατέχει το στόμα του ποταμού, το πέρασμα προς τη θάλασσα, το σημείο όπου η ξηρά αναπνέει μέσα στο νερό. Κι εκεί, στο λιμάνι τους, σώζεται ακόμη το αρχαιότερο γνωστό ναυπηγείο του ελληνικού κόσμου. Πέτρινα νεώρια, σκαλισμένα για να δέχονται τις τριήρεις, τους μόχθους και τα όνειρα των ανθρώπων που κοίταζαν τη θάλασσα όχι ως απόσταση, αλλά ως δρόμο προς τη μοίρα.
Οι Οινιάδες δεν ήταν απλώς μια πόλη, ήταν το βλέμμα της Ακαρνανίας προς τον ορίζοντα, σαν την Ιθάκη που περιμένει τον ταξιδευτή να γυρίσει.
Οι Οινιάδες υπήρξαν πόλη-φάρου. Με την πύλη καμαρωτή σαν τόξο που ανοίγει τον χώρο στη μοίρα. Με τείχη χτισμένα με την αυστηρότητα του νου, όχι της ισχύος. Με αγορά, θέατρο, βουλευτήριο, τόπους όπου η τάξη δεν ήταν νόμος αλλά τρόπος ζωής. Εκεί η σκέψη είχε σώμα, και το σώμα είχε χρέος.
Στην αγορά, το θέατρο, το Βουλευτήριο, το Ηρώο· εκεί όπου το μέτρο δεν ήταν θεωρία αλλά τρόπος να στέκεσαι. Οι Έλληνες δεν έκτιζαν για να φανούν. Έκτιζαν για να αντέξουν.
Ο Οκταβιανός έδιωξε τους ανθρώπους, αλλά όχι τα … μνημεία τους!
Οι Αθηναίοι άφησαν το ίχνος τους, το μέτρο και τη δεξιοσύνη τους. Ο χρόνος άφησε την ησυχία του. Και όταν ο Οκταβιανός μάζεψε τους ανθρώπους στη Νικόπολη, η πόλη άδειασε, όχι όμως και η ουσία της. Οι άνθρωποι έφυγαν· οι πέτρες έμειναν. Όπως μένει το αποτύπωμα της παλάμης πάνω στο ξύλο, αφού το χέρι χαθεί.
Και σήμερα, όποιος στέκεται στις Οινιάδες, δεν βλέπει μνημεία. Βλέπει τον εαυτό του όπως τον έβλεπαν οι παλιοί: γυμνό από δικαιολογίες, εκτεθειμένο στο μέτρο. Γιατί ο τόπος αυτός διδάσκει ότι κάθε πλοίο χρειάζεται στεριά για να στεγνώσει, και κάθε άνθρωπος χρειάζεται ακλόνητο άξονα για να ταξιδέψει.
Το νεώριο δεν φύλαξε μόνο τριήρεις. Φύλαξε έναν τρόπο να στέκεσαι.
Πηγή φωτογραφιών: Οινιάδων Αναπτυξης, Μάκης Μισ.
agriniopress.gr
