Υπάρχει φως στην άκρη του τούνελ;
Η Ευρώπη εξακολουθεί να βρίσκεται αντιμέτωπη με την πανδημία του κορονοϊού. Η αναζωπύρωση των κρουσμάτων, σε συνδυασμό με την εμφάνιση νέων, μεταδοτικότερων στελεχών του κορονοϊού, έχουν υποχρεώσει πολλά κράτη μέλη να επιβάλουν εκ νέου μέτρα ανάσχεσης ή να τα καταστήσουν αυστηρότερα.
Ταυτόχρονα, η έναρξη των προγραμμάτων εμβολιασμού σε ολόκληρη την ΕΕ αφήνει περιθώρια για επιφυλακτική αισιοδοξία.
Η οικονομική ανάπτυξη αναμένεται να επανέλθει με τη χαλάρωση των μέτρων ανάσχεσης
Σύμφωνα με τις χειμερινές οικονομικές προβλέψεις 2021, η οικονομία της ευρωζώνης θα αναπτυχθεί κατά 3,8 % το 2021 και το 2022. Η οικονομία της ΕΕ προβλέπεται να αναπτυχθεί κατά 3,7 % το 2021 και κατά 3,9 % το 2022.
Οι οικονομίες της ευρωζώνης και της ΕΕ αναμένεται να φτάσουν στα προ της κρίσης επίπεδα παραγωγής νωρίτερα από ό,τι αναμενόταν στις φθινοπωρινές οικονομικές προβλέψεις 2020, κυρίως χάρη στην ισχυρότερη από την αναμενόμενη δυναμική ανάπτυξης που προβλέπεται για το δεύτερο εξάμηνο του 2021 και το 2022.
Μετά την ισχυρή ανάπτυξη του τρίτου τριμήνου του 2020, η οικονομική δραστηριότητα συρρικνώθηκε ξανά το τέταρτο τρίμηνο, καθώς το δεύτερο κύμα της πανδημίας πυροδότησε νέα μέτρα ανάσχεσης. Δεδομένου ότι τα μέτρα αυτά εξακολουθούν να ισχύουν, οι οικονομίες της ΕΕ και της ευρωζώνης αναμένεται να συρρικνωθούν το πρώτο τρίμηνο του 2021. Η οικονομική ανάπτυξη αναμένεται να επανέλθει την άνοιξη και να επιταχυνθεί το καλοκαίρι, με δεδομένη την πρόοδο των προγραμμάτων εμβολιασμού και τη σταδιακή χαλάρωση των μέτρων ανάσχεσης. Η βελτίωση των προοπτικών για την παγκόσμια οικονομία αναμένεται επίσης να στηρίξει την ανάκαμψη.
Οι οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας παραμένουν άνισες μεταξύ των κρατών μελών και η ταχύτητα της ανάκαμψης προβλέπεται επίσης να ποικίλλει σημαντικά.
Οι προοπτικές του πληθωρισμού θα παραμείνουν συγκρατημένες
Σύμφωνα με τις προβλέψεις, ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη αναμένεται να αυξηθεί από 0,3 % το 2020 σε 1,4 % το 2021 και, στη συνέχεια, να επιβραδυνθεί ελαφρά σε 1,3 % το 2022. Ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη και στην ΕΕ για το 2021 προβλέπεται να αυξηθεί ελαφρά σε σύγκριση με το φθινόπωρο, πλην όμως αναμένεται, συνολικά, να παραμείνει σε χαμηλά επίπεδα. Η καθυστερημένη ανάκαμψη αναμένεται να συνεχίσει να μειώνει τις πιέσεις στις τιμές από την πλευρά της συνολικής ζήτησης.
Το 2021 ο πληθωρισμός θα αυξηθεί προσωρινά λόγω των θετικών αποτελεσμάτων βάσης στην αύξηση των τιμών της ενέργειας, των φορολογικών προσαρμογών, ιδίως στη Γερμανία, και της επίδρασης της συμπιεσμένης ζήτησης που προσκρούει σε ορισμένους εναπομένοντες περιορισμούς σε επίπεδο προσφοράς. Το 2022, με την προσαρμογή της προσφοράς και τη σταδιακή μείωση των αποτελεσμάτων βάσης, ο πληθωρισμός αναμένεται να υποχωρήσει και πάλι.
Η υψηλή αβεβαιότητα και οι σημαντικοί κίνδυνοι παραμένουν
Οι κίνδυνοι που περιβάλλουν τις προβλέψεις είναι πιο ισορροπημένοι σε σχέση με το φθινόπωρο, αν και παραμένουν υψηλοί. Εξαρτώνται κυρίως από την εξέλιξη της πανδημίας και την επιτυχία των εκστρατειών εμβολιασμού.
Οι θετικοί κίνδυνοι συνδέονται με την πιθανότητα η διαδικασία εμβολιασμού να οδηγήσει σε ταχύτερη από την αναμενόμενη χαλάρωση των μέτρων ανάσχεσης και, συνεπώς, σε ταχύτερη και ισχυρότερη ανάκαμψη. Επίσης, το NextGenerationEU, το μέσο ανάκαμψης της ΕΕ με ακρογωνιαίο λίθο τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, θα μπορούσε να οδηγήσει σε ισχυρότερη από την αναμενόμενη ανάπτυξη, δεδομένου ότι η προβλεπόμενη χρηματοδότηση, ως επί το πλείστον, δεν έχει ακόμη ενσωματωθεί στις προβλέψεις αυτές.
Όσον αφορά τους αρνητικούς κινδύνους, η πανδημία θα μπορούσε βραχυπρόθεσμα να αποδειχθεί πιο επίμονη ή πιο σοβαρή σε σχέση με την παραδοχή της παρούσας πρόβλεψης ή να σημειωθούν καθυστερήσεις στην υλοποίηση των προγραμμάτων εμβολιασμού. Αυτό θα μπορούσε να καθυστερήσει τη χαλάρωση των μέτρων ανάσχεσης, γεγονός που θα επηρέαζε, με τη σειρά του, το χρονοδιάγραμμα και την ισχύ της αναμενόμενης ανάκαμψης. Υπάρχει επίσης κίνδυνος η κρίση να αφήσει βαθύτερα πλήγματα στον οικονομικό και κοινωνικό ιστό της ΕΕ, ειδικότερα με εκτεταμένες πτωχεύσεις και απώλειες θέσεων εργασίας. Αυτό θα έπληττε επίσης τον χρηματοπιστωτικό τομέα και θα οδηγούσε σε αύξηση της μακροχρόνιας ανεργίας και σε επιδείνωση των ανισοτήτων.
Τα μέλη της Επιτροπής δήλωσαν
Ο κ. Βάλντις Ντομπρόβσκις, εκτελεστικός αντιπρόεδρος για μια Οικονομία στην Υπηρεσία των Ανθρώπων, δήλωσε τα εξής: «Οι σημερινές προβλέψεις προσφέρουν πραγματική ελπίδα σε μια εποχή μεγάλης αβεβαιότητας για όλους μας. Η σταθερή ανάκαμψη της ανάπτυξης που αναμένεται για το δεύτερο εξάμηνο του τρέχοντος έτους δείχνει με μεγάλη σαφήνεια ότι σιγά σιγά ξεπερνάμε την κρίση. Μια δυναμική ευρωπαϊκή αντίδραση θα έχει καθοριστική σημασία για την αντιμετώπιση ζητημάτων όπως η απώλεια θέσεων εργασίας, ο αποδυναμωμένος εταιρικός τομέας και οι αυξανόμενες ανισότητες. Έχουμε ακόμη να κάνουμε πολλά για να περιορίσουμε τις ευρύτερες κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις. Η δέσμη μέτρων ανάκαμψης θα συμβάλει σημαντικά στη στήριξη της ανάκαμψης, σε συνδυασμό με τη διάθεση των εμβολίων και την πιθανή άνοδο της παγκόσμιας ζήτησης.»
Ο κ. Πάολο Τζεντιλόνι, επίτροπος Οικονομίας, δήλωσε τα εξής: «Οι Ευρωπαίοι διανύουν δύσκολους καιρούς. Βρισκόμαστε ακόμη αντιμέτωποι με την οδυνηρή κρίση της πανδημίας και τις κοινωνικές και οικονομικές της συνέπειες. Ωστόσο, επιτέλους, βλέπουμε φως στην άκρη του τούνελ. Με την αύξηση του αριθμού των εμβολιασθέντων κατά τους προσεχείς μήνες, η χαλάρωση των μέτρων ανάσχεσης αναμένεται να επιτρέψει την ενίσχυση της ανάκαμψης την άνοιξη και το καλοκαίρι. Η οικονομία της ΕΕ προβλέπεται να επανέλθει στα προ πανδημίας επίπεδα του ΑΕΠ το 2022, νωρίτερα από ό,τι αναμενόταν — αν και η απώλεια παραγωγής του 2020 δεν θα αντισταθμιστεί τόσο γρήγορα ούτε με τον ίδιο ρυθμό σε ολόκληρη την Ένωσή μας. Οι προβλέψεις αυτές υπόκεινται σε πολλαπλούς κινδύνους, που σχετίζονται, για παράδειγμα, με τις νέες μεταλλάξεις της COVID-19 και με την παγκόσμια επιδημιολογική κατάσταση. Από την άλλη πλευρά, ο αντίκτυπος του Next Generation EU αναμένεται να δώσει τα επόμενα χρόνια ισχυρή ώθηση στις οικονομίες που έχουν πληγεί περισσότερο, η οποία δεν έχει ενσωματωθεί ακόμη στις σημερινές προβλέψεις.»
Ιστορικό
Οι χειμερινές οικονομικές προβλέψεις 2021 αποτελούν επικαιροποίηση των φθινοπωρινών οικονομικών προβλέψεων 2020 που παρουσιάστηκαν τον Νοέμβριο του 2020, εστιάζοντας στην εξέλιξη του ΑΕΠ και του πληθωρισμού σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.
Οι προβλέψεις αυτές βασίζονται σε ένα σύνολο τεχνικών παραδοχών όσον αφορά τις συναλλαγματικές ισοτιμίες, τα επιτόκια και τις τιμές των βασικών προϊόντων, όπως ίσχυαν την 28η Ιανουαρίου 2021. Για όλες τις υπόλοιπες εισροές στοιχείων, καθώς και για τις παραδοχές σχετικά με τις κρατικές πολιτικές, οι παρούσες προβλέψεις λαμβάνουν υπόψη στοιχεία που συγκεντρώθηκαν έως και τις 2 Φεβρουαρίου. Οι προβλέψεις στηρίζονται στην παραδοχή αμετάβλητων πολιτικών, εκτός εάν έχουν εξαγγελθεί πολιτικές με αξιόπιστο τρόπο και έχουν προσδιοριστεί με επαρκείς λεπτομέρειες.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι προβλέψεις στηρίζονται σε δύο σημαντικές τεχνικές παραδοχές όσον αφορά την πανδημία. Πρώτον, στην παραδοχή ότι τα μέτρα ανάσχεσης, μετά τη σημαντική τους αυστηροποίηση το τέταρτο τρίμηνο του 2020, θα παραμείνουν αυστηρά το πρώτο τρίμηνο του 2021, αλλά προς το τέλος του δεύτερου τριμήνου θα αρχίσουν να χαλαρώνουν, και ακόμη περισσότερο κατά το δεύτερο εξάμηνο του έτους, όταν θα έχουν εμβολιαστεί οι πλέον ευάλωτες ομάδες και ένα αυξανόμενο ποσοστό του ενήλικου πληθυσμού. Δεύτερον, στην παραδοχή ότι τα μέτρα ανάσχεσης θα εξακολουθήσουν να ισχύουν οριακά έως το τέλος του 2021, ενώ το 2022 θα υπάρχουν μόνο στοχευμένα τομεακά μέτρα.
Η ενσωμάτωση του NextGenerationEU στις προβλέψεις, συμπεριλαμβανομένου του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, εξακολουθεί να βασίζεται στη συνήθη παραδοχή αμετάβλητης πολιτικής και δεν έχει μεταβληθεί σε σχέση με τις φθινοπωρινές προβλέψεις. Στις προβλέψεις ενσωματώνονται μόνο τα μέτρα που είτε έχουν εγκριθεί είτε έχουν ανακοινωθεί κατά αξιόπιστο τρόπο και έχουν προσδιοριστεί με επαρκείς λεπτομέρειες, και ιδίως στους εθνικούς προϋπολογισμούς. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι οι οικονομικές προβλέψεις λίγων μόνο κρατών μελών λαμβάνουν υπόψη ορισμένα μέτρα που αναμένεται να χρηματοδοτηθούν στο πλαίσιο του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Οι προβλέψεις αυτές λαμβάνουν υπόψη το γεγονός ότι η ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο κατέληξαν σε συμφωνία εμπορίου και συνεργασίας, η οποία εφαρμόζεται προσωρινά από την 1η Ιανουαρίου 2021 και περιλαμβάνει συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών.
Οι επόμενες προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα είναι οι εαρινές οικονομικές προβλέψεις 2021 τον Μάιο του 2021.
Για περισσότερες πληροφορίες
Πλήρες κείμενο: Χειμερινές οικονομικές προβλέψεις 2021
