Η κάθε ευκαιρία μπορεί να είναι μοναδική και να μην μπορεί να επαναληφθεί στην ευρύτητά της, ωστόσο καθεμία που χάνεται ανοίγει τον δρόμο σε μια νέα που έρχεται.
Τα οφέλη λοιπόν της όποιας νέας ευκαιρίας μπορεί να είναι πολλαπλασιαστικά, αρκεί όσοι συμπράξουν σε αυτή να είναι πολλοί, να είναι ειλικρινείς μεταξύ τους και να μοιραστούν συνειδητά από την αρχή τη δυνατότητα όλοι να αδράξουν το μέρος που τους αναλογεί σε σχέση και με τη συνεισφορά τους, στέλνοντας στο πυρ το εξώτερον τους κάθε ημιμαθείς εγωπαθείς ιδρυτικούς ηγετίσκους.
Αλλωστε, όπως πολύ σωστά έχει ειπωθεί από πολλούς, όταν κάποιοι ζητούν και επιδιώκουν το όλο, σε βάρος ακόμη και όσων τους εμπιστεύτηκαν και συνέβαλαν τα μέγιστα στη μεγέθυνση και εδραίωσή τους, εντέλει θα πάρουν το τίποτα.
Ο ΟΠΕΚΕΠΕ (σε συνέργεια αυτονόητα με το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων αλλά και το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης) θα καθορίσει το μέγεθος και την ένταση της νέας ευκαιρίας. Κατά πρώτο λόγο οφείλει να εκσυγχρονιστεί ο ίδιος και η συνδρομή του Τεχνικού του Συμβούλου προς αυτή τη στρατηγική επιλογή είναι καθοριστική. Υπάρχει λοιπόν αδήριτη ανάγκη ο ΟΠΕΚΕΠΕ να προχωρήσει σε απλούστευση διαδικασιών με υποστήριξη διαλειτουργικότητας των εμπλεκόμενων φορέων και όχι αναπαραγωγή στην ψηφιοποίηση της γραφειοκρατίας και στη συνέχεια κακών πρακτικών με βάση παλαιωμένα εργαλεία και τεχνικές. Ο ΟΠΕΚΕΠΕ οφείλει να αποκτήσει μια καινοτόμα πλατφόρμα συλλογής αιτήσεων, διαχείρισης δεδομένων και πληρωμής κοινοτικών επιδοτήσεων. Η πλατφόρμα οφείλει να δέχεται δεδομένα διαφόρων μορφών (ας ξεφύγει πλέον από τη λογική των αλφαριθμητικών και γεωχωρικών δεδομένων), να αλληλεπιδρά με ανοιχτό τρόπο με τρίτα συστήματα και εφαρμόζοντας σχετικές πολιτικές-οδηγίες να καθορίζει ανά δικαιούχο το αντίστοιχο ποσό επιδότησης με διαφάνεια, απλότητα και δυνατότητα επιλεκτικής ιστορικότητας.
Το kyd.goν.gr είναι μια προωθητική πρωτοβουλία του Οργανισμού που οριοθετεί τις επόμενες κινήσεις προς νέες ανοιχτές τεχνολογίες με εμπλοκή του κυβερνητικού νέφους. Το τεύχος της διακήρυξης του Τεχνικού Συμβούλου της επόμενης χρονιάς ακολουθεί την ίδια λογική στην υιοθέτηση νέων τεχνολογιών και εργαλείων δίνοντας το στίγμα της επόμενης μέρας. Η τεχνολογία προχωρεί και όσοι μένουν καθηλωμένοι σε ξεπερασμένα πρότυπα και παλιές επιχειρηματικές ιδέες σύντομα δεν θα έχουν θέση στο νέο περιβάλλον. Ο καθολικός έλεγχος των δηλώσεων ΟΣΔΕ του συνόλου των δικαιούχων επιδοτήσεων με χρήση δορυφορικών εικόνων είναι μια θεμελιώδης εργασία του Οργανισμού που δεν μπορεί να εκχωρηθεί. Το αντίθετο μάλιστα, η εμπειρία συμμετοχής σε ευρωπαϊκά έργα και αλληλεπίδρασης με άλλους οργανισμούς πληρωμών άλλων κρατών-μελών οφείλει να αξιοποιηθεί στο έπακρο.
Η λήξη της πιστοποίησης του Φορέα Συντονισμού διαμορφώνει ένα περιβάλλον που απαιτεί αποφάσεις για τον ρόλο και τη θέση (αν υπάρχει) του οποιουδήποτε ενδιάμεσου φορέα υπό το πρίσμα του νέου σκηνικού που εκ των πραγμάτων δρομολογεί η νέα προγραμματικής περίοδο. Το οικοσύστημα των εμπλεκόμενων φορέων (με πυρήνα τα Κέντρα Υποδοχής Δηλώσεων – ΚΥΔ) αναμένει άνοιγμα της επιχειρηματικής πίτας με παροχή χρηστικών υπηρεσιών εύλογου κόστους. Το να υπάρχει μόνο ένα σύμπλεγμα σε δεσπόζουσα θέση έχει ξεπεράσει πλέον κάθε όριο ανοχής και αποδοχής. Αυτονόητα υπάρχει ρόλος συμπληρωματικός του ΟΠΕΚΕΠΕ που συμβάλλει στον εκσυγχρονισμό του. Μια σειρά από γεω-υπηρεσίες (παρακολούθησης, μετεωρολογικών συναγερμών, κατάστασης βοσκοτόπου κ.ο.κ.) σε συνδυασμό με εμπροσθοβαρείς δυνατότητες χρηματοδότησης βασισμένες σε αξιόπιστα στοιχεία συνιστούν απλά παραδείγματα συμπληρωματικού αλλά χρήσιμου ρόλου. Είναι μάλλον προφανές ότι κινούμαστε από πιστοποιημένο φορέα ή πιστοποιημένους φορείς σε ανοιχτές πιστοποιημένες υπηρεσίες εύλογου κόστους που απαντούν σε πραγματικές και όχι επίπλαστες ανάγκες. Η αγορά έχει τη δύναμη να αποφασίσει και να καθορίσει τη θέση όσων επιχειρήσουν.
Η τεχνολογική αναμόρφωση του ΟΠΕΚΕΠΕ και το νέο πλαίσιο υποβοήθησης των δικαιούχων κοινοτικών επιδοτήσεων μέσω των ΚΥΔ αποτελούν τη μια κορυφή του τριγώνου του όλου οικοσυστήματος. Η δεύτερη, εξίσου σημαντική κορυφή σχετίζεται με την εθνική αγροτική υποδομή που θα αποτελέσει τον πυρήνα του ψηφιακού μετασχηματισμού του αγροτικού τομέα του τόπου.
Αυτή η υποδομή αναμένεται να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στη σύσταση ενός εθνικού γεωτεχνικού συμβουλευτικού συστήματος για τους αγρότες και τις συλλογικότητές τους. Επιπρόσθετα, η ίδια υποδομή θα συμβάλει καθοριστικά στην υλοποίηση του εθνικού επιχειρησιακού σχεδίου της ΚΑΠ της νέας προγραμματικής περιόδου.
Η ποιοτική και ποσοτική παρακολούθηση και αξιολόγηση των στόχων αυτού του σχεδίου θα γίνει αξιοποιώντας αυτή την υποδομή, διασφαλίζοντας με αυτόν τον τρόπο ότι το σύνολο των κοινοτικών επιδοτήσεων της περιόδου θα καταβληθούν στο ακέραιο στους δικαιούχους. Σε αυτό το σημείο εμπλέκεται και η τρίτη κορυφή του οικοσυστήματος, η οποία αφορά τη σύμβαση χρηματοδότησης του Ειδικού Λογαριασμού Εγγυήσεων Γεωργικών Προϊόντων (ΕΛΕΓΕΠ), με σκοπό την ετήσια χρηματοδότηση του ΟΠΕΚΕΠΕ, για την πραγματοποίηση πληρωμών των κοινοτικών ενισχύσεων στο πλαίσιο της ΚΑΠ. Για τη νέα σύμβαση απαιτείται κάτι περισσότερο από την πεπατημένη που θα απαντήσει στις νέες σύγχρονες ανάγκες του όλου οικοσυστήματος.
Κλείνοντας, αυτονόητα η επόμενη ευκαιρία του οικοσυστήματος των αγροτικών επιδοτήσεων πυροδοτεί μια ευρύτερη παρέμβαση στο εγχώριο αγροτικό γίγνεσθαι, τόσο σε επιχειρηματικό όσο και πολιτικό επίπεδο. Ουσιαστικά το νέο οικοσύστημα επηρεάζει ανάμεσα σε πολλά άλλα την υιοθέτηση της γνωσιακής γεωργίας (cognitiνe agriculture) για τη διαχείριση των φυσικών πόρων, την τεχνολογική υποστήριξη της παραγωγικής διαδικασίας, την εξέλιξη της χρηματοδοτικής/τραπεζικής/συμβολαιακής αλλά και ασφαλιστικής στήριξης, τη συμβουλευτική, την έρευνα και την εκπαίδευση.
Σε αυτή την κατεύθυνση δεν χωρούν αποκλεισμοί, δεν μπορεί να γίνει αποδεκτός ο συντηρητισμός όσων αποχωρούν και δεν υπάρχει χώρος για εκβιασμούς και ανύπαρκτα διλήμματα. Η εποχή των ανοικτών στατιστικών δεδομένων για τη γεωργία με όρους παραγωγής, μεταποίησης και εμπορίας αγροτικών προϊόντων και τροφίμων επιβάλλεται να βασιστεί στο οικοσύστημα, όπου τα βασικά πρωτογενή στοιχεία συλλέγονται, αποθηκεύονται, επικαιροποιούνται και δύναται να επεξεργαστούν σε ετήσια βάση.
Γιώργος Κορμέντζας
καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, τ. αντιπρόεδρος ΟΠΕΚΕΠΕ (2010-2012), τ. COO GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ (2014-2019)
