Ο εύζωνας Στραβοδήμος Αλέξανδρος-ΦΩΤΟ-Από το Αρχείο Γιώργου Περ.Καραθανάση
Ο Εύζωνας Στραβοδήμος Αλέξανδρος του Περικλή (1915-1940)
Επιμέλεια: Γεωργίου Αθαν.Κοτρώνη
Από την Άνοιξη του 1940 τα σύννεφα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου άρχισαν να απλώνονται και προς τα Βαλκάνια. Παρά τις διαβεβαιώσεις των Ιταλών, ότι δεν θα θιγούν τα κυριαρχικά δικαιώματα της Πατρίδας μας, μετά τον τορπιλισμό της «ΕΛΛΗΣ» στο λιμάνι της Τήνου, ανήμερα της Παναγίας, στις 15 Αυγούστου 1940, δεν υπήρχε καμιά αμφιβολία ότι πολύ σύντομα θα έφτανε και η ώρα επίθεσης κατά της Ελλάδας.
Η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία της Χώρας μας από τις αρχές Σεπτεμβρίου του 1940 άρχισε να προετοιμάζεται και να λαβαίνει μέτρα. Πρωταρχικός σκοπός ήταν να ενισχυθούν κυρίως τα ελληνοαλβανικά σύνορα. Για το λόγο αυτό με ατομικές προσκλήσεις, άρχισε να καλεί εφέδρους αξιωματικούς, υπαξιωματικούς και στρατιώτες για να επανδρώσει τις στρατιωτικές μονάδες.
Με το «Χ» και με το «Ψ» γέμισε η Χώρα μας χακί, σχολίαζε σκωπτικά ο λαός μας.
Έτσι με απόρρητη εμπιστευτική πρόσκληση, κλήθηκε δήθεν για μετεκπαίδευση, να παρουσιαστεί στο 2/39 Σύνταγμα Ευζώνων που είχε έδρα το Μεσολόγγι και ο έφεδρος στρατιώτης Στραβοδήμος Αλέξανδρος του Περικλή Αποχαιρετά τους δικούς του και ελπίζει ότι πολύ σύντομα θα επιστρέψει.
Στις 27 Οκτωβρίου 1940 το 2/39 Σύνταγμα Ευζώνων με Διοικητή το Συνταγματάρχη Πεζικού Τζουμέρκα Γεώργιο, από την Αμπελακιώτισσα Ναυπακτίας, παίρνει διαταγή να φύγει από το Μεσολόγγι για τα ελληνοαλβανικά σύνορα. Επιβιβάζεται στο τραίνο (ΣΒΔΕ), φτάνει στο Αγρίνιο αργά το απόγευμα και στρατοπεδεύει έξω από την πόλη κοντά στο Συνοικισμό του Αγίου Κωνσταντίνου, από όπου θα μετακινούταν με αυτοκίνητα για την Ήπειρο.
Δεν είναι βέβαιο αν ο Αλέξανδρος, στη μικρή αυτή στάση, πετάχτηκε έως το χωριό του την Καμαρούλα να αποχαιρετίσει τους δικούς του.
Το πρωί της 28ης Οκτωβρίου 1940 το Σύνταγμα ενώ είναι ακόμα στρατοπεδευμένο φτάνει η είδηση της κήρυξης του ΠΟΛΕΜΟΥ της Ιταλίας κατά της Ελλάδας.
Το σχέδιο μετακίνησης αλλάζει πλέον. Οι αεροπορικές επιθέσεις των Ιταλών δεν έχουν σταματημό. Η κίνηση πρέπει να γίνεται νύκτα και πεζή, με προφυλάξεις, μακριά από τον οδικό άξονα, αλλά και πρέπει να φτάσουν το συντομότερο στο Μέτωπο.
Η πορεία γίνεται με αντίξοες καιρικές συνθήκες. Οι βροχές είναι ασταμάτητες και το κρύο ανυπόφορο. Οι επιδρομές των εχθρικών αεροπλάνων συνεχείς. Στις 12 Νοεμβρίου το 2/39 Σύνταγμα έφτασε στην περιοχή Καλπακίου Ιωαννίνων, όπου είχαν αναχαιτιστεί οι εχθρικές δυνάμεις από τους ήρωες της 8ης Μεραρχίας (Ηπείρου). του στρατηγού Κατσιμήτρου,
Πριν καλά-καλά στρατοπεδεύσουν και ξεκουραστούν από την πολυήμερη πεζοπορία, στις 14 Νοεμβρίου 1940, είχαν την πρώτη επαφή με τα εχθρικά στρατεύματα στα υψώματα της Γκραμπάλας
Στη συμπλοκή που επακολούθησε στις 14-17 Νοεμβρίου 1940 στα υψώματα της Γκραμπάλας-Βίγλας οι τσολιάδες του 2/39 Συντάγματος Ευζώνων απώθησαν τις υπέρτερες αντίπαλες φασιστικές δυνάμεις των Ιταλών,
γράφοντας σελίδες ηρωισμού και αυτοθυσίας. Ρίχνονται με πρωτοφανή γενναιότητα στη νικηφόρα φονική μάχη. Σαράντα τρεις (43) αξιωματικοί, υπαξιωματικοί και εύζωνοι έβαψαν με το νεανικό τους αίμα τις πλαγιές των Ηπειρωτικών βουνών. Ήταν οι πρώτοι Αιτωλοακαρνάνες ήρωες νεκροί στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940, οι οποίοι για την ακεραιότητα και την ελευθερία της Πατρίδας. άφησαν την τελευταία τους πνοή στα υψώματα της Γκραμπάλας-Βίγλας.
Μεταξύ αυτών και ο Καμαριώτης εύζωνας Στραβοδήμος Αλέξανδρος του Περικλή, γυιος πολύτεκνης αγροτικής οικογένειας.
(Γεννήθηκε το 1915 στα Κουτουλίστια (Κρυονέρια) της ορεινής Ναυπακτίας και μετά το 1928 διέμεινε μόνιμα στον νεοσύστατο συνοικισμό των Κρυονεριτών του Δήμου Αγρινίου, την ΚΑΜΑΡΟΥΛΑ).
Οι συμπολεμιστές τους, με θλίψη και οδύνη έθαψαν τα άψυχα σώματα των φονευθέντων, ψέλνοντας τον Εθνικό Ύμνο. Κάποιοι φώναξαν: «Στο καλό, σε λίγο θα ρθούμε και μεις μαζί σας»!!
Με ένα απλό ξύλινο σταυρό σημάδεψαν το μνήμα τους.
Ο Διοικητής του Συντάγματος Τζουμέρκας Γεώργιος, μέσω των Δημάρχων ή των Προέδρων των Κοινοτήτων, απέστειλε τηλεγραφήματα στις οικογένειες των πεσόντων, στα οποία εκτός από τα συλλυπητήριά του εξήρε και τη γενναιότητα και τον ηρωισμό των φονευθέντων, ταυτόχρονα δε μακάριζε τους γονείς που ανέθρεψαν τέτοιους λεβέντες για τους οποίους θα πρέπει να είναι υπερήφανοι.
Η θλιβερή είδηση του θανάτου του Στραβοδήμου Αλέξανδρου έφτασε στην Καμαρούλα, το χωριό του, με το τηλεγράφημα του Διοικητή του. Ο δάσκαλος Γεώργιος Δανιάς, που πήρε το τηλεγράφημα, σε συνεννόηση με τον Πρόεδρο του Συνεταιρισμού Γεώργιο Ανδρέου Δανιά και 2-3 άλλους προεστούς του χωριού ανάλαβαν να ανακοινώσουν το δυσάρεστο γεγονός στον πατέρα του. Ο Περικλής Στραβοδήμος (Γιαταγάνας), ο πατέρας του, ψύχραιμα και καρτερικά δέχτηκε τη δυσάρεστη είδηση, όμως η πονεμένη μάνα του και οι αδελφές του, μόλις άκουσαν το κακό που τους βρήκε, δεν κρατήθηκαν και έβγαλαν γοερές κραυγές.
Σε λίγο το θλιβερό γεγονός έκαμε το γύρο του χωριού και βύθισε σε πένθος όλους τους κατοίκους της Καμαρούλας. Ήταν το πρώτο θύμα του Πολέμου στην Καμαρούλα.
Πέρασαν πολλά χρόνια από την εποχή του Πολέμου.
Στη δεκαετία του ΄70, με την πρωτοβουλία και τις ενέργειες του τότε Ναυπάκτιου Νομάρχη Ιωαννίνων, Κων. Φωτόπουλου, η 8η Μεραρχία επεσήμανε και συγκέντρωσε τα οστά 18 Αιτωλοακαρνάνων που έπεσαν στο ύψωμα της Βίγλας – μεταξύ αυτών και τα οστά του εύζωνα Στραβοδήμου Αλέξανδρου.
Στο ύψωμα αυτό η 8η Μεραρχία δημιούργησε το Μνημείο των 18 ΗΡΩΩΝ Αιτωλοακαρνάνων που έπεσαν πρώτοι στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο του ΄40.
Έστησε ένα πέτρινο τύμβο και 18 απλούς σταυρούς και περιέφραξε πρόχειρα το χώρο.
Στο Μνημείο αυτό ο Πανηπειρωτικός Σύλλογος Αιτωλοακαρνανίας που έχει έδρα το Αγρίνιο, με την ευκαιρία επισκέψεών του στην Ήπειρο, πραγματοποιούσε προσκύνημα.
Αργότερα ο Δήμος Αγρινίου καθιέρωσε κάθε χρόνο, μια Κυριακή του Νοεμβρίου να διοργανώνει εκδρομή-προσκύνημα στο Μνημείο, όπου συμμετέχουν οι συγγενείς των φονευθέντων, το Παράρτημα της Ένωσης Αποστράτων Αξιωματικών Αιτωλοακαρνανίας, Δήμοι και φορείς της Αιτωλοακαρνανίας, η Μητρόπολη Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανής και Κονίτσης, η 8η Μεραρχία, ο Δήμος Καλπακίου, οι γειτονικοί Δήμοι και πολλοί επισκέπτες.
Ο Mητροπολίτης Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανής και Κονίτσης πλαισιωμένος από τον κλήρο της περιοχής τελεί
την επιμνημόσυνη δέηση, το στρατιωτικό άγημα αποδίδει τιμές, οι αρχές, οι φορείς και οι συγγενείς καταθέτουν στεφάνια, ένας εκπρόσωπος του Δήμου εκφωνεί τον πανηγυρικό της ημέρας και η Φιλαρμονική της 8ης Μεραρχίας παιανίζει πένθιμους ύμνους και κλείνει την εορτή με την ανάκρουση του Εθνικού Ύμνου.
Τελευταία ο Δήμος Αγρινίου στον τύμβο έστησε μεγάλο μαρμάρινο σταυρό και στη βάση του ανήρτησε αναμνηστική πλάκα με τα ονόματα των 18 φονευθέντων ηρώων.
Επίσης με τη φροντίδα της 8ης Μεραρχίας ο χώρος του Μνημείου εξωραϊστηκε και περιφράχτηκε.
Κάθε χρόνο το Μνημείο δέχεται αρκετούς επισκέπτες-προσκυνητές από την Αιτωλοακαρνανία, αλλά και από άλλες περιοχές της Πατρίδας μας.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ 1η
Στο Μνημείο της ΒΙΓΛΑΣ-Καλπανίου είναι τα οστά των εξής δέκα οκτώ (18) ηρώων Αιτωλοακαρνάνων, του 2/39 Συντάγματος Ευζώνων, που έπεσαν υπέρ βωμών και εστιών στις 14-16 Νοεμβρίου 1940, όπως τα κατέγραψε ο αντιστράτηγος ε α. Νικ.Κολόμβας:
1.- Έφεδρος Ανθυπολοχαγός Μπουρτσάλας Δημήτριος του Γεωργίου, από τον Πέρκο Ναυπακτίας, έτος γεννήσεως 1912.
2.- ΄Εφεδρος Ανθυπολοχαγός Τσίγκας Ανδρέας του Σπύρου, από το Παναιτώλιο Τριχωνίδας, έτος γεννήσεως 1915
3.- Έφεδρος Λοχίας Παπασπύρου Δημήτριος του Γεωργίου, από το Βασιλόπουλο Ξηρομέρου, έτος γεννήσεως 1912.
4.- Έφεδρος Δεκανέας Ασημάκης Αλέξανδρος του Ντούλια, από την Περδικόβρυση Ναυπακτίας, έτος γεννήσεως 1913.
5.- Έφεδρος Δεκανέας Παπαντώνης Χαρίλαος του Κωνσταντίνου, από τη Λυσιμαχία Μεσολογγίου, έτος γεννήσεως 1915.
6.- Εύζωνας Ζάκας Σωτήριος του Αριστείδη, από τη Φαμίλα Ναυπακτίας, έτος γεννήσεως 1915.
7.- Εύζωνας Καλτσάς Αθανάσιος του Δημητρίου, από το Αγγελόκαστρο Μεσολογγίου,, έτος γεννήσεως 1915.
8.- Εύζωνας Μπλάνης Βασίλειος του Θεοδώρου, από το Παναιτώλιο Τριχωνίδας, έτος γεννήσεως 1915.
9.- Εύζωνας Παξιμαδέλος Κυριάκος του Δημητρίου, από το Μεσολόγγι, έτος γεννήσεως 1911.
10.- Εύζωνας Παπανικολάου Ελεθεύριος του Θωμά, από το Αγρίνιο, έτος γεννήσεως 1918
11.- Εύζωνας Παπανικολάου Κωνσταντίνος του Νικολάου, από το Αγρίνιο, έτος γεννήσεως 1911.
12.- Εύζωνας Πεινασμένος Ευθύμιος του Ιωάννη, από τον Άγιο Ηλία Μεσολογγίου, έτος γεννήσεως 1912.
13.- Εύζωνας Πολύζος Χρήστος του Νικολάου, από τη Ματαράγκα Μεσολογγίου, έτος γεννήσεως 1916.
14.- Εύζωνας Προβίδας Γεώργιος του Αναστασίου, από την Κοκκινόβρυση Τριχωνίδας, έτος γεννήσεως 1911.
15.- Εύζωνας Στραβοδήμος Αλέξανδρος του Περικλή, από τα Κρυονέρια Ναυπακτίας, έτος γεννήσεως 1915.
16.- Εύζωνας Στρατόπουλος Σπύρος του Κωνσταντίνου, από το Λιθοβούνι Μεσολογγίου, έτος γεννήσεως 1915.
17.- Εύζωνας Τσόκλας Χρήστος του Νικολάου, από τη Σταμνά Μεσολογγίου, έτος γεννήσεως 1914.
18.- Εύζωνας Μπαρτάνας Γεώργιος…….. (Ελλείπουν λοιπά στοιχεία)
ΣΗΜΕΙΩΣΗ 2η:
Το μνημείο βρίσκεται στη Ύψωμα ΒΙΓΛΑ Ιωαννίνων, στο 40ο χιλιόμετρο. της Ε.Ο. Ιωαννίνων-Κοζάνης.
Συγκεκριμένα στην Ε.Ο. Ιωαννίνων-Κοζάνης, μετά το Χάνι Καλπακίου βρίσκουμε αριστερά τη διασταύρωση που οδηγεί στα χωριά Άνω Ρεβένια – Μαυροβούνι – Γεροπλάτανο – Βασιλικό. Ακολουθώντας τη διασταύρωση σε απόσταση 500 περίπου μέτρων είναι το Μνημείο.
agrinionews.gr
