Γράφει ο Ευθύμιος Αδάμης*
Η ημερίδα του συνδέσμου Φιλολόγων ξυπνάει τη μνήμη της πόλης του Αγρινίου. Μας γυρίζει πίσω στο παρελθόν, όταν η πόλη ονομαζόταν «Βραχώρι» και ο πόλεμος για την ανεξαρτησία μαινόταν σ’ όλη την Πελοπόννησο και τη Στερεά. Οι πολεμικές επιχειρήσεις και η αστάθεια που αυτές προκαλούσαν, υπήρξαν οι βασικοί λόγοι που έγιναν αλλαγές στη σύνθεση των τοπικών πληθυσμών. Οι κάτοικοι για ν’ αποφύγουν τις καταστροφές, κυρίως τα γυναικόπαιδα, αναζητούσαν ασφαλή καταφύγια στα Ιόνια νησιά και στις ορεινές περιοχές.
Το “Βραχώρι” ευρισκόμενο στο κέντρο της εύφορης πεδιάδας και στο σταυροδρόμι των επιχειρήσεων, απ’ όπου διέρχονταν τα στρατεύματα για την καταστολή της επανάστασης, υπέφερε πολλά. Η πεδινή του θέση δεν διευκόλυνε την άμυνα, κυρίως όμως δεν το επέτρεπαν οι συνθήκες του πολέμου γιατί οι υπερασπιστές του ήταν αντάρτικα σώματα μαθημένα σε κλεφτοπόλεμο.
Για το όνομά του (“Βραχώρι”) δεν ξέρουμε πότε ακριβώς δόθηκε, ούτε για ποιο λόγο. Αναφέρεται σ’ ένα αγγλικό χάρτη του 1560, ως Imrahoar, και το ίδιο τοπωνύμιο με μικροαλλαγές, ως «Vlahor» ή «Lahor», το συναντάμε και σ’ άλλες πηγές, κάτι που προκαλεί διχογνωμίες για τη σημασία του, ή για το πως επεκράτησε.
Η σύνθεση του ντόπιου πληθυσμού κατά την προεπαναστατική περίοδο περιγράφεται με σαφήνεια από τους περιηγητές (Εβλιγιά Τσελεμπή, Leake, Pouqueville ). Τον αποτελούσαν τρεις κοινότητες οι Τούρκοι – εύποροι τιμαριούχοι, οι Έλληνες – καλλιεργητές(με ελάχιστους ευπόρους) και οι Εβραίοι – έμποροι. Οι τρεις κοινότητες είχαν την δική τους κατανομή μέσα στην πόλη και τους δικούς τους λατρευτικούς τόπους.
Μετά την 11η Ιουνίου και την κατάληψη της πόλης από τους επαναστάτες τα πράγματα άλλαξαν ριζικά αφού οι δύο κοινότητες (Τούρκοι και Εβραίοι) αφανίστηκαν, ενώ οι ιδιοκτησίες τους (τα κτήματα και τα κτίσματά τους) περιήλθαν στην δικαιοδοσία των επαναστατών.
Οι εθνικές γαίες (όπως ονομάστηκαν) στο Βραχώρι και το Ζαπάντι ήταν χιλιάδες στρέμματα, ικανές να συντηρήσουν μόνιμα τους ντόπιους κατοίκους αλλά και τους Σουλιώτες, τους αγωνιστές της ελευθερίας που μετά την δεύτερη εγκατάλειψη του Σουλίου(1822), ζούσαν μαχόμενοι για την επανάσταση και περιπλανώμενοι, ζητώντας από την κεντρική διοίκηση τόπο να ριζώσουν στην ελεύθερη πατρίδα. Έτσι αρχίζει η υπόθεση της εγκατάστασης των Σουλιωτών στο Βραχώρι, ένα ζήτημα ιστορικό που σήμερα λησμονήθηκε από όλους, αφού μόνο κάποιοι δρόμοι στην πόλη όπως η οδός Σουλίου, Ζέρβα, η “πλατεία” Σουλίου και κάποια επώνυμα των απογόνων αντιστέκονται στην λήθη…
Ο Σύνδεσμος Φιλολόγων με την διοργάνωση της επιστημονικής ημερίδας (το Σάββατο, 10-11-2018, ώρα 6μ.μ. στο κτήριο της πρώην Τράπεζας της Ελλάδας) επιχειρεί να φωτίσει αυτό το σημαντικό ζήτημα της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας και της πόλης του Αγρινίου.
Προσκεκλημένοι στη συζήτηση είναι όλοι οι Αγρινιώτες, αφού στόχος μας είναι να θυμηθούμε την ιστορία μας αλλά και να προτείνουμε στις αρχές της πόλης να κάνουν κάτι γι’ αυτό.
*Πρόεδρος του Συνδέσμου Φιλολόγων
