Ο τρόπος ζωής μας επηρεάζει κάθε πτυχή της λειτουργίας του εγκεφάλου μας, από τη συγκέντρωση και τον συλλογισμό έως την απομνημόνευση πληροφοριών.
Υγιεινές συνήθειες όπως η τακτική σωματική άσκηση, η διατήρηση ενός φυσιολογικού βάρους και ο επαρκής και ποιοτικός ύπνος βοηθούν τον εγκέφαλο να δουλεύει πιο αποδοτικά για περισσότερα χρόνια.
Φυσικά, ρόλο-κλειδί στην υγεία του εγκεφάλου παίζει και η διατροφή.
Σύμφωνα με μια νέα αμερικανική επιστημονική μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Frontiers in Immunology, οι τροφές που είναι πλούσιες σε φυτικές ίνες καθυστερούν τη γήρανση του εγκεφάλου χάρη στην ιδιότητά τους να πυροδοτούν την παραγωγή λιπαρών οξέων με αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.
Όπως εξηγούν οι ερευνητές στη μελέτη τους, τα ανοσοκύτταρα του κεντρικού νευρικού συστήματος που ονομάζονται μικρογλοιακά κύτταρα τείνουν να γίνονται υπερδραστήρια και να εκδηλώνουν χρόνια φλεγμονή με την πάροδο των ετών. Αυτή η φλεγμονή των μικρογλοιακών κυττάρων αποτελεί μία από τις κυριότερες αιτίες της αποδυνάμωσης της μνήμης και της γνωστικής εξασθένησης που παρατηρείται στους ηλικιωμένους.
Σύμφωνα με παλαιότερες έρευνες σε ποντίκια, τα φάρμακα που περιέχουν βουτυρικές ενώσεις, μια κατηγορία λιπαρών οξέων που παράγονται στο παχύ έντερο όταν τα βακτήρια ζυμώνουν τις φυτικές ίνες, βελτιώνουν τη μνήμη και μειώνουν τους δείκτες φλεγμονής.
Ωστόσο, οι ακριβείς μηχανισμοί πίσω από το φαινόμενο, όπως και οι πιθανές επιδράσεις από την αύξηση της πρόσληψης φυτικών ινών μέσω της διατροφής, δεν είχαν αποσαφηνιστεί πλήρως μέχρι σήμερα.
Στο πλαίσιο της νέας μελέτης τους, οι ερευνητές θέλησαν να δώσουν απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά. Για τον σκοπό αυτόν, χορήγησαν σε ποντίκια διαφόρων ηλικιών μια διατροφή είτε με πολλές είτε με λιγοστές φυτικές ίνες και στη συνέχεια μέτρησαν τα επίπεδα βουτιρικών ενώσεων στο αίμα τους, καθώς και τα επίπεδα ουσιών που προωθούν τις φλεγμονές στο έντερό τους.
Όπως αναφέρει ο Ρόντνεϊ Τζόνσον, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόι στο Ουρμπάνα-Σαμπέιν και ένας εκ των συντακτών της νέας μελέτης, «η πλούσια σε φυτικές ίνες διατροφή αύξησε τα επίπεδα των βουτυρικών ενώσεων και άλλων λιπαρών οξέων τόσο στα νεαρά όσο και στα ηλικιωμένα ποντίκια». Ωστόσο, προσθέτει, μόνο τα ηλικιωμένα ποντίκια παρουσίασαν φλεγμονή στο έντερό τους λόγω της διατροφής με χαμηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, εύρημα που υποδεικνύει ότι η προχωρημένη ηλικία συνοδεύεται από αυξημένη ευπάθεια του εντέρου.
Ακόμη πιο ενδιαφέρον, σύμφωνα με τον Τζόνσον, ήταν το εύρημα ότι η κατανάλωση μεγάλης ποσότητας φυτικών ινών μείωσε τόσο πολύ τη φλεγμονή στο έντερο των ηλικιωμένων ποντικιών που οι ερευνητές δεν ήταν δυνατό να το ξεχωρίσουν από το έντερο των νεαρών ποντικιών.
Οι γενετικές αναλύσεις που διεξήγαγαν στη συνέχεια οι ερευνητές για τη μέτρηση δεικτών φλεγμονής στα πειραματόζωα υπέδειξαν ότι η πλούσια σε φυτικές ίνες διατροφή μείωσε αισθητά τα επίπεδα φλεγμονής στα μικρογλοιακά τους κύτταρα. Οι ερευνητές εκτιμούν πως αυτή η θετική έκβαση οφείλεται στη μείωση της παραγωγής μιας χημικής ουσίας (ιντερλευκίνη 1β) που προωθεί τη φλεγμονή και η οποία έχει συνδεθεί στενά με το Αλτσχάιμερ στο πλαίσιο παλαιότερων μελετών.
Ο Τζόνσον υπογραμμίζει πως τα ευρήματα της μελέτης ισχύουν και για τους ανθρώπους και προσθέτει: «Ο άνθρωπος δεν μπορεί να καταναλώσει απευθείας τις βουτυρικές ενώσεις, λόγω της δυσάρεστης οσμής τους, ωστόσο μπορεί να αυξήσει τα επίπεδά τους στον οργανισμό καταναλώνοντας πολλές φυτικές ίνες και ιδίως διαλυτές ίνες».
«Η χαμηλή πρόσληψη φυτικών ινών μπορεί να έχει επιπτώσεις που ούτε μας περνούν από το μυαλό, όπως στην υγεία του εγκεφάλου ή στις φλεγμονές στο σώμα» καταλήγει ο καθηγητής.
