Ημέρα Πέμπτη. Μέρα του Σταυρού.14 Σεπτέμβρη 1944. Η απελευθέρωση του Αγρινίου
Η μέρα που ξημέρωνε ήταν λυτρωτική για όλους. Μια μέρα που την περίμεναν τέσσερα ολάκερα χρόνια. Τέσσερα μαύρα χρόνια πένθους, φρίκης, τρομοκρατίας και αίματος. Το νέο είχε διαδοθεί σαν αστραπή. Τα μπαούλα άνοιξαν, οι γαλανόλευκες ξεδιπλώθηκαν και όλοι ξεχύθηκαν ακράτητοι στους δρόμους, διαλαλώντας το χαρμόσυνο μήνυμα σε όλες τις γωνιές της πόλης.
Οι βασανισμένοι Αγρινιώτες, αυτοί που έδωσαν τόσες ψυχές στον αγώνα για την απελευθέρωση, δεν πιστεύουν στα μάτια τους. Το θαύμα είναι μεγάλο και η χαρά ακόμα μεγαλύτερη. Όλα τα σοκάκια και οι δρόμοι του Αγρινίου γεμάτοι με χαμογελαστά, ευτυχισμένα πρόσωπα. Και όλοι κατευθύνονται στην κεντρική πλατεία του Αγρινίου περιμένοντας την είσοδο και την παρέλαση των ανταρτών του Ε.Λ.Α.Σ.
Ο δικηγόρος Βασίλης Γεωργίου, στο βιβλίο του «Πορεία Ζωής» γράφει για την μέρα εκείνη:
«Αχάραγα στις 14 του Σεπτέμβρη ξεκινήσαμε για το Αγρίνιο ( από το Ελαιόφυτο) συντεταγμένοι, τραγουδώντας τραγούδια του αγώνα.
Το πρωί της γιορτής οι συνοικίες της πόλης ξεσηκώθηκαν νωρίς νωρίς. Πλήθη χιλιάδες, άντρες, γυναίκες, γέροι και παιδιά, συγκεντρώνονταν στα προκαθορισμένα σημεία και ξεκινούσαν φάλαγγες ατέλειωτες για την πλατεία Μπέλου. Πρωτοστατούσε στο πανηγύρι της απελευθέρωσης ο συνοικισμός του Αγίου Κωνσταντίνου, η ανταρτομάνα. Κρατούσαν λάβαρα, σημαίες ελληνικές και κόκκινες, τεράστια πανό με συνθήματα για την ομαλότητα και την τιμωρία των δοσίλογων. Όλες οι φάλαγγες τραγουδούσαν επαναστατικά και αντάρτικα τραγούδια. Η δική μας συντροφιά είχαμε βρεθεί κάτω από το μπαλκόνι του ξενοδοχείου «Ακροπόλ», απ’ όπου σε λίγο οι ομιλητές θα έδιναν το χαρμόσυνο τόνο για τη χαραυγή της λευτεριάς αλλά και τα μηνύματα της συγκυρίας.
Όταν άρχισε η παρέλαση των ένοπλων τμημάτων του Ε.Λ.Α.Σ., ρίγη ενθουσιασμού διαπέρασαν όλη εκείνη τη λαοθάλασσα που επευφημούσε αδιάκοπα τους σταυραετούς της Ρούμελης. Ένα δέος σ’ έπιανε μ’ αυτό το τεράστιο ξεσήκωμα. Μανάδες, αδερφές, φίλοι αγκαλιάζονταν με τους αντάρτες που τους ξεστράτιζαν από τις γραμμές τους και ξεσπούσαν σε δάκρυα χαράς και συγκίνησης. Κι όλο νέες φάλαγγες εισορμούσαν στην πλατεία. Από την Παπαστράτου και Μπαϊμπά καινούρια πλήθη συμπιέζονταν προς το κέντρο. Έσφιξε ο συνωστισμός μάσα στην πλατεία. Γέμισαν τα πάντα και κατόπιν άρχισαν τα πλήθη να πιέζονται προς τις παρόδους της πλατείας. Μεγάλη συγκίνηση και ενθουσιασμός. Στα γύρω από την πλατεία σπίτια, στα μπαλκόνια στις ταράτσες, στα παράθυρα επικρατούσε η ίδια κατάσταση.
Αντάρτης ομιλητής στο μπαλκόνι
του ξενοδοχείου «Ακροπόλ»
Το τέλος των ομιλιών ακολούθησε ένας απερίγραπτος πανζουρλισμός. Ύστερα άρχισαν να αποχωρούν τα πλήθη. Περνούσαν κραυγάζοντας συνθήματα, με τα πρόσωπα υψωμένα προς τα μπαλκόνια απ’ όπου εκφωνήθηκαν οι ομιλίες και τις γροθιές ψηλά. Ώρες συνέχεια μετά τις ομιλίες, το Αγρίνιο βρισκόταν στο πόδι από τα τραγούδια και τους πανηγυρισμούς του λαού».
15 Σεπτεμβρίου 1944.
Στο φύλλο της 15ης Σεπτεμβρίου του 1944, η τοπική εφημερίδα « Δυτική Ελλάς», περιγράφει τη μέρα της 14ης Σεπτεμβρίου.
Είσοδος τμήματος ανταρτών του 2/39 Συντάγματος
του ΕΑΜ ΕΛΑΣ, στην πλατεία Μπέλου
«Από νωρίς χθες το πρωί μία ασυνήθιστη κίνηση επικρατούσε σ’ όλη την πόλη μας. Οι δρόμοι έσφυζαν από την κίνηση των πολιτών. Όλη η αγορά είχε σημαιοστολιστεί αυθόρμητα χωρίς, σχεδόν, την εντολή κανενός·… Γυναίκες, παιδιά, γέροντες ξεπετιόνταν από τα σπίτια αλαλάζοντας χαρούμενα και σχηματίζοντας μία συνεχώς ογκούμενη πομπή που κινούνταν προς το Διοικητήριο του Τάγματος Ασφαλείας.Η κυκλοφορία των πολιτών ήταν απαγορευμένη κι όμως αψηφώντας τα στημένα παντού πολυβόλα, ο λαός ορμούσε ζητωκραυγάζοντας υπέρ της συμφιλιώσεως.
Ο λαός της πόλης μας έδινε έτσι την ψήφο του.
Είσοδος τμήματος ανταρτών του 2/39 Συντάγματος
του ΕΑΜ ΕΛΑΣ, στην Παπαστράτου
Από εκείνη τη στιγμή η συνθηκολόγηση του Τάγματος είχε υπογραφεί. Όταν η πομπή έφθασε στην πλατεία Μπέλου, οι Αγρινιώτες, μπροστά στις προτεταμένες κάννες των αυτομάτων που ήταν στημένα σης τέσσερις γωνίες της πλατείας, ώρμησαν έξαλλοι από ενθουσιασμό προς τους αντιπροσώπους του ηρωικού ΕΛΑΣ, που η είσοδος τους στην πόλη ήταν μία εγγύηση για την απελευθέρωση τους…
Οι καμπάνες των εκκλησιών άρχισαν να χτυπούν, ως εκ συνθήματος θάλεγε κανείς, αγγέλοντας την χαρμόσυνη νίκη πούχε αποσπάσει ο λαός, παρ όλον ότι επίσημα δεν είχε τακτοποιηθεί ακόμη τίποτε. Επακολούθησαν διαπραγματεύσεις κατά τη διάρκεια των οποίων και οι τελευταίες αντιρρήσεις υπερνικήθηκαν. Αμέσως έπειτα ο Θανάσης Χατζής, αντιπρόσωπος της ΠΕΕΑ συνοδευόμενος από έναν αντιπρόσωπο του Τάγματος, έσπευσε στις φυλακές για την απελευθέρωση των κρατουμένων. Ύστερα από μία συγκινητική προσφώνηση ανοίχτηκαν οι πύλες των φυλακών κι όλοι οι κρατούμενοι, τίμιοι αγωνιστές του πιο τίμιου λαϊκού αγώνα, που ζούσαν διαρκώς υπό την απειλή του θανάτου γιατί τόλμησαν να υψώσουν το ανάστημά τους και να βροντοφωνάξουν τα δικαιώματα του Λαού, ανάπνευσαν τον αέρα της λευτεριάς.
Είσοδος τμήματος ανταρτών του 2/39 Συντάγματος
του ΕΑΜ ΕΛΑΣ, από το Πάρκο
Κάτω απ’ τις επίμονες κραυγές των απελευθερωθέντων όλοι εν πομπή κατευθύνθηκαν προς τον ομαδικό τάφο των θυμάτων της φασιστικής τυραννίας στην Αγία Τριάδα. Ο αποφυλακισθείς εφημέριος συναγωνιστής Κωνσταντίνος Βαλλής, σε μία ατμόσφαιρα συγκίνησης, έψαλε την επιμνημόσυνο δέηση. Όλοι μαζί έπειτα έψαλαν το πένθιμο εμβατήριο, ενώ δάκρυα πόνου και χαράς συνάμα έτρεχαν από τα μάτια των ελεύθερων πια παλληκαριών.Στη συνέχεια παραληρώντας από χαρά και ενθουσιασμό, οι ελευθερωμένοι συναγωνιστές ξεχύθηκαν στην πόλη όλη την ώρα εκείνη. Στην πλατεία κατέβασαν την προδοτική σημαία των γερμανοτσολιάδων και ύψωσαν την Ελληνική Σημαία. Αναρτήθηκαν φωτογραφίες του Στάλιν, Ρούσβελτ και Τσώρτσιλ και πάνω με την επιγραφή «Ζήτω η Ένωση», «Ο λαός Νικά»…
Έτσι τελείωσε το απόγευμα αυτό της Πέμπτης 14 του μηνός Σεπτεμβρίου, του ιστορικότερου μήνα και της ιστορικής διαδρομής του ηρωικού Αγρινίου».
Αρχείο Βασίλη Κ. Μαγκλάρα
Είσοδος τμήματος ανταρτών του 2/39 Συντάγματος
του ΕΑΜ ΕΛΑΣ, στην Παπαστράτου.
Διαβάστε πως περιγράφει ο Γεώργιος Τολιόπουλος, ο διοικητής των ταγμάτων ασφαλείας Αγρινίου, την αποχώρηση των Γερμανών και την είσοδο των ανταρτών του ΕΛΑΣ στο Αγρίνιο.
Είσοδος τμήματος ανταρτών του 2/39 Συντάγματος
του ΕΑΜ ΕΛΑΣ στην πλατεία Μπέλου
Πατήστε ΕΔΩ
