73 χρόνια από την επέτειο της θυσίας των Ελλήνων πατριωτών που εκτελέσθηκαν το 1944 στα Καλύβια Αγρινίου από στους Ναζί και τα Τάγματα Ασφαλείας, τα ιστορικά και σπάνια ντοκουμέντα που παραθέτουμε αποτελούν παρακαταθήκη για τις νεώτερες γενιές. Ευχαριστούμε τον Αλέξη Κατεφίδη για την σημαντική έρευνα που πραγματοποιεί σε πολλά ελληνικά και ξένα αρχεία, πάντα με συνέπεια και επιστημονική τεκμηρίωση.
α) Η πάνω πρώτη ιστορική φωτογραφία-τεκμήριο, είναι από την κεντρική πλατεία του Αγρινίου, τραβηγμένη μία εβδομάδα περίπου πριν από την εκτέλεση των Ελλήνων πατριωτών στα Καλύβια την 31.07.1944. Πρωινή έπαρση της σημαίας των Ναζί από Ευζώνους, κατά την γερμανική στρατιωτική ορολογία, γερμανοτσολιάδες, ή ταγματασφαλίτες εις την κοινήν Ελληνικήν. Η φωτογραφία είναι τραβηγμένη από τον Γερμανό αξιωματικό Tippman στο παράθυρο του τότε ξενοδοχείου Palace όπου στεγάζονταν τα γραφεία της Gestapo (Geheime Staatspolizei, Μυστική Κρατική Αστυνομία). Πηγή φωτογραφίας, ebay.
β) Ιστορικό ντοκουμέντο τεκμήριο το κατηγορητήριο από την δίκη της Νυρεμβέργης:
Δακτυλογραφημένη σελίδα από την δίκη της Νυρεμβέργης για τους κομμουνιστές, έτσι ακριβώς το γράφει, που εκτελέστηκαν τον Ιούλιο του 1944, στα Καλύβια Αγρινίου. «31July 1944, «Line repair detachment attacked by band west of Agrinion, 8 dead, 14 wounded, Reprisal measures-71 communists shot.» …..»
Μετάφραση: «31 Ιουλίου 1944, Συνεργείο επισκευής της σιδηροδρομικής γραμμής δέχθηκε επίθεση από συμμορία δυτικά του Αγρινίου, 8 νεκροί, 14 τραυματίες, αντίποινα εκτελέστηκαν 71 κομμουνιστές»……
Βλέπουμε λοιπόν στην ορολογία όπου υπεισέρχονται οι όροι, συμμορία-συμμορίτες – κομμουνιστές για τους Έλληνες πατριώτες αντίστοιχα που αντιστέκονταν και πολεμούσαν τον κατακτητή. Στο τέλος της σελίδας γράφονται 71 θύματα, το πιθανότερο είναι να αναφέρονται στους 59 πατριώτες που εκτελέστηκαν στα Καλύβια και στους 12 πατριώτες που εκτελέστηκαν τη Μ. Τρίτη του 1944, στη Μεγάλη Χώρα (Ζαπάντι) ανάμεσά τους και 6 Καλυβιώτες.
Πηγή τεκμηρίου, Univercity of North Dakota, USA – http://und.edu Univercity of North Dakota: http://www.google.gr/imgreshttp://www.und.edu/instruct/calberts/Nuremberg/HostageOpen.html&h=3837&w=2155&tbnid=bRfjGmkGkwJ1CM:&docid=98bE-nmfwC2LjM&ei=89nUVeOuEMumsAH_0qm4CA&tbm=isch&ved=0CB4QMygAMABqFQoTCKP0oNXxtccCFUsTLAodf2kKhw">imgurl=http://www.und.edu/instruct/calberts/Nuremberg/ImagesNurem/91p89.jpg&imgrefurl….
3) Γνωστή γωνιά της κεντρική πλατείας στο Αγρίνιο. Ερημιά τότε, κατακαλόκαιρο Ιούλιος του 1944 και Ναζιστική κατοχή στη πόλη μας. Στη φωτογραφία του τότε, το Palace Hotel και η οδός Παπαγιάννη. Το κτήριο του ξενοδοχείου χρησιμοποιούνταν από τους κατακτητές σαν έδρα της Gestapo (Geheime Staatspolizei-μυστική κρατική αστυνομία). Σήμερα πολυσύχναστο μέρος και η ονομασία της οδού, Ηλία Ηλιού. Πηγή φωτογραφίας, ebay.
4) Γνωστό νεοκλασικό κτήριο στο Αγρίνιο τον Ιούλιο του 1944. Διακρίνουμε το γράμμα «V» (από το Viktoria=νίκη) στο κτήριο που σημαίνει ότι το κτήριο ήταν επιταγμένο, ο όροφός του τότε χρησιμοποιούνταν για στρατιωτικούς σκοπούς από τις δυνάμεις των Ναζί. Το κτήριο υπάρχει ακόμη και βρίσκεται στη γωνία των οδών Αδελφών Παπαστράτου και Δημοτσελίου. Το θυμόμαστε οι παλαιότεροι ως Ζαχαροπλαστείο του «Ζήνα». Σημαντικό η ταμπέλα «ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΙΟΝ-ΓΑΛΑΚΤΟΠΩΛΕΙΟΝ ΠΟΛΕΜΑΡΧΟΥ ΖΗΝΑ» τότε. H πηγή της φωτογραφίας προέρχεται από δημοπρασία στο ebay.
5) Αγρίνιο περίοδος κατοχής, καλοκαίρι, ερημιά. Καμιόνι των Ναζί στην τότε οδό Μεσολογγίου (πεζόδρομος Χαριλάου Τρικούπη σήμερα). Πηγή φωτογραφίας, δημοπρασία ebay.
6) Επίσης άλλη μια φωτογραφία της ίδιας περιόδου (Ιανουάριος 1944) του Αντιστράτηγου Hartwig von Ludwiger ( πάλι εδώ με τα κιάλια), διοικητή της 104 Jäger Division( Μεραρχίας Κυνηγών) που είχε έδρα τότε το Αγρίνιο, μαζί με το επιτελείο του.
Λίγα λόγια για τον Hartwig von Ludwiger και την δράση του. Αρχικά ως Υποστράτηγος (Generalmajor) έδρασε στην Σερβία και στις περιοχές, Belgrade, Iron Gate, Sabac, Pozarevac, Sarajevo, Bor,Valjevo, Loznica, όπου η μεραρχία που ήταν διοικητής «ξεκαθάρισε» (επιχείρηση «Schwarz«) τους αντάρτες του Tito και του Draza Mihajlovic. Τον Ιούνιο του 1943 η 104 Jäger Division μετακινείται σιδηροδρομικά από το Pozarevac μέσω Κατερίνης στη Θήβα και ακόλουθα οδικά μέσω Λειβαδιάς, Άμφισσας, Ναυπάκτου στο Αγρίνιο. Στο Αγρίνιο εγκαθίσταται στις 28.07.1943. Ειδικός στις εκκαθαρίσεις προφανώς ήρθε στα μέρη μας με διατεταγμένη υπηρεσία για να εκκαθαρίσει τη περιοχή από τους «κομμουνιστοσυμμορίτες» σύμφωνα με την ορολογία που υπάρχει στα ημερολόγια μονάδας της εν λόγω μεραρχίας. Προφανώς με «ντόπια» βοήθεια, σύμφωνα πάντα με τα στρατιωτικά ημερολόγια της 104 JägerDivision. Τμήμα από την 104 Jäger Division που πλέον ως μεραρχία είχε έδρα το Αγρίνιο, τον Σεπτέμβριο του 1943 συνέβαλλε στη σφαγή της θρυλικής 33η Ιταλικής Μεραρχία Πεζικού Acqui στη Κεφαλλονιά (γνωστή από την κινηματογραφική ταινία «Το μαντολίνο του λοχαγού Κορέλι «).
Τον Ιανουάριο του 1944 ο Hartwig von Ludwiger προάγεται σε αντιστράτηγο (Generalleutnant), με τον βαθμό αυτό είναι και στην φωτογραφία εδώ.
Πέρα από τις γνωστές «εκκαθαρίσεις» που έγιναν στη περιοχή μας, πάντα με «ντόπια» βοήθεια (τάγματα ευζώνων κ.α. (σύμφωνα πάντα με τα έγγραφα από τα ημερολόγια μονάδας της εν λόγω μεραρχίας), 120 Αγία Τριάδα (επιχείρηση «Schakal«), 59 εκτελεσθέντες στα Καλύβια κ.α., η κορύφωση έγινε με την επιχείρηση «Κreuzotter» τον Αύγουστο του 1944 σε Τριχωνίδα, Μακρυνεία, Ναυπακτία, Ευρυτανία. Κατόπιν τον Σεπτέμβριο του 1944 αποχωρεί από το Αγρίνιο η 104 JD με κατεύθυνση Σερβία, Κροατία. Κατά το 1945 ο Hartwig von Ludwiger προάγεται σε Στρατηγό και γίνεται Αρχηγός του ΧΧΙ Gebirgs –Armeekorps (21o Ορεινό Σώμα Στρατού) όπου τελικά καταλήγει αιχμάλωτος των Σοβιετικών. Οι τελευταίοι τον εκδίδουν στο Βελιγράδι όπου τον Μάιο του 1947 εκτελείται (κατά μία εκδοχή κρεμάστηκε). Πηγή φωτογραφίας, δημοπρασία ebay.
Ευχαριστούμε τον Εκπαιδευτικό και ιστορικό ερευνητή, κ. Αλέξη Κατεφίδη
Το παρών υλικό αντλήθηκε από την διαδικτυακή ομάδα (F/B): «Αιτωλία και Ακαρνανία στο πέρασμα του χρόνου» (Aetolia Acarnania tempus)
http://www.kalyvia.gr/
