κατάθλιψη επηρεάζει στις μέρες μας εκατομμύρια ανθρώπους και συναντάται περισσότερο στις δυτικές κοινωνίες ή στις κοινωνίες με δυτικοποιημένες οικονομίες. Σαράντα χρόνια πριν η κατάθλιψη χτυπούσε ανθρώπους γύρω στα σαράντα και πενήντα, σήμερα όμως παρατηρείται και σε ανθρώπους που διανύουν την δεκαετία των είκοσι. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η κατάθλιψη σύντομα θα γίνει το πιο κοινό πρόβλημα υγείας μετά τα καρδιαγγειακά προβλήματα. Υπολογίζεται ότι το 12% των ανδρών και το 20% των γυναικών βιώνουν ένα καταθλιπτικό επεισόδιο κάποια στιγμή στη ζωή τους και ότι το 15 – 39% αυτών που παρουσίασαν κατάθλιψη, παραμένει στην ίδια κατάσταση ένα χρόνο μετά.
Τι είναι η κατάθλιψη;
Η κατάθλιψη είναι κάτι πολύ περισσότερο από χαμηλή διάθεση. Κατά καιρούς, πολλοί άνθρωποι βιώνουν συναισθήματα μελαγχολίας, αλλά συνήθως τα συναισθήματα αυτά υποχωρούν μετά από κάποιες μέρες. Σε αντίθεση με αυτή την «κοινή θλίψη», όταν κάποιος υποφέρει από καταθλιπτική διαταραχή επηρεάζεται όλη του η ζωή, η λειτουργικότητά του και οι σχέσεις με τους γύρω του.
Τα συμπτώματα της κατάθλιψης
Τα συμπτώματα της κατάθλιψης διαφέρουν από άνθρωπο σε άνθρωπο. Κάποιοι βιώνουν περισσότερα και άλλοι λιγότερα συμπτώματα. Επίσης, η σοβαρότητα και η ένταση των συμπτωμάτων είναι μεταβλητή και εξαρτάται από το άτομο αλλά και τη χρονική περίοδο σε σχέση με την έναρξη της διαταραχής.
Δυσκολία συγκέντρωσης και διατήρησης της προσοχής
Απαισιόδοξες σκέψεις για τον εαυτό, τον κόσμο και το μέλλον
Απάθεια, μειωμένη ζωτικότητα και αίσθημα κούρασης
Συναισθήματα θλίψης, άγχους ή κενού
Συναισθήματα χαμηλής αυτοεκτίμησης, ενοχής και απελπισίας
Εκνευρισμός και ευερεθιστότητα
Απώλεια της ευχαρίστησης για δραστηριότητες που πριν ήταν ευχάριστες
Αυξημένη ή μειωμένη όρεξη για τροφή
Αϋπνία ή υπερβολικός ύπνος
Σκέψεις αυτοκτονίας
Διάφοροι σωματικοί πόνοι (όπως πονοκέφαλοι ή στομαχόπονοι) χωρίς οργανικά αίτια
Πώς γίνεται να νιώσω καλύτερα;
Αποδέξου τον εαυτό σου ο,τι κι αν σου συμβαίνει καθώς και την ίδια την εμπειρία σου. Η κατάθλιψη δεν είναι ούτε ντροπή ούτε αδυναμία. Οι περισότεροι άνθρωποι με κατάθλιψη αντιδρούν απέναντι στη θλίψη με τρόπο αυστηρό, ίσως εχθρικό. Η θλίψη είναι ένα συναίσθημα επώδυνο το οποίο δεν θέλουμε να είναι εκεί. Η αντίδραση όμως αυτή στο συναίσθημα της θλίψης είναι ένας από τους παράγοντες που τη διατηρούν. Για αυτό το λόγο, δεν έχει νόημα να παλεύουμε με τη θλίψη σα να ήταν ο χειρότερος εχθρός μας. Η αποδοχή είναι το πρώτο βήμα προς την απελευθέρωση. Σταμάτα να σκέφτεσαι «τι δεν πάει καλά με μένα;», να κατηγορείς και να κριτικάρεις τον εαυτό σου για τα συναιθήματα του. Αυτός ο τρόπος σκέψης είναι απίθανο να σε βοηθήσει να βρείς τη λύση.
Αμφισβήτησε τον αρνητικό τρόπο σκέψης σου. Η κατάθλιψη συνδέεται άμεσα με αρνητικές σκέψεις και καταστροφικές ερμηνείες των εμπειριών μας. Δοκίμασε να δείς την κατάσταση που περνάς με τα μάτια ενός τρίτου. Εάν ένα αγαπημένο σου πρόσωπο περνούσε μια παρόμοια δυσκολία με σένα, θα τους μιλούσες με τον ίδιο τρόπο όπως «μιλάς» εσωτερικά στον εαυτό σου; Βρίσκεις ότι ίσως συμπεριφέρεσαι στον εαυτό σου με έναν τρόπο ιδιαίτερα σκληρό ; Ότι ίσως βλέπεις τα πάντα μέσα από «μαύρα γυαλιά»;Αν ναι, σταμάτα και προσπάθησε να κάνεις σκέψεις που θα σε βοηθήσουν . Σκέψου εναλλακτικές που θα μπορούσαν να είναι ανακουφιστικές για σένα. Αντικατέστησε την εσωτερική σου ομιλία με περισσότερη συμπόνια και κατανόηση και όχι με σκληρότητα. Σκέψου για τον εαυτό σου με τον ίδιο τρόπο, όπως θα μιλούσες σ’εναν φίλο που θα ήθελες να βοηθήσεις.
Κράτα ένα ημερολόγιο αρνητικών σκέψεων και συναισθημάτων καθώς και των καταστάσεων που νομίζεις ότι της προκάλεσαν. Όταν η διάθεση σου είναι λίγο καλύτερη, κοίτα ξανά το ημερολόγιο και παρατήρησε κατά πόσο πραγματικά ισχύουν τα όσα γράφεις. Μήπως παρατηρείς κάποια από τις ακόλουθες μη βοηθητικές συνήθειες σκέψης;
Όλα ή τίποτα (διχοτομική σκέψη): Αντιλαμβάνεσαι τα πράγματα με απόλυτους όρους όρους, όπως «ποτέ», «τίποτα», «κανένας», «όλοι», «δεν υπάρχει καμμία εναλλακτική»; Π.χ όλα χάθηκαν, δεν κατάφερα τίποτα, κανείς δε με νοιάζεται;
Υπεργενίκευση: Μήπως κρίνοντας από μια μεμονωμένη δυσάρεστη εμπειρία, οδηγείσαι στο συμπέρασμα ότι το ίδιο θα ισχύει και στο μέλλον; Για παράδειγμα, «αφού με απέλυσαν από τη δουλειά μου, δεν είμαι καλός σε αυτό που κάνω και δε θα με προσλάβει ποτέ κανείς».
Ελαχιστοποίηση και μεγιστοποίηση: Τείνεις να υποτιμάς το θετικό και υπερτιμάς το αρνητικό;
Για παράδειγμα, « Μπορεί να είχα κάποιες επιτυχίες στη ζωή, αλλά ήταν λίγες και θέμα τύχης».
Ετικετοποίηση: Βάζεις ετικέτες και ταμπέλες στον εαυτό σου όπως «είμαι μια αποτυχία»;
Διάβασμα μυαλού: Υποθέτεις ότι ξέρεις τι σκέφτονται οι άλλοι για σένα (συνήθως κάτι αρνητικό);
Καταστροφοποίηση: Τείνεις να σκέφτεσαι ότι θα συμβεί το χειρότερο;
4. Άρχισε με απλά, μικρά βήματα, χωρίς να πιέζεις υπερβολικά τον εαυτό σου. Ίσως να αισθάνεσαι κούραση και χωρίς ενέργεια, όμως προσπάθησε να μην απομονώνεσαι. Είναι σημαντικό να έχεις γύρω σου ένα υποστηρικτικό δίκτυο από ανθρώπους που εμπιστεύεσαι.
5. Μίλησε σ’εναν σύμβουλο ή ψυχοθεραπευτή για το πως θα μπορούσες να βοηθηθείς. Η κατάθλιψη είναι μια θεραπεύσιμη διαταραχή, ακόμα κι αν πολλές φορές μοιάζει σαν ένα μακρύ σκοτεινό τούνελ χωρίς έξοδο.
happymind.gr
