Για εκείνον που εντάσσεται στην Εκκλησία ο κάθε άνθρωπος αποτελεί θεία εικόνα και αξίζει τον απόλυτο σεβασμό

Του Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνού

Στον πολιτισμό μας, το αίσχος της δουλείας έχει πλέον καταργηθεί. Ο Απόστολος Παύλος όμως, έζησε σε μια εποχή, κατά την οποία η δουλεία θεωρούταν κατάσταση πλήρως αποδεκτή και αυτονόητη. Κάθε αμφισβήτηση της διακρίσεως ανάμεσα σε δούλους και ελεύθερους λογίζονταν ως ανατρεπτική και όποιος τολμούσε να εναντιωθεί σε αυτή κρίνονταν ως επικίνδυνος ανατροπέας της κοινωνικής τάξεως.

Ο Παύλος όμως, τόλμησε! Καθώς ήταν βέβαιος πως η διδασκαλία του Χριστού έγινε το θεμέλιο ενός εντελώς καινούργιου κόσμου, όπου η αξία του κάθε ανθρώπου είναι μοναδική και ανυπολόγιστη, διακήρυξε στην προς Γαλάτας Επιστολή του πως:  «όσοι βαφτιστήκατε στο όνομα του Χριστού, έχετε ντυθεί τον Χριστό. Δεν υπάρχει πια Ιουδαίος και ειδωλολάτρης, δεν υπάρχει δούλος και ελεύθερος, δεν υπάρχει άντρας και γυναίκα· όλοι σας είστε ένας, χάρη στον Ιησού Χριστό» (Γαλ. 3, 27-28).

Ποιό είναι το υπέροχο μήνυμα, το οποίο μετέδωσε ο μεγάλος Απόστολος στην Οικουμένη; Είναι πως, στην επερχόμενη Βασιλεία του Θεού, η αξία του ανθρώπου δεν ρυθμίζεται από τις κοινωνικές συνθήκες, την καταγωγή του, την κληρονομικότητα ή τις περιστάσεις. Για εκείνον που εντάσσεται στην Εκκλησία και μαθαίνει να βλέπει τον κόσμο όπως τον βλέπει ο Θεός, ο κάθε άνθρωπος αποτελεί θεία εικόνα και αξίζει τον απόλυτο σεβασμό.

Σήμερα, η λέξη «δούλος» πρωταγωνιστεί τόσο στην Ευαγγελική όσο και στην Αποστολική περικοπή. Στο σημερινό Ευαγγέλιο συμβαίνει κάτι παράξενο και οπωσδήποτε ασυνήθιστο: ένας Ρωμαίος αξιωματούχος, ένας Εκατόνταρχος, απαρνιέται το κύρος του αξιώματός του και γίνεται ικέτης μπροστά σε έναν Εβραίο διδάσκαλο, προκειμένου ένας δούλος του να θεραπευθεί (Μτθ. 8: 5-13).

Η λέξη «δούλος» πρωταγωνιστεί και στην σημερινή Αποστολική περικοπή, μόνον που ο Απόστολος Παύλος της προσδίδει μια βαθύτερη διάσταση. Τί γράφει στην επιστολή του προς τους Ρωμαίους, από την οποία ακούσαμε προ ολίγου ένα απόσπασμα;  «Είστε, λοιπόν, ελεύθεροι πια από το ζυγό της αμαρτίας κι έχετε γίνει δούλοι του καλού και του δίκαιου. Παλιότερα, είχατε υποδουλώσει όλο το είναι σας σε πάθη και πράξεις αντίθετες στο θεϊκό θέλημα, με αποτέλεσμα να ζείτε αντίθετα προς τις εντολές του Θεού. Τώρα πρέπει να υποδουλώσετε όλο το είναι σας στο θεϊκό θέλημα, για να προοδεύετε στην αγιότητα» (στ. 18-19).

Εδώ, ο Απόστολος Παύλος θυμίζει, κατ’ αρχάς, στους ακροατές του πως, πριν τον Χριστό, δεν ήταν υποταγμένοι απλώς σε ένα σκληρό και απάνθρωπο αφεντικό αλλά σε κάτι που εμφανίζεται στον άνθρωπο κάθε εποχής, σε κάτι που καταστρέφει την ζωή μας, κάτι που μας οδηγεί στον θάνατο, κάτι που βρίσκεται κρυμμένο μέσα μας και από το οποίο δεν μπορούμε να αποδράσουμε αλλά μπορούμε να του αντισταθούμε. Αυτό είναι η αμαρτία.

Η δουλεία μπορεί να καταργήθηκε στις ημέρες μας, η αμαρτία όμως, αυτός ο φοβερός τύραννος που καταδυναστεύει την ζωή μας και μας στερεί την γαλήνη, την χαρά και την αγάπη, είναι εγκατεστημένος μέσα μας από την πρώτη στιγμή της γεννήσεώς μας και αποτελεί αποτέλεσμα εκείνου του πρώτου, του προπατορικού αμαρτήματος. Τότε που οι Προπάτορές μας, ο Αδάμ και η Εύα, επέλεξαν μια ζωή μακριά από τον Θεό, μια ζωή υπόδουλη στα πάθη και στις μάταιες χαρές αυτής της γης, μια ζωή καταδικασμένη σε θάνατο.

Τί αισθάνεται ένας δούλος; Την καταπίεση κάποιου, ο οποίος του στερεί αυτό που θέλει και αυτό που θα του χαρίσει ικανοποίηση και ολοκλήρωση. Σήμερα ζούμε πλέον στην εποχή μιας ελευθερίας, συχνά αχαλίνωτης και ασύδοτης. Ας αναρωτηθούμε όμως: Γνωρίζουμε τί θέλουμε αληθινά; Πόσες φορές, στο όνομα της δήθεν ελευθερίας μας, δεν αυτοκαταστρεφόμαστε, υποδουλώνοντας τον εαυτό μας σε συνήθειες και πάθη που μας οδηγούν σε δρόμους πόνου και ταλαιπωρίας, συχνά χωρίς επιστροφή;

Ας το ομολογήσουμε: Δεν γνωρίζουμε τί θέλουμε. Ένα σκοτάδι καλύπτει την ψυχή μας και δεν της επιτρέπει να βρει τον δρόμο που αληθινά ποθεί. Ο Παύλος γνωρίζει αυτό το σκοτάδι. Ζούσε μέσα σ’ αυτό, όταν πολεμούσε την πίστη και δίωκε τους οπαδούς του Ναζωραίου. Το σκοτάδι παρέμενε αδιαπέραστο, μέχρις ότου, η φωτεινή μορφή του Εσταυρωμένου, εκεί, στον δρόμο προς την Δαμασκό, του αποκάλυψε έναν άλλο δρόμο, τον δρόμο της πίστεως, της συγχωρέσεως και της αγάπης.

Γι’ αυτό και σήμερα, ο Απόστολος Παύλος μάς καλεί να απελευθερωθούμε από την δουλεία της αμαρτίας και να παραδώσουμε όλη μας την ύπαρξη στο θέλημα του Θεού, του Μόνου που μπορεί αν μας χαρίσει ξανά την αληθινή ελευθερία, το ανέσπερο φως και την αιώνια ζωή.

Ο Θεός δεν μας καλεί κοντά του ως δούλους, αλλά ως φίλους και ως παιδιά του. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, επέλεξε η Εκκλησία μας και την σημερινή Ευαγγελική περικοπή. Όπως είδαμε σήμερα τον Εκατόνταρχο να θεωρεί τον δούλο του φίλο και αδελφό, έτσι και ο Θεός, στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού, κατάργησε την απόσταση που μας χώριζε από τον Θεό και αποκατάστησε μεταξύ μας την σχέση πατέρα με παιδί, φίλου με φίλο. Όπως ο Εκατόνταρχος ταπεινώθηκε μπροστά στον Χριστό για χάρη του φίλου του, έτσι και ο Χριστός μας απαρνήθηκε την θεϊκή Του δόξα, έλαβε μορφή δούλου και πέθανε με τον πιο ατιμωτικό τρόπο για χάρη της σωτηρίας μας.

Πολλοί παραξενεύονται όταν ακούν τους Χριστιανούς να αποκαλούν τον εαυτό τους «δούλο Θεού». Ξεχνούν όμως πως πρώτος ο Θεός, εξ αιτίας της αγάπης Του, έγινε δούλος του ανθρώπου. Η σχέση, λοιπόν, με τον Θεό δεν είναι δουλική αλλά πατρική, αδελφική και απόλυτα αγαπητική. Η δουλεία στην αμαρτία φθείρει και θανατώνει. Η δουλειά όμως, στην αρετή, όπως την δίδαξε ο Χριστός, αποτελεί ουσιαστικά απελευθέρωση από την αμαρτία και αποκάλυψη του δρόμου προς την αληθινή ζωή.

Οι Άγιοι της Εκκλησίας μας, παλαιοί και σύγχρονοι, οι οποίοι τόσο θαυμασμό και τόση συγκίνηση μας προκαλούν, δεν έκαναν τίποτα περισσότερο από το να ταυτίσουν απόλυτα το «θέλω» τους με το θέλημα του Θεού. Πρέπει όμως να αναρωτηθούμε: Γιατί μας συγκινεί τόσο πολύ η εξιστόρηση του βίου τους; Η απάντηση είναι απλή: Την δική τους ζωή ποθούμε να ζήσουμε κι εμείς. Στα πρόσωπα των Αγίων αποκαλύπτεται ο βαθύτερος πόθος μας να απαλλαγούμε από τα τυραννικά πάθη, να οδηγηθούμε στην μετάνοια και, μέσω αυτής, να λάμψουμε ξανά ως εικόνες του Δημιουργού και Πατέρα μας.

Ας μην συνεχίζουμε λοιπόν, να ζούμε ως δούλοι της αμαρτίας. Ας μην επιμένουμε να παραδίδουμε την ζωή μας στην λύπη και την φθορά του θανάτου που προκαλεί η αμαρτία. Ας ακολουθήσουμε τον Απόστολο Παύλο στον δρόμο της υπακοής στο θέλημα του Θεού και ας γευόμαστε όλο και περισσότερο την ευλογία Του στη ζωή μας.