Έθιμα και παραδόσεις που έχουν τις ρίζες τους βαθιά πίσω στο χρόνο είθισται να αναβιώνουν αυτές τις γιορτινές ημέρες σε κάθε περιοχή της Ελλάδας. Κάποια είναι πολύ γνωστά, άλλα λιγότερο διαδεδομένα.
Συγκεκριμένα στην περιοχή του Ορεινού Βάλτου ένα από τα πιο σημαντικά χριστουγεννιάτικα έθιμα της περιοχής του Βάλτου τα παλιά χρόνια ήταν να φτιάχνουν τηγανίτες στην πλάκα.
Οι τηγανίτες που τα δικά μου χρόνια τις κάναν όχι στην πλάκα στην πυροστιά σε τηγάνι στο τζάκι γινόταν από το λίπος του γουρουνιού που σφάζανε παραμονές των Χριστουγέννων. Αυτά κατά την παράδοση ήταν τα σπάργανα του Χριστού στη φάτνη. Τις τηγανίτες τις έτρωγαν το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων η τω πρωί των Χριστουγέννων και τις συνόδευαν με μέλι, όσοι βέβαια είχαν.
Το Χριστόψωμο
Το «Ψωμί του Χριστού» το έφτιαχνε την παραμονή των Χριστουγέννων η νοικοκυρά πάντα χαραγμένος επάνω του ήταν ο σταυρός. Γύρω γύρω διάφορα διακοσμητικά σκαλιστά στο ζυμάρι ή διάφορα πρόσθετα στολίδια. Στη μέση βάζαν πάντα ένα αυγό… κάτι σαν το φλουρί της βασιλόπιτας που όποιος το κέρδιζε ήταν ο τυχερός της χρονιάς
Την ημέρα του Χριστού ο νοικοκύρης έπαιρνε το χριστόψωμο, το σταύρωνε, το έκοβε και το μοίραζε σ΄ όλην την οικογένειά του και σ΄ όλους όσους παρευρίσκονταν εκεί στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι.
Tην πρωτοχρονιά έκαναν την μπουκουβάλα στο τηγάνι αλεύρι καλομποκίου με ζεστό λάδι, λίπος ή βούτυρο.
Το έθιμο του αναμμένου πουρναριού
Όταν γεννήθηκε ο Χριστός και πήγαν οι βοσκοί να προσκυνήσουν, ήταν νύχτα σκοτεινή. Βρήκαν κάπου ένα ξερό πουρνάρι κι έκοψαν τα κλαδιά του. Πήρε ο καθένας από ένα κλαδί στο χέρι, του έβαλε φωτιά και γέμισε το σκοτεινό βουνό χαρούμενες φωτιές και τριξίματα και κρότους. Κατα το έθιμο όποιος πάει στο σπίτι του γείτονα, για να πει τα χρόνια πολλά, καθώς και όλα τα παιδιά κρατούν ενα λαδί πουρνάρι και το ρίχνουν στο τζάκι για χρόνια πολλά.τα πετούν στο τζάκι, μόλις μπούνε και καλημερίζουν. Κι όταν τα φύλλα τα ξερά πιάσουν φωτιά κι αρχίσουν να τρίζουν και να πετάνε σπίθες, εύχονται: «Αρνιά, κατσίκια, νύφες και γαμπρούς!»
Την μέρα των χριστουγέννων το παραδοσιακό φαγητό ηταν το στιφάδο και και τις βλάχικες οικογένειες αρνί στο φούρνο η και στη σούβλα αν ο καιρο΄ς ηταν καλός
Τα φώτα την μέρα των πρωί της παραμονής οι γυναίκες καθάριζαν το σπίτι, τις αυλές και τα σοκάκια, για να περάσει αργότερα ο παπάς. Ο παπάς κατά το έθιμο περνούσε απ’ όλο το χωριό και αγίαζε τους κατοίκους, όλες τις εγκαταστάσεις του σπιτιού και τα ζώα. Απ’ όπου περνούσε παλαιότερα ο παπάς, όλοι έριχναν μέσα στο κατσαρολάκι, ένα νόμισμα (συνήθως δίδραχμο, τάλιρο, ή δεκάρικο).
