Αποκαλυπτικά στοιχεία ερευνών, που επιβεβαιώνουν την "αγροτοφοβία" των τραπεζών.
Η ανεκπλήρωτη ζήτηση των αγροτών για χρηματοδότηση από τις τράπεζες έφτασε τα 62 δισ. ευρώ το 2022, σύμφωνα με δύο έρευνες που παρουσίασε ο Επίτροπος Wojciechowski στην 9η ετήσια διάσκεψη της ΕΕ για τα χρηματοδοτούμενα από το ΕΓΤΑΑ χρηματοδοτικά μέσα.
Οι μικρές εκμεταλλεύσεις και οι νέοι αγρότες πλήττονται περισσότερο από αυτή την έλλειψη δανείων και οικονομικών επενδύσεων. Για τις ΜΜΕ που επεξεργάζονται αγροδιατροφικά προϊόντα, αυτό το χρηματοδοτικό κενό ανήλθε σε 5,5 δισεκατομμύρια ευρώ, με σημαντικές διακυμάνσεις μεταξύ των κρατών μελών.
Στην εναρκτήρια ομιλία του, μπροστά σε περισσότερους από 250 εκπροσώπους από διαχειριστικές αρχές, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, εμπειρογνώμονες στη γεωργία και εκπροσώπους της βιομηχανίας γεωργικών προϊόντων διατροφής που συγκεντρώθηκαν στις Βρυξέλλες, ο Επίτροπος Janusz Wojciechowski είπε: «Οι απαιτήσεις των τραπεζών της ΕΕ στους αγρότες είναι βαριές και αυστηρές, γεγονός που το καθιστά πολύ δύσκολο για τους παραγωγούς γεωργικών προϊόντων και τους νέους αγρότες να ανταγωνιστούν άλλες επιχειρήσεις από την οικονομία, όπου η παραγωγή μπορεί να φανεί την επόμενη ημέρα της δημιουργίας της εταιρείας. Είναι κρίσιμο να ανοίξει η χρηματοπιστωτική αγορά στη χρηματοδότηση των αγροτών επί ίσοις όροις και τα κράτη μέλη να επικεντρωθούν στη χρήση χρηματοδοτικών μέσων στα στρατηγικά τους σχέδια για την ΚΓΠ».
Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, η οποία συνδιοργάνωσε το συνέδριο, παρουσίασε επίσης μια έρευνα σχετικά με επιλεγμένες τράπεζες που δραστηριοποιούνται στη χρηματοδότηση της γεωργίας.
Η Gelsomina Vigliotti , Αντιπρόεδρος της ΕΤΕπ, δήλωσε: «Με βάση τη μακροχρόνια συνεργασία μας με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Τράπεζα Κλίματος της ΕΕ είναι έτοιμη να ενώσει τις δυνάμεις της για να υποστηρίξει επενδύσεις για έναν πιο ανθεκτικό στο κλίμα και βιώσιμους τομείς της γεωργίας και της βιοοικονομίας. Η τεράστια κλίμακα των επενδύσεων που απαιτούνται στον τομέα, μας υποχρεώνει να χρησιμοποιούμε με σύνεση τη σπάνια διαθέσιμη δημόσια χρηματοδότηση. Χρειάζεται να αξιοποιήσουμε περισσότερες επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα. Και εδώ είναι που τα χρηματοπιστωτικά μέσα μπορούν να παίξουν ρόλο. Η ολοκληρωμένη εργαλειοθήκη δανεισμού και συμβουλευτικής μας μπορεί να υποστηρίξει τους ενδιάμεσους πελάτες μας στο ταξίδι τους προς τη μεγαλύτερη χρήση χρηματοπιστωτικών μέσων στο μέλλον».
Για την αξιολόγηση της κατάστασης στους τομείς της γεωργίας και των γεωργικών προϊόντων διατροφής, ερωτήθηκαν 6.550 αγρότες της ΕΕ και 2.389 επιχειρήσεις αγροδιατροφικών προϊόντων (ΜΜΕ) της ΕΕ.
Η προηγούμενη έρευνα αυτού του είδους χρονολογείται από το 2017. Ενώ το χρηματοδοτικό κενό για τους μεταποιητές γεωργικών προϊόντων διατροφής μειώθηκε κατά 6,3 δισεκατομμύρια ευρώ και είναι τώρα στα 5,5 δισεκατομμύρια ευρώ, οι ανεκπλήρωτες οικονομικές ανάγκες των αγροτών (πρωτογενών παραγωγών) σχεδόν διπλασιάστηκαν από το 2017.
- 33 δισ. ευρώ το 2017 και τώρα είναι στα 62 δισ. ευρώ.
Τα ποσοστά απόρριψης έχουν μειωθεί σε σύγκριση με το έτος 2017, αλλά τα μέσα ποσά δανείων που ζητήθηκαν από τους αγρότες αυξήθηκαν, με αποτέλεσμα να μην καλύπτονται μεγαλύτερα ποσά.
Τα δάνεια άνω των επτά ετών παραμένουν δύσκολο να ληφθούν. Αυτή η κατηγορία αντιπροσωπεύει το 58% του κενού.
Η έρευνα για τη γεωργία δείχνει ότι το 37% όλων των αγροτικών δανείων που απορρίφθηκαν στην ΕΕ οφείλονταν στην απροθυμία των τραπεζών να επεκτείνουν τη στήριξή τους στη γεωργία. Σε ένα άλλο 20% των περιπτώσεων, οι τράπεζες θεώρησαν την πρόταση έργου ή το αγρόκτημα ως μη βιώσιμη.
Κατά την εξέταση των τύπων επενδύσεων, η έρευνα για τη γεωργία καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι επενδύσεις αξίας 18,9 δισεκατομμυρίων ευρώ που συνδέονται με την πράσινη μετάβαση του κλάδου δεν είχαν πραγματοποιηθεί το 2022.
Αυτές οι επενδύσεις θα είχαν χρησιμοποιηθεί για παράδειγμα για τη δημιουργία βιολογικής παραγωγής, την αύξηση της χρήσης ψηφιακών λύσεων ή προηγμένων μηχανημάτων για τη βελτιστοποίηση της χρήσης λιπασμάτων, τη βελτίωση της προστασίας από την ξηρασία και τις πλημμύρες ή τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και καυσίμων στα αγροκτήματα.
- Οι μικρές εκμεταλλεύσεις και οι νέοι αγρότες έχουν τον μεγαλύτερο αντίκτυπο από αυτή την ανεπαρκή πρόσβαση σε χρηματοδοτικά μέσα.
Στην περίπτωση των νέων αγροτών, περισσότερο από το 50% του συνόλου των αιτήσεών τους απορρίφθηκαν λόγω περιορισμών στην πολιτική των τραπεζών, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τους μεγαλύτερους σε ηλικία αγρότες είναι 32%.
Σχεδόν το 30% των απορριφθέντων για χρηματοδότηση νέων αγροτών θεωρήθηκαν επίσης «υψηλού κινδύνου» από τις τράπεζες έναντι 4% για τους μεγαλύτερους αγρότες.
Μεταξύ 2023 και 2027, 8,5 δισεκατομμύρια ευρώ χρηματοδότησης της ΚΓΠ θα στηρίξουν την εγκατάσταση νέων αγροτών στην ΕΕ. Όσον αφορά τα χρηματοπιστωτικά μέσα, 12 κράτη μέλη διέθεσαν συνολικά 997 εκατ. ευρώ σε επενδύσεις μέσω χρηματοπιστωτικών μέσων. Βάσει της ΚΓΠ, τα κράτη μέλη έχουν το δικαίωμα να θεσπίζουν προτιμησιακούς συντελεστές και προϋποθέσεις για ομάδες-στόχους (για παράδειγμα νέους αγρότες) στο πλαίσιο των χρηματοδοτικών μέσων για επενδύσεις. Η χρηματοδότηση μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για αγορά γης χωρίς περιορισμούς στο μέγεθός της για να βοηθήσει τους νέους αγρότες να δημιουργήσουν και να υποστηρίξουν την ανανέωση των γενεών.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσω της πλατφόρμας fi-compass, θα διεξάγει τώρα τρεις πρόσθετες μελέτες για να συνεχίσει τη στενή αξιολόγηση και παρακολούθηση της οικονομικής κατάστασης του αγροδιατροφικού τομέα στην ΕΕ.
Θα δοθεί έμφαση στη χρηματοδότηση της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων στην ΕΕ και στη στήριξη πράσινων επενδύσεων από χρηματοδοτικά μέσα του ΕΓΤΑΑ (Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης).
Μια άλλη έκθεση θα εξετάσει βαθύτερα την κατάσταση ορισμένων γεωργικών τομέων, που επηρεάζονται ιδιαίτερα από την ανεπαρκή χρηματοδότηση: καλλιέργειες αγρού (σιτηρά και λαχανικά) και ζωική παραγωγή (γαλακτοκομικά, πουλερικά).
