Του Λίνου Υφαντή,

Η απελευθέρωση του Βραχωρίου το 1821 δεν ήταν αναίμακτη. Αντιθέτως έγιναν σκληρές μάχες στο χώρο όπου βρίσκεται σήμερα το σημερινό κέντρο του Αγρινίου. Από τη μια πλευρά οι Έλληνες επί τέσσερις αιώνες υπέφεραν από τον Οθωμανικό ζυγό, από την άλλη οι κατακτητές ήθελαν να κρατήσουν τα κεκτημένα τους. Μία από τις θέσεις όπου έγινε η φονικότερη μάχη της απελευθέρωσης είναι το σημερινό οικοδομικό τρίγωνο των οδών Κωστή Παλαμά, Κέντρου και του στενού που ενώνει διαγώνια τους δύο δρόμους, η Βαλαωρίτου σε πολύ μικρή απόσταση δυτικά της σημερινής κεντρικής Πλατείας Δημοκρατίας του Αγρινίου.

Εκεί σύμφωνα με τον Χαβέλα οι πολιορκητές έδωσαν σκληρές μάχες με τους Οθωμανούς. Άλλωστε εκεί ξεκινούσε ουσιαστικά το Βραχώρι και ακριβώς πάνω δεξιά υπήρχε το πρώτο τζαμί στη διασταύρωση των οδών Κέντρου και Αγίου Δημητρίου, όπως αποκαλύπτουν παλιά συμβόλαια τα οποία κατονομάζουν τη θέση αυτή ως “Τζαμί”. Όταν οι Οθωμανοί είδαν ότι βρέθηκαν σε αδιέξοδο, διαπραγματεύτηκαν την παράδοση τους. Πράγματι παρέδωσαν τα όπλα, όταν όμως διέφυγαν οι πλούσιοι Οθωμανοί όπως ο Αλάμπεης, Μαχμούτ Βεής, Πάσινας και άλλοι, εκτέθηκαν στην οργή των επαναστατών οι οποίοι θέλησαν να εκδικηθούν την Οθωμανική εξουσία και τους εκτέλεσαν.

Ο εντοπισμός της θέσης.

Εδώ παρουσιάζει ενδιαφέρον ο ακριβής εντοπισμός του τόπου εκτέλεσης. Ο Θεόδωρος Χαβέλλας το 1883 αναφέρει ότι φονεύτηκαν “εις κατωφέρειαν τινά κάτωθεν της πατρικής μου οικειάς”. Σύμφωνα με το κτηματολόγιο του 1843 περιουσίες των συγγενών του Χαβέλα καταγράφονται με τα νούμερα 136 και 138 στην περιοχή μεταξύ των σημερινών οδών Παλαμά, Κέντρου και Βαλαωρίτου. Επομένως εκεί βρίσκονταν και το πατρικό του καθώς το όνομα “Αναγνώστης Χαβέλας” καταγράφεται εκεί.  Ως προς αυτό συμπίπτει επίσης η κατηφορική κλίση του εδάφους που επικαλείται ο συγγραφέας ότι έγινε η εκτέλεση ιδίως η οδός Παλαμά. Επομένως εκεί έγινε κατά πάσα πιθανότητα η εκτέλεση των τούρκων και όχι επί της σημερινής οδού Παναγοπούλου όπως κατά τη γνώμη μου λαθεμένα αναπαράγει ο Θωμόπουλος.  Επίσης ο Χαβέλας δεν ορίζει με σαφήνεια αν στο ίδιο σημείο έχασαν τη ζωή τους και Εβραίοι του τουρκοκρατούμενου Βραχωρίου. Σε κάθε περίπτωση το οικοδομικό αυτό τρίγωνο όπως μπορείτε να δείτε στις επισυναπτόμενες εικόνες του άρθρου, ιδίως η οδός Βαλαωρίτου θυμίζει κάτι από παρελθόν, το οποίο “ξέχασε” πλέον σημαντικά σημεία των μαχών για την απελευθέρωση του Βραχωρίου για την οποία αντικειμενικά έχουμε ελάχιστες πηγές.

Με πληροφορίες από:

Θ.Χαβέλλα, Ιστορία των Αιτωλών, Αθήνα: 1883.

“Αγρίνιο: Πολεοδομική εξέλιξη από την αναδημιουργία στην ακμή του μεσοπολέμου (1830-1940)”, Έκδοση Δήμου Αγρινίου, 2010

agrinionews.gr