Του Λίνου Υφαντή,
Ένα από τα πολύ σημαντικά θέματα που πέρασε στα ψηλά είναι η ομόφωνη βούληση του Δημοτικού Συμβουλίου Αγρινίου και της Δημοτικής Αρχής να αναγραφούν στην ουσία τα ονόματα των 120 εκτελεσθέντων στο μνημείο της Αγίας Τριάδας. Αναμφίβολα ως προς τη διαχείριση της μνήμης περί αυτού πρόκειται η αξιόλογη μελέτη που κατέθεσε το ΤΕΕ Αιτωλοακαρνανίας ( δείτε την ολόκληρη εδώ: ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ )
Δε θα σχολιάσουμε το κατασκευαστικό κομμάτι γιατί επελήφθησαν οι καθ’ ύλην αρμόδια ομάδα εργασίας του ΤΕΕ. Θα μελετήσουμε όμως από τη πλευρά διαχείρισης ιστορικής μνήμης από πολιτικής πλευράς.
Για το τι έγινε ως το 1984 σχετικά με τον τόπο εκδήλωσης των 120 και την μνημειακή αποτύπωσή τους υπάρχει ολόκληρο κεφάλαιο στο βιβλίο «Αγρίνιο: Νέες μορφές αστικού χώρου και οι αναπαραστάσεις τους, 1900-1980». Από αυτό κρατάμε ότι η πρώτη Δημοτική Αρχή που ανακίνησε έστω και δειλά και με φανερό θρησκευτικό πρόσημο εκδηλώσεις μνήμης στον τόπο εκδήλωσης ήταν η μετριοπαθής για την εποχή κεντροδεξιά Δημοτική Αρχή του Γεώργιου Παπαϊωάννου. Σήμερα 60 χρόνια μετά συμπίπτει μια άλλη Δημοτική Αρχή με τις ίδιες πολιτικές αναφορές, του Γ. Παπαναστασίου να προχωρά επίσης το θέμα αυτή τη φορά με όρους της εποχής προχωρώντας στην ανακαίνιση του μνημείου με την πολυπόθητη αναγραφή των ονομάτων.
Από την άλλη πλευρά οι κεντροαριστερές δημοτικές αρχές ήταν πολύ πιο τολμηρές ως προς τις προθέσεις τους. Ο Παναγόπουλος δεν πρόλαβε λόγω της δικτατορίας, ο Τσιτσιμελής αναβάθμισε πολύ το τελετουργικό, ο Βαινάς και ο Σώκος το ίδιο και μάλιστα ο τελευταίος προχώρησε στη δημιουργία μνημείο για τους τρεις απαγχονισθέντες στην Πλατεία Δημοκρατίας και ακολούθησε ενισχύοντας ο Μοσχολιός. Παρόλα αυτά όμως ως προς το τωρινό μνημείο των 120 δεν προχώρησε ποτέ η αναγραφή των ονομάτων. Αρχιτεκτονικά ίσως υπάρχει ως εξήγηση η έννοια του αφηρημένου και της ειρήνης που έπαιζε “ψηλά” εκείνη την εποχή, πολιτικά όμως οι εξηγήσεις είναι άλλες.
Η μόνη δημοτική αρχή που ήταν κάθετα απέναντι στην αναβίωση της μνήμης των 120 ήταν οι διορισμένες επί δικτατορίας, διότι θεωρούσαν ότι απλά εκεί εκτελέσθηκαν κομμουνιστές.
Για να δώσουμε απαντήσεις σε όλα αυτά, ίσως θα πρέπει να διερευνήσουμε το μυστικό της πόλης. Αν στις εκτελέσεις αυτές συμμετείχαν μόνο οι Γερμανοί κατακτητές τα πράγματα ήταν πολύ απλά. Επειδή όμως η εμπλοκή των ταγμάτων ασφαλείας ήταν ενεργή και επειδή σε αυτά δεν συμμετείχαν μόνο οι “Πατρινοί” αλλά είχαν και συμπαθούντες στην πόλη, αμέσως το γεγονός των 120 περιέπεσε στη μεταπολεμική λήθη και στην αντικομμουνιστική υστερία. Ήταν ένα θέμα που δίχαζε γείτονα με γείτονα, αδελφό με αδελφό άσχετα αν έπαιζαν στην ίδια αλάνα του καπνοχώραφου του Σούλου ή αλλιώς τόπου εκτέλεσης. Τα χρόνια όμως πέρασαν, οι παλαιοί αντίδικοι γέρασαν, τα παιδιά τους δεν τσακώνονται πλέον στις αλάνες και τα τάγματα ασφαλείας πολιτικά “ξέπεσαν” εκτός κοινοβουλευτικού τόξου.
Όλα αυτά συνέβαλαν να απελευθερώσουν επιτέλους αυτή την πόλη και να αναγραφούν επιτέλους τα ονόματα των εκτελεσθέντων. Παλαιότερα μπορούσε να το ξεκινήσει μόνο ο Παπαιωάννου γιατί οποιοσδήποτε αριστερός Δήμαρχος θα έτρωγε απαγορευτικό από το Νομάρχη και την τότε κυβέρνηση της ΕΡΕ. Επίσης θα πόλωνε περισσότερο την αντικομμουνιστική ρητορική η οποία δε θα πείθονταν για την πολιτική χροιά του πράγματος από έναν αριστερό δήμαρχο ως αγγελιοφόρο της μνήμης των 120. Ο Τάσος Παναγόπουλος είχε σύμμαχο του την πολιτική αλλαγή στην κεντρική σκηνή. Το ίδιο σκηνικό επαναλήφθηκε και στη μεταπολίτευση. Δεν ξέρουμε αν ο Τσιτσιμελής στη μεταμνήμη της πολωμένης πολιτικά δεκαετίας του ’80 θα πόλωνε και ο ίδιος “δυνάμεις” του σκότους της μνήμης -για να παραφράσουμε τη γνωστή ρήση.
Η συγκυρία του 2022 μοιάζει πολύ μακρινή με την τότε. Είτε κεντροδεξιός είτε κεντροαριστερός Δήμαρχος θα το έκανε, γιατί πλέον δεν υπάρχουν ούτε μεγάλα κόμματα ούτε καν κοινοβουλευτικοί πολιτικοί χώροι που υιοθετούν επίσημα τουλάχιστον τα Τάγματα Ασφαλείας. Έτσι τα ονόματα θα πάρουν επιτέλους τη θέση που αρμόζουν κάτι που τιμά ολόκληρο το Δημοτικό Συμβούλιο. Ίσως είναι το πιο σημαντικό που έγινε σε αυτή την πόλη τη συγκεκριμένη θητεία.
agrinionews.gr
