Του Λίνου Υφαντή,

Η γιορτή του Αγίου Χριστοφόρου, Πολιούχου του Αγρινίου πλησιάζει. Μαζί με αυτό ενθυμούμαστε πότε ο Άγιος που συνδέθηκε με το σύγχρονο Αγρίνιο ήρθε στην περιοχή. Η απάντηση είναι ότι ο Άγιος Χριστόφορος το 1514  ήδη είχε έρθει στο Αγρίνiο. Τo Οθωμανικό φορολογικό κατάστιχo TD 367/8  περιλαμβάνει στον καζά του Αγγελοκάστρου του σαντζακιού του Κάρλελι και συγκεκριμένα στο διαμέρισμα του Βλοχού το χωριό “Krastofor” ( Krastofor k., İvloho bölgesi, Angelikasrı kz., Karlıili l.: TD 367/8). Το Krastofor δεν υπάρχει αμφιβολία ότι είναι κακή καταγραφή του Οθωμανού απογραφέα του τοπωνύμιου Hristoforo που εμφανίζεται εναν αιώνα μετά στην απογραφή των απογραφή των χριστιανών υπόχρεων του χαρατσιού “Cizye” το 1645. Το όνομα “Χριστόφορος” άρχισε τότε να συνυπάρχει ως μικρό οικιστικό σύνολο τότε με το Βραχώρι και παραπέμπει στη σημερινή τοποθεσία άρα και στον εν λόγω Άγιο. Πολύ πιθανόν να υπήρχε ξωκκλήσι η κάποιο σημείο θρησκευτικής αναφοράς πριν γίνει  μετόχιο της Μονής Προυσού  και πριν κτιστεί ο ναός του Παλαιού Αγίου Χριστοφόρου μετεπαναστατικά το 1848.

Ένα αναπάντητο ερώτημα είναι ποιοι έφεραν η πως συνδέθηκε ο Άγιος Χριστόφορος με την περιοχή. Υπήρχε η εκδοχή ότι τον Άγιο Χριστόφορο τον έφεραν λατίνοι  εργάτες που εγκαταστάθηκαν με τους Τόκκους στην περιοχή. Για αυτό όμως αντιτείνεται μια ένδειξη ότι οι πιο κοντινοί Άγιοι Χριστόφοροι αποτυπώνονται σε τοιχογραφίες στη βυζαντινή μονή Ρέθα στο Βάλτο και στο επίσης βυζαντινό ναό στο χωριό Ανδρώνι της Ηλείας. Στις δύο αυτές περιπτώσεις ο Άγιος αναπαρίσταται ως σκυλόμορφος κάτι που παραπέμπει σε μια βυζαντινή καθαρά  από την περίοδο της ύστερης Τουρκοκρατίας αναπαράσταση του Αγίου, ιδίως του 17ου και 18ου αιώνων, η οποία απαντάται σε λαϊκές επαρχιακές ζωγραφιές. Για την περίπτωση της περιοχής του Αγρινίου δε σώζεται κάποιο εκκλησιαστικό κειμήλιο, παρά μόνο το συγκεκριμένο τοπωνύμιο. Οι δύο πλησιέστερες αναφορές της Μονής Ρέθα και του Ανδρώνι της Ηλείας συνθέτουν απλά αυτή την εκδοχή. Ενδιαφέρον βέβαια για την επιρροή των δύο γειτονικών περιοχών με αναφορά στον Άγιο Χριστόφορο παρουσιάζουν τα επώνυμα που καταγράφονται το 1645 στο Αγρίνιο και τη συγκεκριμένη περιοχή. Το κατά πόσο συμπίπτουν ανθρωπογεωγραφικά εξηγεί εμμέσως και την παρουσία του Αγίου Χριστοφόρου ήδη από τις αρχές της Τουρκοκρατίας, αν όχι από τα Βυζαντινά χρόνια. Ίσως ήρθε να δέσει -άγνωστο πότε, πως και ποιος0 με την αρχαία παράδοση της Αιτωλικής γης και με το πέρασμα του ποταμού 

Με πληροφορίες από:

«e Δημοσίευση» https://edimosiefsi.blogspot.com/2022/03/e.html

Δύο μνημεία του Αγρινίου του 19ου αιώνα: O παλαιός Ναός του Αγίου Χριστοφόρου και τοαρχοντικό Σωχωρίτη, Πρακτικά Ημερίδας με θέμα: ΄΄η πόλη θυμάται΄΄,Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Σχολή Διαχείρισης Φυσικών Πόρων και Επιχειρήσεων Αγρινίου, Αγρίνιο23/9/2000, έκδοση Δήμου Αγρινίου – εκδ. Μεταίχμιο, Αθήνα 2003, 145-160

http://androni.blogspot.com/2012/01/blog-post.html…

agrinionews.gr