Οι κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις της ΚΑΠ ενισχύουν την ανθεκτικότητα της υπαίθρου.
Μια πρόσφατα δημοσιευμένη έκθεση αξιολόγησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θεωρεί ότι απουσία της ΚΑΠ θα υπήρχε μεγαλύτερη φτώχεια, εγκατάλειψη γης και παρακμή της υπαίθρου. Αυτό θεωρείται ότι αντιπροσωπεύει σημαντική προστιθέμενη αξία από μια κοινή πολιτική σε επίπεδο ΕΕ στον τομέα αυτό.
Η αξιολόγηση διερεύνησε τη συμβολή της ΚΑΠ στην ανάπτυξη της αγροτικής Ευρώπης όσον αφορά τη μείωση των κοινωνικών και οικονομικών ανισορροπιών, όπως ο κοινωνικός αποκλεισμός στις αγροτικές περιοχές και μεταξύ αγροτικών και γύρω περιοχών. Τα ευρήματα της αξιολόγησης αναφέρονται στα «παράλληλα» οικονομικά οφέλη της ΚΑΠ και ιδιαίτερα για τις λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες.
Πιο αναλυτικά και πάντα σύμφωνα με τα βασικά συμπεράσματα της εν λόγο μελέτης, η φτώχεια και η εγκατάλειψη γης θα ήταν πιο έντονες απουσία της κοινής γεωργικής πολιτικής (ΚΓΠ), ωστόσο ο διοικητικός φόρτος περιορίζει την αποτελεσματικότητα της στήριξης της ΚΓΠ στις αγροτικές περιοχές.
Η αξιολόγηση του αντίκτυπου της ΚΓΠ στην εδαφική ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών αξιολογεί τον βαθμό στον οποίο η ΚΓΠ συμβάλλει στην ανάπτυξη στις αγροτικές περιοχές μειώνοντας τις κοινωνικές και οικονομικές ανισορροπίες, συμπεριλαμβανομένου του κοινωνικού αποκλεισμού στις αγροτικές περιοχές και μεταξύ αγροτικών και γύρω περιοχών.
Με βάση τη μελέτη υποστήριξης εξωτερικής αξιολόγησης, απαντήσεις σε δημόσια διαβούλευση και πρόσθετη ανάλυση που διεξήγαγε η Επιτροπή, η αξιολόγηση σχετίζεται με το μακροπρόθεσμο όραμα για τις αγροτικές περιοχές της ΕΕ, το οποίο στοχεύει να επιτρέψει στις αγροτικές περιοχές να αξιοποιήσουν στο έπακρο τις να αντιμετωπίσουν τη δημογραφική αλλαγή, τον κίνδυνο της φτώχειας και την περιορισμένη πρόσβαση σε υπηρεσίες.
Η αξιολόγηση δείχνει ότι τα μέτρα της ΚΓΠ είναι συνολικά αποτελεσματικά για την περαιτέρω ισόρροπη ανάπτυξη στις αγροτικές περιοχές της ΕΕ, συμβάλλοντας στο 50% σχεδόν του αγροτικού εισοδήματος στις πιο οριακές και απομακρυσμένες περιοχές και στον εκσυγχρονισμό των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και στην αύξηση της παραγωγικότητας.
Ενώ η ΚΓΠ είναι αποτελεσματική στην ενίσχυση της βιωσιμότητας των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και στην υποστήριξη της συντήρησης των εκμεταλλεύσεων σε αγροτικές περιοχές, η άνιση κατανομή της στήριξης περιορίζει την αποτελεσματικότητα της ΚΓΠ στη μείωση των οικονομικών διαφορών μεταξύ των γεωργών και των διαφόρων περιοχών.
Η στήριξη της ΚΓΠ έχει σημαντικό δευτερογενές αποτέλεσμα στην ευρύτερη αγροτική οικονομία, ειδικά σε λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες, κυρίως χάρη στο LEADER και τη στήριξη για βασικές υπηρεσίες και την ανανέωση των χωριών σε αγροτικές περιοχές που στοχεύουν στον ευρύτερο αγροτικό πληθυσμό. Η χρηματοδότηση της ΚΓΠ δημιουργεί επίσης ακαθάριστη προστιθέμενη αξία και απασχόληση σε αγροτικές περιοχές σε ολόκληρη την ΕΕ και συμβάλλει στην ανανέωση των γενεών.
Η αξιολόγηση διαπιστώνει ότι η φτώχεια, η εγκατάλειψη γης και η παρακμή της υπαίθρου θα ήταν πιο έντονες απουσία της ΚΓΠ, υπογραμμίζοντας μια σαφή προστιθέμενη αξία της ΕΕ.
Ωστόσο, η ελκυστικότητα των αγροτικών περιοχών, ειδικά για τους νέους αγρότες, εξαρτάται επίσης σε μεγάλο βαθμό από τις υποδομές και τις υπηρεσίες μεταφορών και επικοινωνιών, ιδίως σε απομακρυσμένες περιοχές, και υπάρχει περιθώριο βελτίωσης όσον αφορά τη συνοχή και τις συνέργειες με άλλα κονδύλια της ΕΕ, καθώς και με εθνικά και περιφερειακών πολιτικών.
Η αξιολόγηση διαπιστώνει ότι η υπερβολική διαχείριση που σχετίζεται με την εφαρμογή των καθεστώτων στήριξης της ΚΓΠ, ιδίως των μέτρων αγροτικής ανάπτυξης, τόσο για τους δικαιούχους όσο και για τις αρχές, παρεμποδίζει την αποτελεσματικότητα της ΚΓΠ. Και, ενώ οι άμεσες πληρωμές παρέχονται με σχετικά χαμηλό διοικητικό φόρτο, δεν στοχεύουν ιδιαίτερα στις κοινωνικές πτυχές της εδαφικής ανάπτυξης ή στις ανάγκες των ευάλωτων ή κοινωνικά αποκλεισμένων αγροτικών ομάδων.
Ιστορικό
Οι αγροτικές περιοχές αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του κοινωνικού, οικονομικού και περιβαλλοντικού ιστού της ΕΕ, αντιπροσωπεύοντας πάνω από το 80% της συνολικής έκτασης της. Μεγάλο μερίδιο αυτών είναι γεωργικές εκτάσεις, που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή προσιτών τροφίμων για τους καταναλωτές της ΕΕ, διατηρώντας παράλληλα θέσεις εργασίας σε αγροτικές περιοχές.
Ενώ σχεδόν το 30% του πληθυσμού της ΕΕ ζει σε αυτές τις περιοχές, οι αγροτικοί πληθυσμοί συρρικνώνονται και γερνούν, ενώ υψηλότερο ποσοστό ανθρώπων κινδυνεύει από τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό στις αγροτικές περιοχές, σε σύγκριση με τις πόλεις.
Η ΚΓΠ στοχεύει να συμβάλει στην ισόρροπη εδαφική ανάπτυξη διατηρώντας έναν διαφοροποιημένο γεωργικό τομέα στην επικράτεια της ΕΕ, μειώνοντας το χάσμα μεταξύ γεωργικών εισοδημάτων και εισοδημάτων σε άλλους τομείς και υποστηρίζοντας την οικονομική ανάπτυξη, τη μείωση της φτώχειας και την κοινωνική ένταξη στις αγροτικές περιοχές, μερικώς χρηματοδοτούμενες από την πολιτική αγροτικής ανάπτυξης της ΕΕ.
