Μια ομιλία του Καθηγητή του Πανεπιστημίου Πατρών Βασίλη Πατρώνη στη Φρανκφούρτη για τα ναζιστικά εγκλήματα στην περιοχή του Αγρινίου και τον θείο του Κώστα Πατρώνη.
Στο διάστημα 17-24 Ιουλίου βρέθηκα στη Φρανκφούρτη και στο Χοφχάϊμ της Γερμανίας, προσκεκλημένος του προγράμματος γερμανοελληνικής φιλίας «Brücken Schlagen» («Χτίζοντας Γέφυρες»). Το σεμινάριο γλυπτικής που αποτέλεσε τον κορμό του προγράμματος, διανθίστηκε με ομιλίες Ελλήνων και Γερμανών ιστορικών για την περίοδο της Ναζιστικής Κατοχής. Η δική μου ομιλία είχε τίτλο «Η Γερμανική κατοχή στη Δυτική Στερεά το 1943-44 και Το Τάγμα Ασφαλείας Αγρινίου» και έκλεισε με τον παρακάτω τρόπο:
«Επιτρέψτε μου να κλείσω τη σημερινή μου ομιλία με μια προσωπική – οικογενειακή κατάθεση, που ξεκινάει από μια φωτογραφία. Πρόκειται για μια ασπρόμαυρη φωτογραφία στο σαλόνι του πατρικού μου σπιτιού, ενός ανθρώπου που, εγώ και τα αδέρφια μου, δεν γνωρίσαμε ποτέ αλλά που μεγαλώσαμε μαζί του. Είναι η αφετηρία από την οποία η «μεγάλη» απρόσωπη Ιστορία της Κατοχής και της Αντίστασης γίνεται και οικογενειακή ιστορία.
Ο εικονιζόμενος στην παρακάτω φωτογραφία είναι ο θείος μου, αδελφός του πατέρα μου Κώστας Πατρώνης. Φυσικός-Μετεωρολόγος, απόφοιτος του Πανεπιστημίου Αθηνών και υπάλληλος της Μετεωρολογικής Υπηρεσίας Αθηνών, εκτελέστηκε σε ηλικία 34 ετών από τους Ναζί στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής στην Αθήνα. Έφεδρος αξιωματικός του ελληνικού στρατού στο μέτωπο της Αλβανίας και στέλεχος του ΕΛΑΣ στην περιοχή της Μακρυνείας, πηγαινοερχόταν από το χωριό του (Γαβαλού) στο Αγρίνιο συνδυάζοντας την παράνομη δουλειά της οργάνωσης με την επιθυμία του να βλέπει την αγαπημένη του Λευκή, μια 25χρονη κοπέλα από την Πάτρα που είχε βρει καταφύγιο με τους γονείς της στο Αγρίνιο. Και όσο οι Ιταλοί αποτελούσαν την κύρια κατοχική δύναμη στο Αγρίνιο (1941-43) φαίνεται ότι ο Κώστας τα κατάφερνε καλά. Από τις αρχές Ιουλίου 1943, όμως, η έλευση της γερμανικής 104ης Ορεινής Μεραρχίας στο Αγρίνιο θα αλλάξει δραματικά τα δεδομένα της Κατοχής στην περιοχή. Η καταστολή σε βάρος των αντιστασιακών γίνεται δρακόντεια και τα αντίποινα αποκτούν ένα βάρβαρο και τυφλό χαρακτήρα.
Τελικά ο Κώστας Πατρώνης, αν και μετεωρολόγος, πήρε τη μοιραία απόφαση να αγνοήσει όσα προμήνυαν οι καιροί και να μπει στο Αγρίνιο – στο στόμα του λύκου, παρά τις εκκλήσεις της μητέρας του Πολυξένης και της αδελφής του Ξανθής Σκούρα να παραμείνει στη Γαβαλού. Θα συλληφθεί στις 26 Σεπτεμβρίου 1943 στην κεντρική πλατεία από άνδρες της Γερμανικής Ασφάλειας μετά από υπόδειξη Έλληνα συνεργάτη και θα οδηγηθεί στις φυλακές, όπου θα βασανιστεί άγρια πριν πάρει το δρόμο για την Αθήνα και τις φυλακές Αβέρωφ.
[…..]
Στη διάρκεια της εισήγησής μου για το Τάγμα Ασφαλείας Αγρινίου και βασιζόμενος στο ημερολόγιο του εύζωνα λοχία Βασίλη Καραμαλή που βρέθηκε στο ΕΛΙΑ και δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο βιβλίο του Γιάννη Πριόβολου «Εθνικιστική αντίδραση και Τάγματα Ασφαλείας», εκδ. Πατάκης 2018, αναφέρθηκα στη δράση του Λοχαγού Μπάουμαν, που αποτέλεσε τον σύνδεσμο της γερμανικής Υπηρεσίας Ασφάλειας των Ες-Ες με το Τάγμα Ασφαλείας Αγρινίου. Όπως γράφει ο Καραμαλής, μαζί του «στην Ες-Ες Πολιτσάϊ υπηρετούσε μία ομάδα Γερμανών υπαξιωματικών μεταξύ των οποίων ιδιαιτέρως ξεχώριζε ο λοχίας Ότο Μέλο από την Φραγκ-Φούρτ-Αμάιν», και σε άλλο σημείο: Στις εκτελέσεις της Αγίας Τριάδας «τας βολάς της χάριτος έδιδον ο λοχίας Γουναράς [του Τάγματος Ασφαλείας] και ο Γερμανός λοχίας Ότο Μέλο της ΕΣ – ΕΣ πολιτσάι». Αν και η έρευνά μου βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη, με βάση τα παραπάνω αλλά και τις μαρτυρίες που υπάρχουν, είμαι σχεδόν πεπεισμένος ότι όσο διάστημα έμεινε στις φυλακές της Αγίας Τριάδας ο Κώστας Πατρώνης γνώρισε από πρώτο χέρι τις «ανακριτικές μεθόδους» που εφάρμοζαν οι Μπάουμαν και Μέλο.
[….]
Σας ευχαριστώ για την ευκαιρία που μου δίνετε σήμερα να μιλήσω για τα εγκλήματα των Ναζί και των συνεργατών τους στην περιοχή του Αγρινίου. Ασφαλώς ο θείος μου Κώστας, καθώς έπαιρνε το δρόμο του μαρτυρίου, δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι 80 σχεδόν χρόνια μετά ένας ανιψιός του θα κατάγγελλε τα ναζιστικά εγκλήματα στην πατρίδα ενός από τους βασανιστές του – ίσως το καλύτερο μνημόσυνο γι’ αυτόν. Όσο για μένα, η ευγενική σας πρόσκληση και η δυνατότητα που μου δίνετε να μιλήσω σήμερα εδώ, αυτή η χειρονομία θεωρώ ότι συνοψίζει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την αμοιβαία μας πίστη στις κοινές μας αρχές και στον τον κοινό μας πολιτισμό, τον ευρωπαϊκό πολιτισμό».
agrinionews.gr
