Αργά το απόγευμα της Παρασκευής 13.11.2020, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ανακοίνωσε την επιβολή «εφάπαξ έκτακτης εισφοράς» 6% επί του τζίρου του 2020 για τα παλιότερα έργα Α.Π.Ε. που τέθηκαν σε λειτουργία πριν από τις 31 Δεκεμβρίου 2015.
1) Με την ανακοίνωση αυτή επιστρέφουμε 8 χρόνια πίσω, το Νοέμβριο 2012, όταν και πάλι είχε επιβληθεί έκτακτη εισφορά στις Α.Π.Ε. χωρίς, δι’ αυτής, να επιλυθεί το τότε πρόβλημα του ΕΛΑΠΕ. Επομένως η εισφορά που ανακοινώθηκε την Παρασκευή ούτε νέα είναι, ούτε έκτακτη, ούτε εφάπαξ. Με αυτή την έννοια δεν συνάδει με τις διαβεβαιώσεις της Πολιτείας ότι τέτοια μέτρα δεν θα επαναληφθούν, ούτε με το σκεπτικό της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας για την εισφορά του 2012.
Κυρίως όμως η ανακοίνωση της Παρασκευής θέτει σοβαρό θέμα αξιοπιστίας της χώρας και της πολιτικής της και υπονομεύει την επενδυτική ασφάλεια. Η εικόνα της πατρίδας για άλλη μια φορά “τσαλακώνεται”. Αυτό ακυρώνει την πολιτική για την πράσινη ανάπτυξη και θίγει συνολικά την αναπτυξιακή πολιτική.
Οι επιχειρήσεις Α.Π.Ε.:
- είναι οι μόνες των οποίων αυξάνεται η φορολόγηση εν μέσω κρίσης κορονοϊού, και ενώ αντιμετωπίζουν πλήθος προβλημάτων από αυτή την κρίση,
- έχουν ήδη υποστεί, με άδικο, ανισότιμο και αντιεπιστημονικό τρόπο, την μόνιμη αναδρομική περικοπή των τιμών αποζημίωσης τον Απρίλιο 2014.
2) Η ζημιά στην αξιοπιστία θα μπορούσε στοιχειωδώς να μετριασθεί, αν το υπόλοιπο πακέτο των μέτρων δεν διακρινόταν από σοβαρές ελλείψεις και αν έπειθε ότι είναι μελετημένο με μακροπρόθεσμο ορίζοντα:
Όμως, τα ανακοινωθέντα μέτρα αποτυγχάνουν να διαγνώσουν ορθά το πρόβλημα και τον τρόπο λειτουργίας του ΕΛΑΠΕ. Αποτυγχάνουν να κατανοήσουν ότι (ι) τα αυξημένα περιθώρια κέρδους των Προμηθευτών και (ιι) το έλλειμα του ΕΛΑΠΕ λόγω των μειωμένων εσόδων του, είναι δύο μεγέθη αντιστρόφως ανάλογα.
Από την ανακοίνωση του ΥΠΕΝ προκύπτει ότι οι Προμηθευτές δεν θα επιστρέψουν κανένα μέρος των αυξημένων κερδών τους τα οποία έχουν επιδοτηθεί από το έλλειμα του ΕΛΑΠΕ. Η χρέωση προμηθευτών 2€/ΜWh για το 2021 δεν επιτελεί αυτό το ρόλο, αφού απλά αντικαθιστά για ένα μόλις έτος, τον μηχανισμό μεταβλητού κόστους που καταργείται οριστικά.
Έτσι στην πραγματικότητα οι Προμηθευτές ελαφρύνονται, και επομένως δεν τίθεται κανένα θέμα βάρους που θα πρέπει να απορροφήσουν. Η ελάφρυνση αυτή είναι άδικη, λανθασμένη και θα έχει συνέπειες στον ΕΛΑΠΕ.
3) Από τα υπόλοιπα μέτρα, συγκεκριμένο νέο μέτρο είναι μόνο η αύξηση του ποσοστού των εσόδων από τις δημοπρασίες CO2 στο 78%. Τα υπόλοιπα είναι είτε ασαφή, είτε απαιτούν εξειδίκευση, είτε έχουν ήδη νομοθετηθεί από το παρελθόν και επίκειται η πρακτική εφαρμογή τους χωρίς βέβαιο ποσοτικό αποτέλεσμα.
Για αυτό, το Υπουργείο θα πρέπει άμεσα να δώσει στη δημοσιότητα:
- την αναλυτική τεκμηρίωση των αριθμών που ανακοίνωσε ως αναμενόμενα έσοδα,
- την αναλυτική μελέτη που θα δείχνει την εξέλιξη του ΕΛΑΠΕ για την επόμενη δεκαετία.
Θα ήταν και αυτό μια κίνηση που θα επέτρεπε στην Ελλάδα να ανακτήσει ένα μικρό μέρος της τρωθείσας αξιοπιστίας της.
4) Η ΕΛΕΤΑΕΝ δίνει στη δημοσιότητα το Πλαίσιο Προτάσεων που είχε καταθέσει στο Υπουργείο για την εξυγίανση του ΕΛΑΠΕ οι οποίες παραμένουν επίκαιρες. Κρίσιμος πυλώνας των προτάσεων είναι η σταθεροποίηση της συνολικής καταβολής των Προμηθευτών στον ΕΛΑΠΕ σε ένα ποσό που θα είναι προβλέψιμο και θα κινείται πέριξ του ποσού ανά μονάδα ενέργειας Α.Π.Ε. που κατέβαλαν το 2019.
Όσον αφορά τους διαγωνισμούς Α.Π.Ε.
Είναι θετικό που το ΥΠΕΝ ανακοίνωσε την επέκταση του μηχανισμού των διαγωνισμών. Είναι όμως εξαιρετικά αρνητικό που οι διαγωνισμοί αυτοί θα είναι κοινοί. Αυτό θα αυξήσει το συνολικό κόστος του συστήματος σε σχέση με τους ειδικούς ανά τεχνολογία διαγωνισμούς. Δεν είναι τυχαίο που άλλες χώρες, όπως η Γερμανία, έχουν ανακοινώσει πολύ πιο μακροχρόνια προγράμματα ειδικών διαγωνισμών.
Επειδή στην Ελλάδα το σύστημα των διαγωνισμών προτείνεται να εκταθεί μόνο έως το 2024, το ΥΠΕΝ θα πρέπει να σχεδιάσει και ανακοινώσει ένα μηχανισμό παρακολούθησης ο οποίος σε συγκεκριμένα χρονικά ορόσημα θα αξιολογεί την πορεία επίτευξης των στόχων Α.Π.Ε. Εάν, υπάρχει απόκλιση, θα πρέπει να αυξάνονται οι όγκοι και να επεκτείνεται χρονικά ο μηχανισμός των διαγωνισμών.
Υπενθυμίζεται ότι όλα τα έργα Α.Π.Ε. που επιλέγονται μέσω διαγωνισμών συμμετέχουν ανταγωνιστικά στις νέες αγορές ηλεκτρισμού (target model).
