Το 1992 με τον κανονισμό 2081/92 η Ευρωπαϊκή Ένωση θέσπισε για πρώτη φορά το καθεστώς, για την προστασία των γεωγραφικών ενδείξεων και των ονομασιών προέλευσης των γεωργικών προϊόντων και των τροφίμων και με τον κανονισμό 2082/92 το καθεστώς για τις βεβαιώσεις ιδιοτυπίας των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων.

Το 2006 με στόχο τη βελτίωση του συστήματος, οι παραπάνω κανονισμοί αντικαταστάθηκαν από τους 510/06 και 509/06 αντίστοιχα, χωρίς ωστόσο να μεταβληθεί το πεδίο εφαρμογής τους και η σκοπιμότητά τους.

Με τον Καν(ΕΕ) 1151/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 21ης Νοεμβρίου 2012 «για τα συστήματα ποιότητας των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων» έχουν συγχωνευτεί σε ένα ενιαίο νομοθετικό πλαίσιο οι ανωτέρω κανονισμοί (Καν(ΕΚ) 509/2006 και 510/2006). Παράλληλα στον εν λόγω κανονισμό έχουν προστεθεί και άλλα σχήματα ποιότητας όπως οι προαιρετικές ενδείξεις «Προϊόν ορεινής παραγωγής», «Προϊόν νησιωτικής γεωργίας» κ.λ.π.

Σύμφωνα με τους παραπάνω κανονισμούς και στο πλαίσιο του επαναπροσανατολισμού της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), οι αγρότες έχουν τη δυνατότητα να στραφούν σε μορφές ολοκληρωμένης ανάπτυξης της υπαίθρου, μέσω της διαφοροποίησης της γεωργικής παραγωγής. Επιπλέον παρέχεται η δυνατότητα αφενός στους παραγωγούς (ιδίως των μειονεκτικών και απομακρυσμένων περιοχών) να προωθήσουν ευκολότερα προϊόντα τους που παρουσιάζουν εξειδικευμένα χαρακτηριστικά, πετυχαίνοντας καλύτερες τιμές στην αγορά και βελτιώνοντας έτσι το εισόδημά τους και αφ’ ετέρου στους καταναλωτές να αγοράζουν προϊόντα ποιοτικά, με εγγυήσεις για τη παραγωγή, επεξεργασία και τη γεωγραφική καταγωγή τους.

Ορισμοί

Ονομασία Προέλευσης

Ως «ονομασία προέλευσης» νοείται η ονομασία που ταυτοποιεί ένα προϊόν:

1. το οποίο κατάγεται από συγκεκριμένο τόπο, περιοχή ή, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, χώρα·
2. του οποίου η ποιότητα ή τα χαρακτηριστικά οφείλονται κυρίως ή αποκλειστικά στο ιδιαίτερο γεωγραφικό περιβάλλον που συμπεριλαμβάνει τους εγγενείς φυσικούς και ανθρώπινους παράγοντες· και
3. του οποίου όλα τα στάδια της παραγωγής εκτελούνται εντός της οριοθετημένης γεωγραφικής περιοχής.

Γεωγραφική Ένδειξη

Ως «γεωγραφική ένδειξη» νοείται η ονομασία που ταυτοποιεί ένα προϊόν:

1. το οποίο κατάγεται από συγκεκριμένο τόπο, περιοχή ή χώρα·
2. του οποίου ένα συγκεκριμένο ποιοτικό χαρακτηριστικό, η φήμη ή άλλο χαρακτηριστικό μπορεί να αποδοθεί κυρίως στη γεωγραφική του προέλευση· και
3. του οποίου ένα τουλάχιστον από τα στάδια της παραγωγής εκτελείται εντός της οριοθετημένης γεωγραφικής περιοχής.

Εγγυημένα Παραδοσιακά Ιδιότυπα Προϊόντα

Οι ελιές Αγρινίου ταξιδεύουν σε πολλές περιοχές της Ευρώπης και όχι μόνο.

Ως εγγυημένο παραδοσιακό ιδιότυπο προϊόν νοείται ένα ιδιότυπο προϊόν ή τρόφιμο το οποίο:

1. παρασκευάζεται με τρόπο παραγωγής, μεταποίησης ή σύνθεσης που αντιστοιχεί στην παραδοσιακή πρακτική για το εν λόγω προϊόν ή τρόφιμο· ή
2. παράγεται από πρώτες ύλες ή συστατικά που είναι τα χρησιμοποιούμενα παραδοσιακά.

Για να μπορεί να καταχωρισθεί μια ονομασία ως ονομασία εγγυημένου παραδοσιακού ιδιότυπου προϊόντος, πρέπει:

1. να χρησιμοποιείται κατά παράδοση για την περιγραφή του ιδιότυπου προϊόντος· ή
2. να προσδιορίζει τον παραδοσιακό χαρακτήρα ή τον ιδιότυπο χαρακτήρα του προϊόντος.

Από 1.6.2006 για τη χώρα μας ο Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός «ΔΗΜΗΤΡΑ» (πρώην Οργανισμός Πιστοποίησης και Επίβλεψης Γεωργικών Προϊόντων-ΟΠΕΓΕΠ, που φέρει το διακριτικό τίτλο AGROCERT), είναι αρμόδιος για την έγκριση των υποβαλλόμενων από τις ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις αιτημάτων ένταξης στο σύστημα ελέγχου, την πραγματοποίηση ελέγχων σε συνεργασία με τις Δ/νσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής των Π.Ε., τη διασφάλιση της τήρησης των προδιαγραφών , την πιστοποίηση των εν λόγω προϊόντων και την τήρηση Μητρώου Εγκεκριμένων επιχειρήσεων και Μητρώου δικαιούχων χρήσης των ενδείξεων ΠΟΠ και ΠΓΕ.

Τι ισχύει στην Αιτωλοακαρνανία

Στην κατ’ εξοχήν αγροτοκτηνοτροφική Αιτωλοακαρνανία οι πολιτικές που ακολουθήθηκαν τις δεκαετίες που προηγήθηκαν δεν επέτρεψαν, παρά τις συστηματικές προσπάθειες της Ένωσης Αγρινίου, την ανάδειξη σειράς προϊόντων που θα μπορούσε και θα έπρεπε να έχουν «ταυτότητα» και να αποτελούν σήμερα σήμα κατατεθέν για τον τόπο, προσδίδοντας κύρος, αναγνωσιμότητα, άλλα  πρόσθετα έσοδα για τον παραγωγό.

Τα μοναδικά προϊόντα ΠΟΠ της Αιτωλοακαρνανίας είναι η Φέτα, η Κεφαλογραβιέρα και το Αυγοτάραχο Μεσολογγίου. Δυστυχώς, δεν κατέστη δυνατό να πιστοποιηθεί ούτε καν η Χονδροελιά Αγρινίου ή η μοναδική λιμναία αθερίνα της Τριχωνίδας ή το αλάτι των αλυκών του Μεσολογγίου, που εξ ορισμού θα έπρεπε να είναι ΠΟΠ.

Στην Αιτωλοακαρνανία καλλιεργούνται ακόμα αραβόσιτος, σκληρό σιτάρι, κριθάρι, ρύζι, όσπρια, πορτοκάλια, λεμόνια, σπαράγγια, τομάτες νωπές υπαίθρου, καρπούζια, πεπόνια, δαμάσκηνα, ακτινίδια, κτηνοτροφικά φυτά, διάφορες οπώρες κ.α. Την ίδια στιγμή ο νομός πρωταγωνιστεί στην αιγοπροβατοτροφία και την παραγωγή γάλακτος, ενώ κατέχει και μια από τις υψηλότερες θέσεις στην εγχώρια παραγωγή χοιρινού κρέατος. Ανάπτυξη υπάρχει και στη βοοτροφία, ιδιαίτερα σε αγελαία μορφή.

Ο νομός καταλαμβάνει την πρώτη θέση στην εγχώρια Βιολογική Κτηνοτροφία.Ταυτόχρονα, περισσότεροι από 3.100 είναι οι βιοκαλλιεργητές, µε κυριότερες καλλιέργειες τις επιτραπέζιες ελιές, τις ελαιοποιήσιµες ελιές, τα εσπεριδοειδή, οινάµπελα, κηπευτικά, και αρωματικά φυτά. Επίσης, 75.000 στρ. καλλιεργούνται µε ζωοτροφές που προορίζονται για την κάλυψη των αναγκών της βιολογικής κτηνοτροφίας.

Εξίσου αναπτυγμένος είναι ο κλάδος των ιχθυοκαλλιεργειών.

Τέλος, θα ήταν παράληψη να μην αναφερθούμε στην παρασκευή παραδοσιακών προϊόντων, όπως λ.χ. ο περιβόητος τραχανάς των χωριών μας, οι χυλοπίτες, το πλιγούρι, τα μπιρμιλόνια κ.α.

Πολιτικές Ένταξης

Η Ένωση Αγρινίου, διαπιστώνοντας ότι δεν αρκεί η μελέτη, τεκμηρίωση και απόδειξη της ιδιαίτερης φυσιογνωμίας που μπορεί να έχει ένα προϊόν για να αποκτήσει την ένδειξη ΠΟΠ ή ΠΓΕ, καλεί το πολιτικό προσωπικό του νομού και της περιφέρειας σε συνεργασία, προκειμένου να προωθηθούν στα κέντρα λήψης των αποφάσεων τα αιτήματα, που από κοινού θα αξιολογηθούν.

Οι υπηρεσίες της Ένωσης είναι στη διάθεση κάθε φορέα, προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος. Όλα τα αναγκαία στοιχεία υπάρχουν. Το μόνο που λείπει, είναι η πολιτική βούληση.  Εκτιμούμε ότι με συλλογική προσπάθεια και μεθοδικότητα, η Αιτωλοακαρνανία θα μπορέσει να αποκτήσει την ταυτότητα που δικαιούνται αρκετά προϊόντα μας, ώστε να απογειωθούν.