Του ΣΠΥΡΟΥ ΤΑΓΚΑ
Αν θέλουμε να εστιάσουμε, πραγματικά, στα 200 χρόνια που πέρασαν από την έναρξη της Επανάστασης μέχρι σήμερα﮲ και, επέκεινα, να ανακαλύψουμε ποιος ήταν ο «κύριο μοχλός» που κίνησε δομικά το, ήδη, μικρό βασίλειο να γίνει, τελικά, ένα κανονικό κράτος﮲ θα πρέπει –το οφείλουμε άλλωστε-, να σταθούμε ιδιαίτερα στην ιστορία της «Μεγάλης Ιδέας», ήτις, προσανατόλισε όλο το διάβα της σύγχρονης Ελλάδας μέχρι, τουλάχιστον, το 1922, όθεν, ουσιαστικά κατέρρευσε μαζί με μια ανείπωτη καταστροφή…
Εμπνευστής και δημιουργός του αφηγήματος της «Μεγάλης Ιδέας» ήταν ο πολύς, όντως, και οξύνους πολιτικός Ιωάννης Κωλέττης (1773 -1847) απ’ το Συρράκο της Ηπείρου (καθ’ όλα εγγράμματος και καταρτισμένος, τόσο, που να του χρεώνεται ακόμη και η γραφή της περίφημης «Ελληνικής Νομαρχίας – Ανωνύμου του Έλληνα»), ο οποίος, ήταν και ο πρώτος συνταγματικός πρωθυπουργός της χώρας. Όντας «Αληπασαλής» ως γιατρός και αξιωματούχος ο Ιωάννης Κωλέττης, είχε εισέλθει από νεαρός δίπλα στον μέντορά του στην σαγήνη και την έκσταση της «μεγάλης πολιτικής» και, κατανοώντας βαθιά, πώς έχει να κάνει με ένα πολύ μικρό κράτος στο οποίο ζούσαν διάσπαρτες διάφορες λαότητες επινόησε, καταρχήν, ένα κεντρικό πλαίσιο ενοποίησης και ομογενοποίησης αυτών των λαοτήτων…
Κατά δεύτερον (και αφού θα κατοχύρωνε το βασικό του σκοπό), θεωρούσε, περίπου, σαν μακροπρόθεσμο ιδεολογικό μανιφέστο, ότι (…) «Ελλάδα δεν είναι μόνο το σημερινό περιορισμένο γεωγραφικά κράτος, αλλά, Ελλάδα είναι όπου υπάρχουν και ζούν Έλληνες» που (μέχρι τότε), ήταν ακόμη αλύτρωτοι. Έφτιαχνε, λοιπόν, αυτός ο μεγάλος πολιτικός (που κατηγορήθηκε και ως πανούργος μέσα στην δαιδαλώδη ελληνική πολιτική κονίστρα ), παράλληλα και την κρίσιμη «οδό διαφυγής» προς το μέλλον : μια ελπιδοφόρα και ευεργετική προοπτική να μεγαλώσει αυτό το μικρό κράτος και, οιονεί, ενσωματώνοντας τους υπόλοιπους σκλαβωμένους Έλληνες, να γίνει ένα μεγάλο κανονικό κράτος που θα προοδεύσει και, οπωσδήποτε, θα ανήκει στη Δύση και στο δυτικό πολιτικό – πολιτισμικό μοντέλο. Καθώς τα χρόνια περνούσαν και οι κυβερνήσεις αλληλοδιαδέχονταν η μια την άλλη (μαζί με τις σοβαρές κρίσεις που παρείσδυαν ανυπόφορες και τραγικές), το αφήγημα τούτο πήρε και φούντωσε ξεπερνώντας τα όποια παραταξιακά χαρακτηριστικά και, επιτέλους, μετασχηματίστηκε εξ ολοκλήρου σε «εθνικό αφήγημα» (αυτολεξεί), και, παραπέρα, σε ένα «εθνικό σκοπό» που διέτρεξε όλο τον 19ο αιώνα και το πρώτο τέταρτο του 20ου…
Πλην, όμως, η «Μεγάλη Ιδέα» που, αλήθεια, στην αρχή έδωσε μια δημιουργική ώθηση στο μικρό κράτος και όλα κινούνταν πάνω στο ρυθμό της απ’ άκρη σ’ άκρη της επικράτειας, στην συνέχεια έγινε η κύρια βάση και αφορμή για «εκκόλαψη του, κακώς ειπείν, εθνικισμού», για πρώιμες και παράτολμες ενέργειες που κατέληξαν, μετά από πολλές εσωτερικές θυσίες, στο «χαμένο πόλεμο» του 1897 που, παραλίγο (αν δεν μεσολαβούσαν για ίδια συμφέροντα οι λεγόμενες Μεγάλες Δυνάμεις), να γυρίσει την Ελλάδα στα πρώτα φτωχά γεωγραφικά και οικονομικά όριά της. Μπορεί, βεβαία, αργότερα πάλι, αυτή - τούτη η ίδια η Ιδέα να ανατροφοδοτήθηκε και να εμπλουτίστηκε δεόντως από χαρισματικούς ηγέτες (σαν τον Ελευθέριο Βενιζέλο), που θεωρούσαν στρατηγικά ότι «η Ελλάδα είναι μικρό κράτος, δεν έχει σπονδυλική στήλη, οπότε, οφείλει να μεγαλώσει για να επιβιώσει καθώς είναι ίδιον των μικρών κρατών να καταστρέφονται και να χάνονται», να έτρεξε επιτυχώς παράλληλα με τους νικηφόρους Βαλκανικούς Πολέμου, καθώς, και τον 1ο Παγκόσμιο, αλλά, το συνεχές γεωπολιτικό τράβηγμα «από δω και από κεί» και η αναπάντεχη νεκρανάσταση των γειτόνων Τούρκων είχε ως αποτέλεσμα την οδυνηρή καταστροφή της Μικρασίας και την μετακίνηση Ελληνικών πληθυσμών που, από πολλούς αιώνες, είχαν μόνιμη και εδραία παρουσία, στην απέναντι πλευρά Αιγαίου…
Ασφαλώς, όχι μόνο επρόκειτο εδώ για το μεγαλύτερο πλήγμα που δέχτηκε γενικά ο Ελληνισμός ακόμη και από τα χρόνια της Αρχαιότητας, αλλά, -το κυριότερο, αποτέλεσε και την οριστική ταφόπλακα των όποιων μεγάλων σκοπών και στόχων είχαμε θέσει (ή θα θέταμε) ως έθνος και ως λαός. Έκτοτε, η Ελλάδα, θαρρείς «ξερυθμίστηκε», έχασε το «κέντρο βάρους» της κι ουδέποτε ξεμύτισε, πλέον, στην κεντρική φωτισμένη σκηνή των μεγάλων εθνών. Το αντίθετο μάλιστα : έκτοτε υπάρχει (καίτοι διαμορφώθηκε και εμποτίστηκε ποικιλότροπα), μόνιμα πάντα η αίσθηση, αφενός, ότι η Ελλάδα μικραίνει και αφετέρου (σύμφωνα με το ευφυές θεώρημα του Βενιζέλου), θα δεχτεί, ενδεχομένως, και το συντριπτικό πλήγμα που θα την καταδικάσει ολότελα!..
Αν εξαιρέσουμε, λοιπόν τώρα, το γεγονός ότι στα πιο σύγχρονα χρόνια, υπήρξε η στρατηγική επιλογή της εισόδου στην ΕΟΚ και στην ΕΕ που μας έβγαλε, τοιουτοτρόπως, πάλι σε ένα «ξέφωτο» και βρήκαμε το σχετικό «άξονα» και πλαίσιο ανάπτυξης και προόδου, τελικώς, όλα τα υπόλοιπα χρόνια, ήταν χρόνια λογαριασμών των καταστροφών -συνέπεια της «Κωλεττικής» Μεγάλης Ιδέας﮲ και, ασφαλώς, (για να μην ξεχνιόμαστε κιόλας), των χρεοκοπιών που έχουμε οδηγηθεί πολλάκις…
_______________________________
*Ως μικρή συνεισφορά στο διάλογο για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση.
ΠΗΓΗ: ΜΑTRIX24
