Η αποκαθήλωση, από τους τοίχους του μετρό, της αφίσας για το «αγέννητο παιδί», έφερε πολλούς φιλελεύθερους φίλους μπροστά σε ένα δίλημμα. Πώς μπορεί να δικαιολογηθεί μια τέτοια απόφαση, η οποία περιορίζει τον ελεύθερο λόγο, ακόμα και αν η διαφήμιση θεωρείται ακραία, ψευδής ή παραπλανητική.

Η συζήτηση και η σχετική επιχειρηματολογία έχουν εξαντληθεί, δεν θα την επαναλάβω, θα ξεχωρίσω μόνο δύο κείμενα που βρήκα εξαιρετικά ενδιαφέροντα, το πρώτο από την Βάσω Κιντή και το δεύτερο από  τον Ηλία Κανέλλη.

Μπορεί να τα βρει όποιος ενδιαφέρεται στο  Facebook. Και τα δύο τεκμηριώνουν την θέση της απόλυτης ελευθερίας, παρότι σε υστερόγραφο η Βάσω Κιντή τάσσεται υπέρ ορισμένων περιορισμών σε περιπτώσεις όπως το hate speech. Δύσκολα μπορεί να διαφωνήσει κανείς με αυτή την θέση.

Υπάρχει ωστόσο ένας κίνδυνος. Να θεωρήσει κανείς ότι έχουμε να κάνουμε με μια απλή πολιτική διαφωνία η οποία μπορεί να ξεπεραστεί μέσα από τον διάλογο και τις συνήθεις δημοκρατικές διαδικασίες.

Την ψήφιση ενός νόμου δηλαδή τον οποίο θα σεβαστούμε, είτε συμφωνούμε είτε όχι. Δυστυχώς στις περιπτώσεις που έχουμε να κάνουμε με την σύγκρουση δυο διαμετρικά αντίθετων αντιλήψεων για την ηθική και τις ανθρώπινες αξίες, αυτό δεν είναι πάντα δυνατόν. Ένα παράδειγμα: μπορεί κάποιος να υποστηρίξει σε ένα κείμενό του ότι όλοι οι άνθρωποι δεν πρέπει να είναι ίσοι, ότι θα πρέπει να επιστρέψουμε σε ένα αριστοκρατικό καθεστώς.

Η φιλελεύθερη άποψη θα υπερασπιζόταν το δικαίωμα του να το κάνει. Αν όμως πράγματι οδηγούμασταν σε ένα τέτοιο καθεστώς τότε μέσα από την ίδια αυτή αντίληψη, θα τεκμηριώναμε το δικαίωμά μας να μην υπακούμε στους νόμους αυτού του καθεστώτος επειδή παραβιάζει θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα.

Το δικαίωμα στην άμβλωση είναι κάτι το ανάλογο. Για  όσους το υποστηρίζουν δεν αφορά απλώς μια ιατρική πράξη αλλά τον πυρήνα της ανθρώπινης ελευθερίας, να διαθέτουμε δηλαδή το σώμα μας όπως εμείς θέλουμε. Να μην γίνεται εργαλείο πολιτικής, όπως ουσιαστικά κάνουν όσοι το συνδέουν το δημογραφικό. Αλλά και να μην υπόκειται στις θρησκευτικές ιδεοληψίες κανενός.

Για να είμαστε δίκαιοι και η άλλη άποψη μπορεί να πηγάζει από γνήσια θρησκευτική πίστη. Να θεωρούν δηλαδή κάποιοι ότι είναι πραγματικά η έκτρωση φόνος, ότι αντίκειται στο θέλημα του Θεού.  

Σε μια τέτοια διαφωνία είναι φανερό ότι δεν είναι δυνατόν να βρεθεί σημείο κοινής αποδοχής. Ακόμα και η επιστήμη δεν μπορεί να είναι σαφής για το πότε ένα έμβρυο μπορεί να θεωρηθεί ότι έχει αυθύπαρκτη ζωή.

Στην περίπτωση τέτοιων ασυμβίβαστων ιδεολογικών διαφορών η μόνη λύση στις φιλελεύθερες δημοκρατίες είναι η αμοιβαία ανοχή. Που πάει να πει ότι το κράτος οφείλει να απέχει από το να ορίζει κανόνες που να επιβάλουν την μια ή την άλλη άποψη. Η έκτρωση με άλλα λόγια, προφανώς με κάποιους χρονικούς περιορισμούς, είναι ζήτημα ελεύθερης επιλογής.

Είναι μέσα από μια τέτοια οπτική που μπορεί ίσως να γίνουν κατανοητές οι οργισμένες αντιδράσεις τόσο για την διαφημιστική καμπάνια όσο και για το ότι φιλοξενήθηκαν στους χώρους δημόσιας εταιρείας.