Τα Κάλαντα είναι τραγούδια ευχών, είναι ένα έθιμο που τηρείται ευλαβικά κάθε χρόνο, σε κάθε γωνιά της Ελλάδας, την παραμονή μεγάλων θρησκευτικών εορτών όπως των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς (Αγ. Βασιλείου), των Θεοφανείων, ακόμη και των Βαΐων (ή του Λαζάρου).
Τα ευχητικά τραγούδια στον Ελλαδικό χώρο, υπήρχαν από την αρχαιότητα, ενώ στην πορεία εξελίχθηκαν στα σημερινά κάλαντα και ενσωματώθηκαν σε μια πλειάδα Χριστιανικών εθίμων, με θέμα την νύχτα της γέννησης του Χριστού, με πολλές παραλλαγές, ανάλογα με την παράδοση και τα τοπικά έθιμα της κάθε περιοχής. Κάθε νησί, κάθε περιφέρεια, κάθε χωριό έχει διαφορετικά κάλαντα με τα τοπικά γλωσσικά ιδιώματα, τα οποία άλλες φορές τραγουδιόνταν απλά, ενώ άλλες φορές ενορχηστρωνόταν με παραδοσιακά όργανα, θυμίζοντας δημοτικά τραγούδια. Η μελέτη τους, έχει γλωσσολογικές αλλά και μουσικές προεκτάσεις, στήνοντας το γενεαλογικό δέντρο της εξέλιξης της Ελληνικής μουσικής, με τις επιρροές της στα εσωτερικά και εξωτερικά ερεθίσματα.
Για παράδειγμα, ενσωματώθηκαν όργανα κλασσικής ορχήστρας, όπως το κλαρινέτο στην Ήπειρο και το βιολί στα νησιά και στην Μ. Ασία, η κιθάρα στα Επτάνησα, ενώ πολλές περιοχές διατήρησαν την τσαμπούνα, την Ποντιακή Λύρα, το σαντούρι, την γκάιντα, το νταούλι. Πάντοτε όμως ενημερώνονταν με το πέρασμα το χρόνου, και με την προσθήκη νέων καλάντων, από τις παραδοσιακές χορωδίες και βεβαία με μεταφράσεις ξένων αντίστοιχων καλάντων. Αυτή τη στιγμή, τα Πανελλαδικά κάλαντα «καλήν εσπέραν άρχοντες» είναι τα περισσότερο διαδεδομένα, όμως κατά καιρούς, το.. ρεπερτόριο ανανεώνεται είτε με νέα κάλαντα, είτε με επαναφορά και διασκευή παλιότερων τοπικών καλάντων, δίνοντας μια όμορφη πολυποικιλότητα.
Έτσι λοιπόν, όπως ο λαϊκός ποιητής ενημέρωνε από πόρτα σε πόρτα για την έλευση των Χριστουγέννων μέσα στα χειμωνιάτικα κρύα, και προέτρεπε τον κόσμο να γιορτάσει με τον γνωστό τρόπο, δηλαδή το οικογενειακό τραπέζι με τις παραδοσιακές λιχουδιές, αλλά και τις γιορτές της κοινότητας, έτσι και οι αδελφές Σπανομάρκου, δίνουν μια συνέχεια σε αυτό το έθιμο δημιουργώντας νέα κάλαντα, που βρίσκονται στα χείλη πολλών παιδιών.
Διατηρώντας το ύφος και πιστά με την παράδοση, οι διεθνώς διακεκριμένες μουσικοσυνθέτριες και στιχουργοί Αρετή & Ιωάννα Σπανομάρκου, συνέθεσαν δυο νέα κάλαντα, γραμμένα σε κλίμακες που θυμίζουν Ελλάδα, και πλούσιες ενορχηστρώσεις με όργανα συμφωνικής ορχήστρας. Πρόκειται για «ΤΑ ΚΑΛΑΝΤΑ ΤΩΝ ΦΕΤΙΝΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ» και «ΕΛΠΙΔΑ ΧΡΥΣΗ». Οι στίχοι και οι παρτιτούρες, είναι διαθέσιμες δωρεάν, και μπορείτε να τις κατεβάσετε κάνοντας κλικ εδώ
ΤΑ ΚΑΛΑΝΤΑ ΤΩΝ ΦΕΤΙΝΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ
Σαν ήλιος φάνηκε, σαν φεγγάρι, Θείο βρέφος πάνω στη γη
Δοξάστε της Παρθένου τη χάρη, κι αισθανθείτε τη γλυκιά στοργή
Τον Σωτήρα όλοι καρτερούν, κι οι καρδιές πιο δυνατά χτυπούν!
Με λίβανον, με σμύρνα και μύρο, προσκυνήστε τον βασιλιά
Το μήνυμα διαδώστε τριγύρω, Με χαρά, πετάξτε σαν πουλιά!
Άγγελοι την έλευση ανυμνούν, Τα Χριστούγεννα δοξολογούν
Αγαλλίαση και προσευχή
Στου Χριστού τη θεία γέννηση!
ΕΛΠΙΔΑ ΧΡΥΣΗ
Ο Χριστός γεννήθηκε, κι η χαρά ξεχύθηκε
Άγγελοι τον εξυμνούν, και μαζί μας τραγουδούν
Χρόνια Πολλά, Χρόνια Γιορτινά!
Κάλαντα στις γειτονιές και χαρούμενες φωνές,
Η ζωή μας προσκαλεί, ας γιορτάσουμε μαζί!
Φωτεινό αστέρι μας οδηγεί!
(…)
Όποιος κι αν σε πλήγωσε, κι αν σε στεναχώρησε
Κάνε και γι ’αυτόν μια ευχή, η καρδιά να λυτρωθεί
Δέντρο θα στολίσουμε, και θα τραγουδήσουμε
Δες, φουρνίζουν νοστιμιές, πλημμυρίζουν μυρωδιές
Χίλια σήμαντρα χτυπούν, κι όλοι οι άνθρωποι γελούν
Ελπίδα χρυσή, Μες στην καρδιά, μια ζεστασιά
Ξημερώσαν τα Χριστούγεννα!
Τα κάλαντα των αδελφών Σπανομάρκου, διατηρούν το στοιχείο της γέννησης του Χριστού, σε αντίθεση με νεότερα χριστουγεννιάτικα τραγούδια που μιλούν για ταράνδους, και λαμπιόνια χωρίς αναφορές στην θρησκεία. Κάποιοι μικροί καλαντιστές, τα τραγουδούν ήδη, καθώς τα άκουσαν στην παράσταση «Μια Χριστουγεννιάτικη Ιστορία» του Ντίκενς που ανεβαίνουν για 2η χρονιά στο Θέατρο Διάνα, σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνας Νικολαΐδη. Η παράσταση θα φιλοξενηθεί και στο ΡαδιοΣιτι στην Θεσσαλονίκη τα Χριστούγεννα στις 25 & 26 Δεκεμβρίου. Μάλιστα οι διακεκριμένες μουσικοσυνθέτριες Αρετή & Ιωάννα Σπανομάρκου συνέθεσαν όλη την μουσική επένδυση του θεατρικού εργου, και το 2018 βραβεύτηκαν γι αυτήν με δυο Χρυσά Μετάλλια στα GLOBAL MUSIC AWARDS στην Καλιφόρνια, ανάμεσα σε εκατοντάδες σημαντικές θεατρικές και κινηματογραφικές παραγωγές παγκοσμίως.
Καλά Χριστούγεννα, με νέους ήχους, μα το μήνυμα των Χριστουγέννων πιο δυνατό από ποτέ!
