Ένα μικρό χωριό του Ξηρομέρου με πάρα πολλούς και πανέμορφους προορισμούς...
Ο μικρός Βάρνακας που κατοικείται από περίπου 300 άτομα διαθέτει βαριά ιστορία στο πέρασμα των ρόνων και τριγύρα του έχει σπουδαία μνημεία που αξίζει κανείς να επισκεφθεί...
Είναι ένα από τα πρώτα χωριά που ίδρυσαν οι απόγονοι των Αλυζαίων και η ιστορία του τοποθετείται στους πρώτους αιώνες μ.Χ. Η ονομασία Βάρνακας ή Βαρνάτσα δεν είναι γνωστή και δεν γνωρίζουμε τις ρίζες της.
Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας ο Βάρνακας υπήρξε έδρα του αρματολικιού του Ξηρομέρου, χάρις την εθνική δράση της οικογένειας Βαρνακιώτη. Το 1806 τα χωριά περιήλθαν στην εξουσία του Αλή Πασά ο οποίος κατεδίωξε τον Γ. Βαρνακιώτη, το 1810 τον αποκατέστησε στο αξίωμα του καπετάνιου της περιοχής φοβούμενος πιθανή εξέγερση. Στις 10 Μάη ο Γ. Βαρνακιώτης κήρυξε την έναρξη της επανάστασης στο Ξηρόμερο και εξέδωσε την πρώτη επαναστατική προκήρυξη της Δυτικής Ελλάδας.
Το χωριό αποτέλεσε σημαντική κωμόπολη για τη γύρω περιοχή, τα πλούσια αρχαιολογικά ευρήματα και τα ερείπια του παλαιού Βάρνακα μαρτυρούν αυτόν του το ρόλο.
Αξιόλογης αρχαιολογικής σκοπιάς αποτελεί και ο Ιερός Ναός του Αγίου Αθανασίου που εντάσσεται στο 16ο αιώνα μ.Χ. Σήμερα, ο παλαιός ναός έχει ανοικοδομηθεί. Η καθιερωμένη γιορτή του πραγματοποιείται με όμορφες εκδηλώσεις στις 2 Μαΐου όπου πλήθος κόσμου «προσκυνούν» στο εκκλησάκι, τρώνε και γλεντάνε κάτω από τον ίσκιο του αιωνόβιου πλατάνου στην αυλή του «βαζέντε».
Μια επίσκεψη αξίζει και η γραφική κεντρική εκκλησία του χωριού ο Ιερός Ναός του Αγίου Γερασίμου ο οποίος γιορτάζει 20 Οκτωβρίου και γίνεται υπέρλαμπρη λειτουργία.
Το Κάστρο του Βάρνακα ή Βαρνάτσας είναι βυζαντινό κάστρο στην Αιτωλοακαρνανία κοντά στο χωριό Μύτικας και το χωριό Βάρνακα, χτισμένο σε απόκρημνο βράχο.
Στην ιστορική τοποθεσία γλώσσες και στο πάνω από τη δεξιά πλευρά της χαράδρας ύψωμα, επειδή δεσπόζει της όλης πεδιάδας, πάνω σ' αυτό οι μεν Αλύζιοι είχαν ιδρύσει παρατηρητήριο - αμυντήριο, οι Δε Βυζαντινοί στη θέση του αμυντηρίου ίδρυσαν το σωζόμενο φρούριο των Γλωσσών (πιθανόν τον 6ο αιώνα), το οποίο ήλεγχε αποτελεσματικά την διάβαση της χαράδρας που από βορρά αποτελεί είσοδο για την όλη παραλιακή πεδιάδα.
Το κάστρο χτίστηκε τον 13ο αιώνα από τους Δεσπότες της Ηπείρου σε θέση που έλεγχε το ομώνυμο πέρασμα, σήμερα λέγεται γλώσσες, και σημαντικό δρόμο της εποχής.
Η θέση ιδανική αφού είχε πολύ καλή θέα μεταξύ της πεδιάδας και της απέναντι νήσου Καλάμου στενή θαλάσσια περιοχή, γεγονός για το οποίο οι εξουσιαστές του Καλάμου Ενετοί, αναγκάστηκαν να ιδρύσουν προς εξουδετέρωση αυτού του φρουρίου των Γλωσσών, το δικό τους φρούριο που σώζεται στον οικισμό, ο οποίος από το όνομά του καλείται Κάστρο (φρούριο Κάστρο), οικισμός Κάστρο.
Ιστορική αναφορά στο κάστρο του Βάρνακα γίνεται από το χρονικό των Τόκκο, όπου στη πρώτη δεκαετία του 15ου αιώνα ο Κάρολος Τόκκο εκστρατεύει στη Ακαρνανία που την κατείχαν την εποχή εκείνη οι Αλβανοί υπό τον Σγουρό Σπάτα.
Ο Κάρολος προετοίμασε εκστρατευτικό σώμα ειδικά εκπαιδευμένο και εξοπλισμένο, το οποίο αιφνιδίασε τη φρουρά και κατόρθωσε να καταλάβει το φρούριο. Στη συνέχεια τοποθέτησε διοικητή του φρουρίου τον Μάνο Μηλιαρέση από την Σικελία, άνδρα ικανό, για το οποίο το χρονικό των Τόκκο μιλά με επαίνους.
Αργότερα στα 1415 όπως μας πληροφορεί η ίδια πηγή ο Κάρολος Τόκκο τοποθετεί στο φρούριο σαν διοικητή κάποιο Μανθαίο από τη Νεάπολη ο οποίος λίγα χρόνια νωρίτερα (1405) ως επικεφαλής εκστρατευτικού σώματος του Καρόλου είχε καταλάβει το Αιτωλικό.
Τέλος στα 1460 οι τουρκικές δυνάμεις του Μωάμεθ του πορθητή που κατάλαβαν την Πελοπόννησο κατέλαβαν το φρούριο του Βάρνακα (Βαρνάτσας) μαζί με αυτό του Αγγελοκάστρου.
Στην Ελληνική επανάσταση του 1821 αναφέρεται ήδη ερειπωμένο αλλά και η γενέτειρά του Γ. Βαρνακιώτη.
ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ
Από Μεσολόγγι: 89 χιλιόμετρα
Χρόνος διαδρομής: 1:30'
Βαθμός δυσκολίας: Μέτριος
