Οι ΟΠ και οι ΑΟΠ συμβάλλουν στην ενίσχυση της θέσης των αγροτών στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων, παρέχοντας παράλληλα τεχνική βοήθεια στα μέλη τους. Οι οργανώσεις αυτές επωφελούνται επίσης από άλλους παράγοντες στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων, καθώς και από τις τοπικές κοινότητες στις οποίες λειτουργούν.
- Αυτά είναι τα κύρια συμπεράσματα της «μελέτης σχετικά με τους καλύτερους τρόπους για τη σύσταση, την υλοποίηση και την υποστήριξη των οργανώσεων παραγωγών», που δημοσίευσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Κατά τον ορισμό των οργανώσεων παραγωγών ως «κάθε είδους γεωργία που βασίζεται σε νομική οντότητα», ο αριθμός των οργανώσεων παραγωγών στην ΕΕ υπερβαίνει τις 42.000. Η ΕΕ αναγνωρίζει τον ιδιαίτερο ρόλο που διαδραματίζουν οι οργανώσεις παραγωγών και ως εκ τούτου μπορούν να ζητήσουν αναγνώριση από τη χώρα της ΕΕ στην οποία εδρεύουν . Από τα μέσα του 2017 υπήρχαν 3.505 αναγνωρισμένες οργανώσεις παραγωγών (ΟΠ) και ενώσεις οργανώσεων παραγωγών (ΟΠΠ).
Η Γαλλία, η Γερμανία και η Ισπανία είναι τα τρία κράτη μέλη με τις πλέον αναγνωρισμένες ΟΠ και ΑΟΠ, με 759, 658 και 588 αντίστοιχα αναγνωρισμένες οντότητες. Συνολικά αντιπροσωπεύουν περίπου το 60% του συνόλου σε επίπεδο ΕΕ. Όσον αφορά τους τομείς, περισσότερο από το 50% των αναγνωρισμένων οντοτήτων ανήκουν στον τομέα των οπωροκηπευτικών. Οι υπόλοιποι τομείς με τις πλέον αναγνωρισμένες ΟΠ και ΑΟΠ είναι ο τομέας του γάλακτος και του γαλακτοκομικού τομέα, το ελαιόλαδο και οι επιτραπέζιες ελιές και ο οίνος.
Η μελέτη διαπιστώνει ότι οι κύριοι στόχοι των αναγνωρισμένων ΟΠ και των ΟΕΠ είναι κοινές μεταξύ των τομέων και περιλαμβάνουν: τον προγραμματισμό της παραγωγής, την προσαρμογή στη ζήτηση, συγκέντρωση προϊόντων και της διάθεσης προϊόντων στην αγορά. Πολλές μη αναγνωρισμένες ΟΠ ασκούν τις ίδιες δραστηριότητες με αναγνωρισμένες. Και στις δύο περιπτώσεις, αυτές οι δραστηριότητες μπορούν να φέρουν οικονομικά, τεχνικά και κοινωνικά οφέλη για τα μέλη τους.
Οι ΟΠ μπορούν να εξασφαλίσουν μεγαλύτερη διείσδυση στην αγορά και μεγαλύτερη διαπραγματευτική ισχύ με άλλους παράγοντες της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων. Μπορούν επίσης να συμβάλουν στον μετριασμό των οικονομικών κινδύνων και του κόστους, εξασφαλίζοντας, για παράδειγμα, την ασφάλεια των πληρωμών ή την κατανομή των επενδύσεων. Όσον αφορά τα τεχνικά κίνητρα, οι ΟΠ προσθέτουν αξία στις επιχειρηματικές δραστηριότητες παρέχοντας υποδομή για παραγωγή, αποθήκευση ή επεξεργασία.
Τέλος, για την κοινωνική ή ανθρώπινη διάσταση, η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι περισσότεροι αγρότες εκτιμούν το άνοιγμα των ΟΠ προς τα νέα μέλη και τη δημοκρατική λειτουργία τους. Αυτό συμβάλλει στην εδραίωση και διατήρηση της εμπιστοσύνης στον οργανισμό.
Ενώ οι οργανώσεις αυτές μπορούν να λάβουν διαφορετικές νομικές μορφές, είτε αναγνωρίζονται είτε όχι, η μελέτη διαπιστώνει ότι οι γεωργικοί συνεταιρισμοί (coops) είναι οι πιο συνήθεις.
Η μελέτη εντόπισε ορισμένα εμπόδια στην ένταξη στις ΟΠ, όπως ο φόβος για τους αγρότες να χάσουν την επιχειρηματική τους ελευθερία. Πολλοί αγρότες δεν γνωρίζουν τα οφέλη από την ιδιότητα του μέλους της ΟΠ και ανησυχούν για το κόστος της ίδρυσής τους.
Γενικά, τα πορίσματα της μελέτης δείχνουν ότι πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι εσωτερικοί και εξωτερικοί παράγοντες κατά την ανάλυση του τι θα συμβάλει στην επιτυχία ή την αποτυχία των ΟΠ. Κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο σημαντικότερος εσωτερικός παράγοντας είναι η ύπαρξη μιας καθιερωμένης παράδοσης στη γεωργική συνεργασία σε επίπεδο κρατών μελών. Για εξωτερικούς παράγοντες, το πιο σημαντικό είναι να μπορούν οι ΟΠ να λειτουργούν και να ανταγωνίζονται στις σημερινές παγκοσμιοποιημένες αγορές.
