Λιγότερο από το ένα τρίτο των πλαστικών αποβλήτων στην Ευρώπη ανακυκλώνεται.

Η παραγωγή πλαστικών έχει αυξηθεί εκθετικά μέσα σε λίγες δεκαετίες - από 1.5 εκατ. τόνους το 1950 σε 322 εκατ. τόνους το 2015 σε παγκόσμιο επίπεδο - όπως και η ποσότητα των πλαστικών αποβλήτων.

Η ΕΕ έχει ήδη λάβει μέτρα για τη μείωση της ποσότητας των πλαστικών αποβλήτων, αλλά τι συμβαίνει για τα απόβλητα που παράγονται παρά τις προσπάθειες; Και πώς μπορούν να αυξηθούν τα ποσοστά ανακύκλωσης των πλαστικών;

Επεξεργασία των πλαστικών αποβλήτων στην Ευρώπη

Στην Ευρώπη, η ανάκτηση ενέργειας είναι ο πιο ευρέως χρησιμοποιούμενος τρόπος για τη διάθεση των πλαστικών αποβλήτων, με δεύτερο την υγειονομική ταφή. Περίπου το 30% του συνόλου των παραγόμενων πλαστικών αποβλήτων συλλέγεται για ανακύκλωση, με τα ποσοστά ανακύκλωσης να ποικίλουν ανά χώρα σε μεγάλο βαθμό, όπως φαίνεται στο γράφημα.

Το ήμισυ των πλαστικών που συλλέγονται για ανακύκλωση εξάγεται προς επεξεργασία σε χώρες εκτός της ΕΕ. Οι λόγοι για την εξαγωγή περιλαμβάνουν την έλλειψη ικανότητας, τεχνολογίας ή οικονομικών πόρων για την επεξεργασία των αποβλήτων σε τοπικό επίπεδο. Προηγουμένως, ένα σημαντικό μέρος των εξαγόμενων πλαστικών αποβλήτων μεταφερόταν στην Κίνα, αλλά μετά την πρόσφατη απαγόρευση της χώρας στις εισαγωγές πλαστικών αποβλήτων, καθίσταται όλο και πιο επείγουσα η εξεύρεση άλλων λύσεων.

Το χαμηλό ποσοστό ανακύκλωσης πλαστικών στην ΕΕ σημαίνει μεγάλες απώλειες για την οικονομία καθώς και για το περιβάλλον. Εκτιμάται ότι το 95 % της αξίας του πλαστικού υλικού συσκευασίας χάνεται για την οικονομία μετά τον σύντομο κύκλο πρώτης χρήσης.

Κάθε χρόνο, η παραγωγή και η αποτέφρωση πλαστικών εκπέμπει περίπου 400 εκατομμύρια τόνους CO2 παγκοσμίως, μέρος των οποίων θα μπορούσε να αποφευχθεί μέσω καλύτερης ανακύκλωσης.

Προβλήματα με την ανακύκλωση πλαστικών

Τα κύρια θέματα που περιπλέκουν την ανακύκλωση πλαστικών είναι η ποιότητα και η τιμή του ανακυκλωμένου προϊόντος, σε σύγκριση με το αντίστοιχο μη ανακυκλούμενο. Η μεταποίηση των πλαστικών απαιτεί μεγάλες ποσότητες ανακυκλωμένων πλαστικών, κατασκευασμένων με αυστηρά ελεγχόμενες προδιαγραφές και σε ανταγωνιστική τιμή.

Ωστόσο, δεδομένου ότι τα πλαστικά είναι εύκολα προσαρμοσμένα στις ανάγκες (λειτουργικές ή αισθητικές) κάθε κατασκευαστή, η ποικιλία των πρώτων υλών περιπλέκει τη διαδικασία ανακύκλωσης, καθιστώντας την δαπανηρή, και επηρεάζει την ποιότητα του τελικού προϊόντος. Κατά συνέπεια, η ζήτηση για ανακυκλωμένα πλαστικά αντιπροσωπεύει μόνο το 6 % της ζήτησης πλαστικών στην Ευρώπη.

Προτεινόμενες λύσεις για την αύξηση των ποσοστών ανακύκλωσης

Οι ΒΕΚ τον Σεπτέμβριο, υποστήριξαν την εφαρμογή μιας ευρωπαϊκής στρατηγικής για τις πλαστικές ύλες, βάσει της οποίας όλα τα πλαστικά υλικά συσκευασίας πρέπει να είναι ανακυκλώσιμα έως το 2030. Αυτό απαιτεί όχι μόνο τη βελτίωση του σχεδιασμού τους ώστε να είναι κατάλληλα για ανακύκλωση, αλλά, σύμφωνα με τους βουλευτές, και μέτρα για την τόνωση της αγοράς ανακυκλωμένων πλαστικών.

Στα μέτρα αυτά μπορεί να περιλαμβάνονται:

• η δημιουργία ποιοτικών προτύπων για τις δευτερογενείς πλαστικές ύλες
• η ενθάρρυνση της πιστοποίησης προκειμένου να αυξηθεί η εμπιστοσύνη τόσο της βιομηχανίας όσο και των καταναλωτών
• η θέσπιση υποχρεωτικών κανόνων για το ελάχιστο ανακυκλωμένο περιεχόμενο σε ορισμένα προϊόντα
• η ενθάρρυνση των κρατών μελών να εξετάσουν το ενδεχόμενο μείωσης του ΦΠΑ στα ανακυκλωμένα προϊόντα

Παράλληλα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έλαβε μέτρα για τη μείωση της ποσότητας των πλαστικών αποβλήτων:

• απαγόρευση για ορισμένα πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης
• περιορισμός για τις ελαφρές πλαστικές σακούλες στην ΕΕ

Οι βουλευτές του ΕΚ κάλεσαν επίσης την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναλάβει δράση κατά των μικροπλαστικών.