Η πολλαπλή συμμόρφωση είναι ένας μηχανισμός που συνδέει τις άμεσες πληρωμές με τη συμμόρφωση των γεωργών με τα βασικά πρότυπα που αφορούν το περιβάλλον, την ασφάλεια των τροφίμων, την υγεία των ζώων και των φυτών και την καλή διαβίωση των ζώων, καθώς και την απαίτηση διατήρησης της γης σε καλή γεωργική και περιβαλλοντική κατάσταση.
Ο Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. λαμβάνει υπόψη τα αποτελέσματα των ελέγχων των αρμοδίων υπηρεσιών για να αποδοθούν κυρώσεις πολλαπλής συμμόρφωσης στους παραβάτες γεωργούς.
Έτσι, με σχετική εγκύκλιο, ο ΟΠΕΚΕΠΕ ενημερώνει ότι ισχύουν τα ακόλουθα όσον αφορά την εφαρμογή του καθεστώτος της Πολλαπλής Συμμόρφωσης:
Α. ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΓΕΩΡΓΩΝ
Κάθε δικαιούχος που λαμβάνει άμεσες ενισχύσεις δυνάμει του Καν. (ΕΕ) 1307/2013 και δυνάμει των άρθρων 46 και 47 του Καν. (ΕΕ) 1308/2013 ή του Καν. (ΕΚ) 479/2008 για τον αμπελοοινικό τομέα, καθώς και ετήσιες πριμοδοτήσεις δυνάμει του άρθρου 21 παράγραφος 1 στοιχεία α) και β), των άρθρων 28 έως 31 και των άρθρων 33 και 34 του κανονισμού (ΕΕ) 1305/2013 ή του άρ. 36 παρ. α) i-v και β) i, iv και v του Καν. (ΕΚ) 1698/2005, οφείλει να τηρεί τους κανόνες της Πολλαπλής Συμμόρφωσης του άρθρου 93 και του παραρτήματος II του Καν. (ΕΕ) 1306/2013, όπως εξειδικεύονται στην Υπουργική Απόφαση υπ’ αριθ. 1791/74062/02.07.2015, όπως τροποποιήθηκε από την Υπουργική Απόφαση 1195/45928/26.4.17 και στην ενότητα Α της παρούσας εγκυκλίου.
Εφόσον ο δικαιούχος που αναφέρεται στην προηγούμενη παράγραφο δεν τηρεί τους κανόνες της πολλαπλής συμμόρφωσης του επιβάλλεται η διοικητική κύρωση που προβλέπεται στο άρθρο 91 του Καν. (ΕΕ) 1306/2013. Ωστόσο, η επιβολή διοικητικής κύρωσης που αναφέρεται στο άρθρο 91 του Καν. (ΕΕ) 1306/2013 δεν εφαρμόζεται στους δικαιούχους που συμμετέχουν στο καθεστώς για τους μικροκαλλιεργητές που αναφέρεται στον τίτλο V του Καν. (ΕΕ) 1307/2013.
Η κύρωση που προβλέπεται στο εν λόγω άρθρο δεν εφαρμόζεται ούτε στη στήριξη που αναφέρεται στο άρθρο 28 παράγραφος 9 του Καν. (ΕΕ) 1305/2013.
Ι. Περιβάλλον, κλιματική αλλαγή και καλή γεωργική κατάσταση των εκτάσεων
Ύδατα
- Για το σύνολο της επικράτειας με βάση τον Κώδικα Ορθής Γεωργικής Πρακτικής για την Προστασία των Νερών από τη Νιτρορύπανση Γεωργικής Προέλευσης, δυνάμει του άρθρου 4 της οδηγίας 91/676/ΕΟΚ ισχύουν τα παρακάτω:
i. Απαγορεύεται η απευθείας απόρριψη αζωτούχων λιπασμάτων και κτηνοτροφικών αποβλήτων, σε επιφανειακά και υπόγεια νερά. Επιπλέον, τα κτηνοτροφικά απόβλητα απαγορεύεται να διατίθενται στους εδαφικούς αποδέκτες σε ανεπεξέργαστη μορφή (αχώνευτα).
ii. Οι γεωργοί απαγορεύεται να εφαρμόζουν αζωτούχα λιπάσματα ή κτηνοτροφικά απόβλητα κοντά σε επιφανειακά νερά (ποτάμια, υδατορεύματα, λίμνες, διώρυγες, τάφροι και κανάλια άρδευσης ή στράγγισης) ή υπόγεια νερά (πηγές, πηγάδια και γεωτρήσεις), και ειδικότερα:
α. Προκειμένου για αζωτούχα λιπάσματα: σε απόσταση μικρότερη των 2 μέτρων από επιφανειακά νερά, σε περίπτωση επίπεδης έκτασης και σε απόσταση μικρότερη των 6 μέτρων σε αγρούς με κλίση άνω του 8%.
β. Προκειμένου για κτηνοτροφικά απόβλητα: σε απόσταση μικρότερη των 10 μέτρων από επιφανειακά νερά για την περίπτωση των στερεών κτηνοτροφικών αποβλήτων, και 20 μέτρων για την περίπτωση των υγρών κτηνοτροφικών αποβλήτων.
γ. Σε εκτάσεις με κλίση άνω του 8%, όταν τα λιπάσματα ή τα κτηνοτροφικά απόβλητα είναι σε υγρή μορφή, με εξαίρεση την εφαρμογή μέσω του συστήματος της στάγδην άρδευσης ή με τη μέθοδο της έγχυσης.
δ. Σε απόσταση μικρότερη των 50 μέτρων από γεωτρήσεις, πηγές και πηγάδια.
iii. Η εφαρμογή τόσο των αζωτούχων λιπασμάτων όσο και των επεξεργασμένων υγρών ή στερεών κτηνοτροφικών αποβλήτων απαγορεύεται να γίνεται σε ακατέργαστες εδαφικές εκτάσεις που δεν καλύπτονται από βλάστηση οποιασδήποτε μορφής, φυτοφράκτες ή γειτονικά κτήματα, ενώ απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή σε περιπτώσεις όπου ο κίνδυνος απωλειών λόγω απορροής ή διήθησης είναι μεγάλος.
iv. Οι γεωργοί απαγορεύεται να προβαίνουν σε εφαρμογή αζωτούχων λιπασμάτων και κτηνοτροφικών αποβλήτων:
α. σε παγωμένες ή καλυμμένες με χιόνια επιφάνειες, καθώς και σε εδάφη κορεσμένα με νερό, που δε στραγγίζουν επαρκώς, ή πλημμυρισμένα.
β. ενώ υπάρχει πρόβλεψη βροχόπτωσης στο αμέσως επόμενο διήμερο.
γ. όταν πνέει ισχυρός άνεμος.
v. Οι γεωργοί απαγορεύεται να εφοδιάζουν το έδαφος των γεωργικών εκτάσεων (καλλιεργούμενων και μη) με συνολική ποσότητα αζώτου από κτηνοτροφικά απόβλητα πάνω από 250 κιλά/εκτάριο σε χρονικό διάστημα 12 μηνών. Τα όρια αυτά περιλαμβάνουν τόσο την εφαρμογή επεξεργασμένων κτηνοτροφικών αποβλήτων όσο και την απόθεση αποβλήτων από τα ίδια τα ζώα που πιθανόν να βόσκουν στις εκτάσεις αυτές.
- Οι παραγωγοί των οποίων οι εκμεταλλεύσεις βρίσκονται στις ευπρόσβλητες ζώνες απαγορεύεται να εφαρμόζουν λιπάσματα που περιέχουν άζωτο το χρονικό διάστημα από 1η Νοεμβρίου μέχρι 1η Φεβρουαρίου.
Εξαίρεση από τον ανωτέρω περιορισμό εφαρμογής αζωτούχων λιπασμάτων ισχύει στις παρακάτω περιπτώσεις:
α. της λίπανσης εγκατεστημένης καλλιέργειας χειμερινών κηπευτικών ή ανθοκομικών ειδών, στην οποία επιτρέπεται η ορθολογική χρήση αζωτούχων λιπασμάτων στα ήδη αναπτυχθέντα φυτά,
β. της ορθολογικής λίπανσης των καλλιεργειών υπό κάλυψη,
γ. της λίπανσης της ελιάς και του αμπελιού, όπου απαιτείται κατά την περίοδο αυτή, εφόσον η ποσότητα του προστιθέμενου αζώτου δεν υπερβαίνει τις 7 μονάδες/στρέμμα,
δ. της βασικής λίπανσης των χειμερινών σιτηρών, όπου απαιτείται κατά την περίοδο αυτή, εφόσον η ποσότητα του προστιθέμενου αζώτου δεν υπερβαίνει τις 6 μονάδες/στρέμμα,
ε. της βασικής λίπανσης, για όσες καλλιέργειες απαιτείται, με την προϋπόθεση ότι τα χρησιμοποιούμενα λιπάσματα δεν περιέχουν νιτρικό άζωτο σε οποιαδήποτε αναλογία.
Επιτρέπεται η ορθολογική χρήση ουρίας, θειικής αμμωνίας, λιπασμάτων βραδείας αποδέσμευσης αζώτου συμπεριλαμβανομένων αυτών που περιέχουν αναστολείς - παρεμποδιστές κ.ά.
- Οι παραγωγοί των οποίων οι εκμεταλλεύσεις βρίσκονται στις ευπρόσβλητες ζώνες απαγορεύεται να εφαρμόζουν κτηνοτροφικά απόβλητα στο έδαφος το χρονικό διάστημα από 1η Νοεμβρίου μέχρι 1η Φεβρουαρίου.
α. Εξαιρείται η λίπανση εγκατεστημένης καλλιέργειας χειμερινών κηπευτικών, ανθοκομικών ειδών και καλλιεργειών υπό κάλυψη, στις οποίες επιτρέπεται η χρήση στερεών κτηνοτροφικών αποβλήτων στα ήδη αναπτυχθέντα φυτά, εφόσον δεν αντίκειται στη σχετική νομοθεσία (Υγειονομική Διάταξη της Κ.Υ.Α. Υ1β/2000/95 (ΦΕΚ Β' 343)).
β. Επίσης εξαιρείται η λίπανση σε όσες καλλιέργειες αυτή απαιτείται (μεταξύ των οποίων και η βασική λίπανση των δημητριακών, λειμωνίων φυτών και στις εγκαταστάσεις μόνιμων φυτειών) με την προϋπόθεση ότι χρησιμοποιείται χωνεμένη κοπριά αιγοπροβάτων, στερεά απόβλητα βουστασίων και χοιροστασίων και επεξεργασμένη κοπριά πτηνοτροφείων. Απαγορεύεται να χρησιμοποιούνται απόβλητα πτηνοτροφείων και υγρά κτηνοτροφικά απόβλητα.
- Η αποθήκευση των στερεών κτηνοτροφικών αποβλήτων γίνεται σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους αποθήκευσης και χειρισμού, όπου σχηματίζουν απλές κοπροσωρούς. Η κοπροσωρός πρέπει να κατασκευάζεται σύμφωνα με τις προδιαγραφές που τίθενται από τον «Κώδικα Ορθής Γεωργικής Πρακτικής για την Προστασία των Νερών από τη Νιτρορύπανση Γεωργικής Προέλευσης».
- Σε περίπτωση που τα απόβλητα διατηρούνται σε υγρή μορφή, πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα ώστε να υπάρχει δυνατότητα αποθήκευσής τους για χρονική περίοδο η οποία επαρκεί για τη χώνευσή τους και παράλληλα καλύπτει την περίοδο απαγόρευσης και την περίοδο κατά την οποία ανάλογα με τη γεωγραφική περιοχή παρατηρούνται έντονες βροχοπτώσεις ή χιονοπτώσεις.
- Οι γεωργοί που διαθέτουν εκμεταλλεύσεις εντός περιοχών που έχουν καθοριστεί ως ζώνες ευπρόσβλητες από τη νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης, οφείλουν να τηρούν τις υποχρεώσεις των αντίστοιχων Προγραμμάτων Δράσης.
- Στις ευπρόσβλητες ζώνες οι παραγωγοί απαγορεύεται να εφοδιάζουν το έδαφος των γεωργικών εκτάσεων (καλλιεργούμενων και μη) με συνολική ετήσια ποσότητα αζώτου επεξεργασμένων κτηνοτροφικών αποβλήτων πάνω από 170 κιλά/εκτάριο. Τα όρια αυτά περιλαμβάνουν το σύνολο των κτηνοτροφικών αποβλήτων, συμπεριλαμβανομένων και των αποβλήτων από τα ζώα που πιθανόν να βόσκουν στις εκτάσεις αυτές.
- Δεν επιτρέπεται η καλλιέργεια σε απόσταση μικρότερη του ενός μέτρου από τις όχθες υδατορευμάτων και λοιπών υδάτινων όγκων.
- Οι γεωργοί που αρδεύουν τις καλλιέργειές τους θα πρέπει να τηρούν τις διαδικασίες έγκρισης χρήσης νερού προς άρδευση. Οι γεωργοί οι οποίοι κάνουν χρήση των αρδευτικών δικτύων των Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων (ΤΟΕΒ, ΓΟΕΒ, Τοπικές Επιτροπές Άρδευσης, Προσωρινές Διοικούσες Επιτροπές, Α.Ο.Σ.Α.Κ., Οργανισμός Κωπαΐδας) ή των Δήμων, οφείλουν να τηρούν το σχετικό κανονισμό λειτουργίας του αντίστοιχου ΟΕΒ ή Δήμου και να προσκομίζουν σχετική βεβαίωσή του σε περίπτωση που τους ζητηθεί από τις ελεγκτικές αρχές. Αν διαθέτουν ιδιωτική υδροληψία για την άρδευση των αγροτεμαχίων τους, θα πρέπει να τηρούν τις διαδικασίες του παράγωγου δικαίου του νόμου 3199/2003, για την αδειοδότηση της υδροληψίας.
- Να μην απορρίπτει απευθείας στα υπόγεια ύδατα και στο έδαφος τις επικίνδυνες ουσίες που παρατίθενται στο παράρτημα της οδηγίας 80/68/ΕΟΚ, όπως εναρμονίστηκε με την ΚΥΑ 26857/553 ΦΕΚ 196Β/1988. Για την πρόληψη της έμμεσης ρύπανσης από τις ουσίες αυτές, εφαρμόζονται οι παράγραφοι 7-11.
- Να τηρεί τους όρους εφαρμογής των λιπασμάτων και εδαφοβελτιωτικών προϊόντων όπως αναγράφονται στις ετικέτες των σκευασμάτων ώστε να αποφεύγεται η ρύπανση των υπογείων υδάτων.
- Να πραγματοποιεί την έκπλυση των ψεκαστικών µηχανηµάτων σε απόσταση µεγαλύτερη των 30 µέτρων από γεώτρηση, τάφρο ή υδατοσυλλογή.
- Να καθαρίζει τη βλάστηση εντός των στοιχείων των αρδευτικών και στραγγιστικών δικτύων για τη διασφάλιση της αναγκαίας παροχετευτικότητας, µε µηχανικά και όχι µε χηµικά µέσα. Επιτρέπεται κατ’ εξαίρεση η χρήση των εγκεκριμένων για το σκοπό αυτό χημικών σκευασμάτων, εφόσον αναγράφεται στην ετικέτα τους.
- Να καθορίσει στην εκμετάλλευση του και να σημάνει ευκρινώς χώρο συγκέντρωσης και αποκομιδής απορριμμάτων, όπου εξασφαλίζεται η συγκέντρωση όλων των ρυπογόνων στοιχείων και των συσκευασιών των αγροχηµικών.
- 11. Να διατηρεί τις πάσης φύσεως αγροτικές εγκαταστάσεις σε καλή κατάσταση ώστε να αποτρέπεται η διαφυγή ρυπαντών προς το περιβάλλον.
Έδαφος και αποθήκευση άνθρακα
- Να μεριμνά ώστε στα αγροτεμάχια που βρίσκονται σε εδάφη µε κλίση άνω του 10%, να υπάρχει φυτική κάλυψη κατά την περίοδο των βροχοπτώσεων, μέχρι την προετοιμασία του εδάφους για την επόμενη σπορά, ανάλογα µε την καλλιέργεια.
- Σε αγροτεμάχια µε κλίση πάνω από 10% που κινδυνεύουν από διάβρωση, η άροση πρέπει να γίνεται κατά τις ισοϋψείς ή διαγώνια ή εναλλακτικά να δημιουργούνται σταθερές ακαλλιέργητες λωρίδες ως ζώνες ανάσχεσης, σε αποστάσεις ανάλογες µε τις εδαφικές ιδιότητες και την κλίση. Επίσης η άρδευση να µη γίνεται µε τη μέθοδο της κατάκλυσης.
- Να µην καταστρέφει τις ξερολιθιές, τα αναχώματα και τα φυσικά πρανή στα όρια των αγροτεμαχίων.
- Ανάλογα µε τις τοπικές συνθήκες, ο γεωργός επιλέγει µια ή περισσότερες από τις παρακάτω πρακτικές αναφορικά µε τα υπολείμματα των καλλιεργειών:
- Ενσωμάτωση στο έδαφος
- Βόσκηση της καλαμιάς
⇒Διατήρηση της καλαμιάς στο χωράφι κατά τη διάρκεια του χειμώνα και ενσωμάτωσή της την επόμενη καλλιεργητική περίοδο. Εκτός των περιοχών του Ευρωπαϊκού Δικτύου ΦΥΣΗ 2000 (NATURA), όπου σε κάθε περίπτωση απαγορεύεται η καύση της καλαμιάς, μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις και με άδεια από την οικεία Δ/νση Αγροτικής Οικονομίας & Κτηνιατρικής και τη σύμφωνη γνώμη της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, ο γεωργός μπορεί να προβεί σε καύση της καλαμιάς.
Ως εξαιρετικές περιπτώσεις, λογίζονται μόνο αυτές κατά τις οποίες συντρέχουν λόγοι φυτοπροστασίας, οι οποίοι προσδιορίζονται στην έγγραφη άδεια της Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής.
⇒Όσον αφορά στα υπολείμματα των κλαδεμάτων στις μόνιμες καλλιέργειες (δενδρώνες) συμπεριλαμβανομένων ελαιώνων και αμπελώνων, δύναται να εφαρμοσθεί η συγκέντρωση των υπολειμμάτων του κλαδέματος σε σωρό και η καύση με τη λήψη των αναγκαίων μέτρων για την αποφυγή πυρκαγιάς.
Βιοποικιλότητα
♦Να ενσωματώνει καταλλήλως στο έδαφος τα κοκκώδη αγροχηµικά τα δε δολώματα τρωκτικοκτονίας να τοποθετούνται εντός των στοών των τρωκτικών, ώστε να µην είναι ορατά. Σε κάθε περίπτωση θα εφαρμόζονται οι οδηγίες για την ορθή χρήση του φυτοπροστατευτικού προϊόντος και θα τηρούνται οι όροι και οι περιορισμοί που αναγράφονται στην ετικέτα.
♦Να µην καταστρέφει τη φυσική αυτοφυή βλάστηση στα όρια των αγροτεµαχίων και στις νησίδες εντός των αγροτεµαχίων του.
Ορίζεται ελάχιστο εύρος ζώνης διατήρησης:
- για θάµνους 0,50µ εκατέρωθεν της ρίζας του θάµνου και
- για δένδρα η κάθετη προβολή της κώµης του δένδρου στο έδαφος.
⇒Να τηρεί τα μέτρα για την προστασία και διατήρηση των Ζωνών Ειδικής Προστασίας (Οδηγία 2009/147/ΕΚ) για την άγρια ορνιθοπανίδα και για την αποφυγή της ρύπανσης ή της υποβάθμισης των οικοτόπων των ειδών, καθώς και τις επιζήμιες για τα πτηνά ενοχλήσεις, όπως προσδιορίζονται στα σχετικά Προεδρικά Διατάγματα, τους Κανονισμούς Διοίκησης και Λειτουργίας και τα Σχέδια Διαχείρισης.
⇒Να πραγµατοποιεί το θερισµό από το κέντρο του αγροτεµαχίου προς το εξωτερικό, περιστροφικά ή σε λωρίδες εφόσον το µέγεθος του αγροτεµαχίου και τα διαθέσιµα µέσα το επιτρέπουν.
⇒Για τα αγροτεμάχια εντός των Ειδικών Ζωνών Διατήρησης του Ευρωπαϊκού Δικτύου ΦΥΣΗ (NATURA) 2000 (Οδηγία 92/43/ΕΟΚ), ο γεωργός οφείλει να τηρεί τα εγκεκριμένα Σχέδια Διαχείρισης.
Τοπίο, στοιχειώδες επίπεδο συντήρησης
Να μην καταστρέφει σημαντικά στοιχεία του αγροτικού τοπίου όπως αναβαθμίδες, τάφρους, φυτοφράκτες, υδατοσυλλογές, και δενδροστοιχίες που αποτελούνται από δένδρα με ελάχιστη διάμετρο κώμης 1 μέτρο, εντός των αγροτεμαχίων ή και στο περιθώριο αυτών. Απαγορεύεται η κοπή φυτοφρακτών και δένδρων από την 1η Μαρτίου έως την 30η Ιουνίου.
ΙΙ. Δημόσια Υγεία και Υγεία των Ζώων και των Φυτών
Ασφάλεια Τροφίμων
⇒Να τηρεί τους στοιχειώδεις κανόνες ασφάλειας των τροφίμων και των ζωοτροφών και να μη διαθέτει ή πωλεί προϊόντα επιβλαβή ή ακατάλληλα για κατανάλωση.
⇒Να τηρεί Μητρώο Εισροών και Εκροών – Ημερολόγιο Εργασιών (Μ.Ε.Ε.-Η.Ε.) στην εκμετάλλευσή του, το οποίο περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, παραστατικά αγοράς (κυρίως για σπόρους, λιπάσματα, ζωοτροφές) και πώλησης (κυρίως προϊόντα της εκμετάλλευσης, ζωοτροφές) σύμφωνα με τα άρθρα 14, 15, 17, 18, 19 και 20 του Καν. (ΕΚ) 178/2002. Σε περίπτωση που, μέσω της ιχνηλασιμότητας των ζωικών τροφίμων, διαπιστώνεται ευθύνη του γεωργού, αυτός υποχρεούται να αποδεικνύει εγγράφως κάθε στοιχείο που έχει στη διάθεσή του για τα πρόσωπα τα οποία τον προμήθευσαν ή στα οποία διέθεσε ζώα ή ζωικά προϊόντα. Υποχρεούται, επίσης, να συμμορφώνεται με τις αποφάσεις, τα μέτρα και τις υποδείξεις των αρμοδίων αρχών.
Το Μ.Ε.Ε.-Η.Ε. αποτελείται από φάκελο παραστατικών και εγγράφων, συνοδευόμενο από πίνακες όπου καταγράφονται ημερολογιακά οι εισροές και οι εκροές της εκμετάλλευσης, καθώς και οι διεξαχθείσες εργασίες και συσχετίζονται με τα αντίστοιχα παραστατικά και έγγραφα. Ως Μ.Ε.Ε.-Η.Ε., δύναται να χρησιμοποιείται το έντυπο που περιλαμβάνεται στο Παράρτημα ΙΙ της Υ.Α. 1791/74062/02.07.2015, το οποίο επισυνάπτεται ως συνημμένο 13 στην παρούσα εγκύκλιο, ή άλλο έντυπο, με την προϋπόθεση ότι περιλαμβάνει πληροφορίες τουλάχιστον ισοδύναμες, με αυτές του εντύπου του Παραρτήματος ΙΙ της Υ.Α.
Απόβλητα − Αποφυγή ρύπανσης
- Να χειρίζεται τα απόβλητα της εκμετάλλευσης κατά τέτοιο τρόπο ώστε να μην επιμολύνονται τα παραγόμενα προϊόντα.
- Να διαχωρίζει σαφώς χωροταξικά τις παραγόμενες πρώτες ύλες από τα απόβλητα της εκμετάλλευσης. 25. Ζωοτροφές i. Να καταγράφει στο μητρώο εισροών και εκροών τυχόν χρήση χημικών σκευασμάτων κατά την παραγωγή των πρώτων υλών ζωοτροφών και να τηρεί αρχείο των ετικετών τους.
- Εφόσον χρησιμοποιεί μη φαρμακευτικά πρόσθετα ζωοτροφών, να το πράττει σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία υπό τις οδηγίες του γεωπόνου της Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας & Κτηνιατρικής της οικείας Περιφέρειας και να καταγράφει τις χορηγούμενες ποσότητες και τις ημερομηνίες χρήσης τους στο Μ.Ε.Ε.-Η.Ε.
⇒Να καταγράφει στο Μ.Ε.Ε.-Η.Ε. την ποσότητα και την προέλευση των ζωοτροφών (στοιχεία πωλητή, αριθμό έγκρισης / εγγραφής της μονάδας) που χρησιμοποιεί για τη διατροφή των ζώων της εκμετάλλευσης και να τηρεί αρχείο των αντίστοιχων παραστατικών και ετικετών.
- Εφόσον χρησιμοποιεί γενετικά τροποποιημένες ζωοτροφές, να τηρεί αρχείο για περίοδο τουλάχιστον πέντε (5) ετών των πιστοποιητικών, στα οποία αναγράφονται το όνομα του γενετικά τροποποιημένου οργανισμού και ο μοναδικός ταυτοποιητής του.
- Να υπάρχει σαφής διαχωρισμός των ζωοτροφών, ανάλογα με το είδος του ζώου για το οποίο προορίζονται και να διαχωρίζονται χωροταξικά οι φαρμακούχες από τις μη φαρμακούχες ζωοτροφές.
- Υγεία – Πρόληψη
- Να χρησιμοποιεί τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα, σύμφωνα με τις αναγραφόμενες σε αυτά οδηγίες, τηρώντας το Μ.Ε.Ε.-Η.Ε. Επίσης, να χρησιμοποιεί τα κτηνιατρικά φάρμακα εφαρμόζοντας κτηνιατρική συνταγή και να καταγράφει τις ημερομηνίες χορήγησης τους και την περίοδο αναμονής στο μητρώο φαρμακευτικής αγωγής της εκμετάλλευσης.
- Να λαμβάνει όλα τα απαραίτητα μέτρα για την αποφυγή μετάδοσης ασθενειών από τα νεοεισαχθέντα ζώα της εκμετάλλευσης.
⇒Να γνωστοποιεί στην αρμόδια κτηνιατρική υπηρεσία οποιοδήποτε κρούσμα ή ύποπτο σύμπτωμα ζωοανθρωπονόσου εκδηλωθεί στα ζώα της εκμετάλλευσής του και να πραγματοποιεί τις προβλεπόμενες ενέργειες, όπως αυτές του έχουν γνωστοποιηθεί από την αρμόδια κτηνιατρική υπηρεσία.
- Να τηρεί σε αρχείο για περίοδο τουλάχιστον πέντε (5) ετών, τυχόν εργαστηριακές αναλύσεις δειγμάτων από τα ζώα και τα φυτά της εκμετάλλευσης ή δειγμάτων για άλλους σκοπούς που σχετίζονται με την ανθρώπινη υγεία και την υγεία των ζώων και ελέγχους και αναφορές σχετικά με τα προϊόντα ζωικής προέλευσης της εκμετάλλευσης.
- Να μην στεγάζει στον ίδιο χώρο αίγες και βοοειδή και αν αυτό συμβαίνει, να πραγματοποιεί ελέγχους στις αίγες για φυματίωση.
- Όταν υπάρχει πτηνοτροφική μονάδα στην εκμετάλλευση, τα παραγόμενα αυγά θα πρέπει να φυλάσσονται σε ξηρό και σκιερό μέρος και να είναι καθαρά, μακριά από μολυσματικούς παράγοντες.
- Παραγωγή Γάλακτος
- Να αρμέγει χωριστά τα ζώα στα οποία εφαρμόζεται φαρμακευτική αγωγή ή εφαρμόστηκε στο παρελθόν και δεν έχει παρέλθει ο χρόνος αναμονής, καθώς και τα ζώα που δεν είναι υγιή και ειδικότερα παρουσιάζουν πυρετό, φλεγμονές ή πληγές του μαστού, εμπύρετη εντερίτιδα με διάρροια, μόλυνση της ουρογεννητικής οδού με απέκκριμα ή οποιοδήποτε σύμπτωμα ζωοανθρωπονόσου. Το γάλα των παραπάνω ζώων δεν θα πρέπει να χορηγείται για ανθρώπινη κατανάλωση, ενώ κατά την άμελξή τους δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται κοινές αμελκτικές μηχανές ή περιέκτες με τα υπόλοιπα ζώα.
- Επίσης, να μη χορηγεί στην κατανάλωση νωπό αγελαδινό γάλα, αν η εκμετάλλευση του δεν είναι απαλλαγμένη ή επίσημα απαλλαγμένη φυματίωσης και βρουκέλλωσης. Τέλος, να μη χορηγεί στην κατανάλωση ή προς μεταποίηση πρόβειο ή αίγειο γάλα, εφ’ όσον η εκμετάλλευση του δεν είναι απαλλαγμένη ή επίσημα απαλλαγμένη βρουκέλλωσης ή εμβολιασμένη κατ’ αυτής.
⇒Να χρησιμοποιεί κατάλληλο εξοπλισμό στην παραγωγή του γάλακτος και να διατηρεί σε καλή λειτουργική και υγειονομική κατάσταση τον εξοπλισμό αυτό.
- Οι χώροι που απαιτούνται για την παραγωγή γάλακτος να είναι διαχωρισμένοι από το χώρο διαβίωσης των ζώων.
- Να αποθηκεύει το γάλα σε μέγιστη θερμοκρασία 8° C, εφόσον αυτό εισκομίζεται καθημερινά ή διαφορετικά σε μέγιστη θερμοκρασία 6° C.
- Να διασφαλίζουν ότι η κατασκευή των εγκαταστάσεων άμελξης είναι τέτοια ώστε να περιορίζεται η μόλυνση του γάλακτος και οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης του γάλακτος να προστατεύονται από τα παράσιτα. Ο εξοπλισμός άμελξης διατηρείται σε καλή κατάσταση και, εάν κρίνεται αναγκαίο, να απολυμαίνεται πριν από την άμελξη και να εξασφαλίζεται ότι οι θηλές, ο μαστός και η γύρω από αυτόν περιοχή είναι καθαρές.
- Ιχνηλασιμότητα
Να τηρεί το Μ.Ε.Ε.-Η.Ε. κατά τρόπον ώστε να είναι ο ελεγκτής σε θέση να αντιληφθεί από πού προήλθαν οι πρώτες ύλες της εκμετάλλευσης και ποιος ήταν ο προορισμός των προϊόντων και παραπροϊόντων της εκμετάλλευσης.
Στο Μ.Ε.Ε.-Η.Ε. θα πρέπει να καταγράφονται τουλάχιστον οι παρακάτω πληροφορίες:
- Όνομα και διεύθυνση προμηθευτή ή /και πελάτη,
- Φύση και ποσότητα εισροών ή / και προϊόντων που διακινήθηκαν,
- Ημερομηνία συναλλαγής.
Ειδοποιήσεις
Σε περίπτωση που ο γεωργός − παραγωγός τροφίμων έχει υπόνοιες ότι τροφή που έφυγε από την εκμετάλλευση του είναι ή ενδέχεται να είναι ανασφαλής, υποχρεούται να ενημερώνει τις αρμόδιες αρχές (Δ/νση Αγροτικής Οικονομίας & Κτηνιατρικής της οικείας Περιφέρειας και τον Ε.Φ.Ε.Τ.) και τους παραλήπτες των προϊόντων και να εκκινήσει διαδικασία απόσυρσής τους.
Σε περίπτωση που ο γεωργός έχει υπόνοιες ότι τροφή που έχει στην κατοχή του μπορεί να είναι ανασφαλής ή επιβλαβής για κατανάλωση, υποχρεούται να ειδοποιήσει τις αρμόδιες αρχές (Δ/νση Αγροτικής Οικονομίας & Κτηνιατρικής της οικείας Περιφέρειας και τον Ε.Φ.Ε.Τ.), ώστε να εκκινηθούν διαδικασίες απόσυρσης.
Να συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις των άρθρων 4, 5, 6 και 8 του Π.Δ. 259/1998 (Α 191), όπως κάθε φορά ισχύει. Από τις κατά παρέκκλιση επιτρεπόμενες ουσίες του άρθρου 5 του Π.Δ. 259/1998 εξαιρείται η οιστραδιόλη 17Β, όπως προβλέπεται στο Π.Δ. 233/2005 (Α 281). Σε μεμονωμένες περιπτώσεις, όπου η χορήγηση ουσιών γίνεται για θεραπευτικούς σκοπούς υπό την ευθύνη κτηνιάτρου, ο γεωργός υποχρεούται να τηρεί τους χρόνους αναμονής και να αποδεικνύει με έγγραφα στοιχεία την τήρηση των προϋποθέσεων των άρθρων 4, 5, 6 και 8 του Π.Δ. 259/1998, όπως κάθε φορά ισχύει.
Ταυτοποίηση και καταγραφή των ζώων
Να τηρεί τις διατάξεις της οδηγίας 2008/71/ΕΚ για την αναγνώριση και την καταγραφή των χοίρων όπως αυτή ενσωματώνεται στο εθνικό δίκαιο με την ΚΥΑ 297286/5.8.2005 (ΦΕΚ 1170, τ. Β΄) για τη σήμανση και καταγραφή των χοίρων.
Να τηρεί τις διατάξεις του κανονισμού (ΕΚ) 1760/2000 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου, άρθρα 4 και 7 «Θέσπιση συστήματος αναγνώρισης και καταγραφής των βοοειδών και την επισήμανση του βοείου κρέατος και των προϊόντων με βάση το βόειο κρέας, καθώς και την κατάργηση του κανονισμού 820/97 (ΕΚ) του Συμβουλίου».
Να τηρεί τις διατάξεις του κανονισμού (ΕΚ) 911/2004 της Επιτροπής, άρθρα 6, 8 και 9, για την «Εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) 1760/2000 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά τα ενώτια, τα διαβατήρια και τα μητρώα εκμεταλλεύσεων».
Να τηρεί τις διατάξεις του κανονισμού (ΕΚ) 21/2004 του Συμβουλίου, άρθρα 4 και 5 «Θέσπιση συστήματος αναγνώρισης και καταγραφής των αιγοπροβάτων και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθμ. 1782/2003 και των οδηγιών 92/102/ΕΚ και 64/432/ΕΟΚ».
Να τηρεί τις διατάξεις της αριθμ. 263493/2004 ΚΥΑ (Β 1253) άρθρο 6 παράγραφοι Η και Ι∆, άρθρο 7 παράγραφοι Α και ∆, άρθρα 8, και 10 «Συμπληρωματικά μέτρα για των εφαρμογή του συστήματος αναγνώρισης και καταγραφής των εκμεταλλεύσεων αιγοπροβάτων και του ζωικού τους κεφαλαίου σε εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) 21/2004 του Συμβουλίου», όπως τροποποιήθηκε και ισχύει.
Ασθένειες των ζώων
Να τηρεί τα προβλεπόμενα στο άρθρο 7 και το Παράρτημα ΙV του Καν. (ΕΚ) 999/2001, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει κάθε φορά. Για τις προβλεπόμενες από το ανωτέρω Παράρτημα παρεκκλίσεις, ο γεωργός λαμβάνει ειδική έγκριση από τις αρμόδιες κτηνιατρικές αρχές. Ο γεωργός που επιθυμεί να χρησιμοποιήσει τις επιτρεπόμενες κατά παρέκκλιση ζωικές πρωτεΐνες του παραρτήματος IV του Κανονισμού (ΕΚ) 999/2001, όπως ισχύει, στην παραγωγή σύνθετων ζωοτροφών, υποβάλλει σχετική αίτηση στην οικεία Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης, όπως προβλέπεται στις διατάξεις της αριθμ. 275751/2004 ΚΥΑ ( Β 1276).
Να ενημερώνει αμέσως τις αρμόδιες κτηνιατρικές αρχές για οποιαδήποτε περίπτωση ζώου υπάρχει υπόνοια ότι έχει προσβληθεί από Μεταδοτική Σπογγώδη Εγκεφαλοπάθεια (Μ.Σ.Ε.). Να απομονώνει το ύποπτο ζώο από τα υπόλοιπα ζώα της εκτροφής και να περιορίζει τα υπόλοιπα ζώα της εκτροφής, ώστε να μην έρχονται σε επαφή με ζώα άλλων εκτροφών, μέχρις ότου είναι διαθέσιμα τα αποτελέσματα των εργαστηριακών εξετάσεων. Σε περίπτωση επιβεβαίωσης της παρουσίας Μ.Σ.Ε., να συμμορφώνεται με τις αποφάσεις, τα μέτρα και τις υποδείξεις των αρμόδιων κτηνιατρικών αρχών. Υποχρεούται, επίσης, να παρέχει κάθε στοιχείο που αφορά την αγορά, πώληση, γέννηση ή μετακίνηση ζώων, καθώς και την αγορά, χρήση και διάθεση ζωοτροφών (άρθρα 11, 12 και 13 του Καν. (ΕΚ) 999/2001).
Να μην αγοράζει και να μην πωλεί ζώα, σπέρμα, έμβρυα και ωάρια και απογόνους πρώτης γενιάς ζώων, για τα οποία υπάρχουν υπόνοιες ή έχει επιβεβαιωθεί ότι έχουν προσβληθεί από Μ.Σ.Ε. Σε κάθε περίπτωση αγοράς ή πώλησης ζώων, αυτά πρέπει να συνοδεύονται από τα κατάλληλα υγειονομικά πιστοποιητικά που προβλέπονται από την ισχύουσα εθνική και κοινοτική νομοθεσία, αντίγραφα των οποίων ο γεωργός υποχρεούται να τηρεί σε αρχείο για τρία χρόνια μετά την απομάκρυνση του ζώου από την εκτροφή (άρθρο 15 του Καν. (ΕΚ) 999/2001).
Φυτοπροστατευτικά προϊόντα
Να χρησιμοποιεί ορθά τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα.
Η ορθή χρήση περιλαμβάνει:
α. την εφαρμογή των αρχών της ορθής πρακτικής φυτοπροστασίας, πρακτική κατά την οποία η επέμβαση με φυτοπροστατευτικά προϊόντα εφαρμόζεται σε συγκεκριμένα φυτά ή φυτικά προϊόντα, σύμφωνα με τους όρους της εγκεκριμένης χρήσης, επιλέγεται, υπολογίζεται η δοσολογία και διευθετείται ο χρόνος επέμβασης με τρόπο τέτοιο ώστε να εξασφαλίζεται αποδεκτή αποτελεσματικότητα με την ελάχιστη αναγκαία ποσότητα, λαμβάνοντας υπόψη τις τοπικές συνθήκες και τις δυνατότητες για καλλιεργητικό και βιολογικό έλεγχο.
β. την τήρηση των όρων της άδειας για διάθεση στην αγορά και χρήση των φυτοπροστατευτικών, που θεσπίζονται σύμφωνα με το Ν. 4036/2012 και τις εφαρμοστικές του διατάξεις, και καθορίζονται στη σήμανση. γ. την τήρηση των υποχρεώσεων που ορίζονται στο Ν. 4036/2012 και τις εφαρμοστικές του διατάξεις σχετικά με την επιθεώρηση του εξοπλισμού εφαρμογής γεωργικών φαρμάκων.
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΛΕΓΧΟΥ - ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΕΛΕΓΧΟΥ
Το δείγμα επιτοπίων ελέγχων της Πολλαπλής Συμμόρφωσης εξάγεται από τον Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. Οι εκμεταλλεύσεις των παραγωγών που περιλαμβάνονται στο δείγμα ελέγχονται στο σύνολό τους, όσον αφορά τα ζώα και τις σταυλικές εγκαταστάσεις (βοοειδή, αιγοπρόβατα, χοίροι, ιπποειδή), καθώς επίσης και τους βοηθητικούς χώρους της εκμετάλλευσης όπως αποθήκες, αμελκτήρια, εγκαταστάσεις παραγωγής ζωοτροφών και το γεωργικό εξοπλισμό, ιδίως όσον αφορά την εφαρμογή φυτοπροστατευτικών ουσιών.
Ο επιτόπιος έλεγχος των αγροτεμαχίων μπορεί να περιορίζεται σε δείγμα που περιλαμβάνει τουλάχιστον το 50% από κάθε κατηγορία αγροτεμαχίων που περιλαμβάνονται στην αίτηση του ελεγχόμενου, ανάλογα με τις απαιτήσεις που είναι εφαρμόσιμες σε αυτά. Σε περίπτωση που διαπιστωθεί παράβαση Πολλαπλής Συμμόρφωσης σε κάποιο από τα αγροτεμάχια του δείγματος, ο επιτόπιος έλεγχος επεκτείνεται τουλάχιστον στο 75% των αγροτεμαχίων της κατηγορίας των αγροτεμαχίων που σχετίζονται με την ευρεθείσα παράβαση.
Παραβάσεις που σχετίζονται με το ζωικό κεφάλαιο, τις σταυλικές εγκαταστάσεις ή τα τηρούμενα μητρώα, δεν συνεπάγονται αύξηση του δείγματος των αγροτεμαχίων. Οι κωδικοί των ελεγχθέντων αγροτεμαχίων σημειώνονται στο αντίστοιχο πεδίο της δεύτερης σελίδας του Υποδείγματος 1, εκτός και αν ελέγχθηκαν όλα τα αγροτεμάχια, οπότε γίνεται σχετική αναφορά στο συγκεκριμένο πεδίο.
ΕΠΙΤΟΠΙΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ - ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ
Οι επιτόπιοι έλεγχοι πραγματοποιούνται αιφνιδιαστικά. Εντούτοις, είναι δυνατόν να υπάρξει προειδοποίηση περιορισμένη στο απολύτως αναγκαίο χρονικό διάστημα, υπό τον όρο ότι δεν τίθεται σε κίνδυνο ο σκοπός του ελέγχου. Η προειδοποίηση αυτή δεν μπορεί να υπερβεί τις 14 ημέρες.
Στην περίπτωση που στην εκμετάλλευση εκτρέφονται ζώα, η προειδοποίηση δεν μπορεί να υπερβεί τις 48 ώρες, με εξαίρεση δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις. Οι επιτόπιοι έλεγχοι της Πολλαπλής Συμμόρφωσης διενεργούνται από επιτροπές ελέγχου, οι οποίες απαρτίζονται από υπαλλήλους με ειδικότητες συναφείς των προς έλεγχο προτύπων και απαιτήσεων κατά περίπτωση.
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό μέσω της ειδοποίησης να ενημερωθεί ο γεωργός ότι θα πρέπει πριν τον έλεγχο να έχει συγκεντρωμένο το σύνολο του ζωικού του κεφαλαίου, ασχέτως προς τον αριθμό και το είδος των ζώων που δήλωσε στην Ε.Α.Ε. και να έχει στη διάθεσή του το σύνολο των ζητούμενων μητρώων, αρχείων και παραστατικών που προαναφέρονται στην ενότητα Α περί υποχρεώσεων.
Ο επιτόπιος έλεγχος πραγματοποιείται παρουσία του κατόχου της εκμετάλλευσης ή νόμιμα εξουσιοδοτημένου αντιπροσώπου του, ο οποίος υποχρεούται να προσκομίσει στους ελεγκτές όλα τα απαιτούμενα μητρώα, αρχεία και παραστατικά, να συγκεντρώσει και να συγκρατήσει το σύνολο των ζώων του προκειμένου να ελεγχθούν, να διευκολύνει τη μετάβαση των ελεγκτών σε κάθε αγροτεμάχιο, σταύλο ή βοηθητικό χώρο που περιλαμβάνει η εκμετάλλευσή του και να απαντήσει σε κάθε ερώτηση σχετική με την τήρηση των απαιτήσεων της ενότητας Α της παρούσας.
Σε περίπτωση που ο έλεγχος της συμμόρφωσης με τις υποχρεώσεις της ενότητας Α απαιτεί σύμφωνα με τον αντίστοιχο κανονισμό τη διενέργεια εργαστηριακών ελέγχων, η επιτροπή έχει τη δυνατότητα να προβεί σε λήψη δειγμάτων και αποστολή τους στα αρμόδια εργαστήρια του Υπ.Α.Α.Τ., κάνοντας σχετική αναφορά στο πρακτικό ελέγχου, το οποίο οριστικοποιείται μετά τη λήψη των αποτελεσμάτων.
Μετά την ολοκλήρωση του ελέγχου, συμπληρώνονται τα συνημμένα υποδείγματα φύλλων ελέγχου, σύμφωνα με τις οδηγίες που περιλαμβάνονται στην ενότητα Β.Χ ανάλογα με τις απαιτήσεις που υποχρεούται να τηρήσει ο κάθε γεωργός.
Ο ελεγχόμενος λαμβάνει γνώση για τα αποτελέσματα του ελέγχου, προσθέτει τις παρατηρήσεις του στο πρακτικό και υπογράφει υποχρεωτικά επ' αυτού, λαμβάνοντας αντίγραφο εφ' όσον έχουν διαπιστωθεί παραβάσεις. Σε περίπτωση διαφωνίας με τα αποτελέσματα του ελέγχου, ο ελεγχόμενος διατηρεί το δικαίωμα υποβολής ένστασης εντός 22 δέκα εργάσιμων ημερών στην υπηρεσία που τον διενήργησε, η οποία συγκροτεί τριμελή επιτροπή από υπαλλήλους της συναφών ειδικοτήτων για την εκδίκασή της, το αποτέλεσμα της οποίας είναι οριστικό και καταχωρείται στο μηχανογραφικό αρχείο.
Η μη υπογραφή του παραγωγού ή η άρνηση λήψης αντιγράφου, καταγράφεται από τους ελεγκτές στο πρακτικό, δεν επηρεάζει το αποτέλεσμα του ελέγχου, ούτε μεταβάλει την προθεσμία ένστασης. Στην επιτροπή δεν συμμετέχουν οι υπάλληλοι που διενήργησαν τον έλεγχο. Άλλη ένσταση για τον ίδιο έλεγχο προς την ίδια ή άλλη υπηρεσία δεν εξετάζεται. Τα αποτελέσματα εργαστηριακών ελέγχων κοινοποιούνται στον ελεγχόμενο και φυλάσσονται υποχρεωτικά από αυτόν για κάθε επόμενο έλεγχο.
Δείτε αναλυτικά ολόκληρη την εγκύκλιο ΕΔΩ.