Πληροφορίες για τα είδη των σφηκών και τα χαρακτηριστικά αναγνώρισής τους.
Οι σφήκες και οι μέλισσες είναι έντομα που ανήκουν στην τάξη των Υμενόπτερων. Παίζουν σημαντικό ρόλο στη φύση, ως αρπακτικά, παράσιτα, αλλά και ως τροφή για άλλα ζωικά είδη. Μολονότι η δομή όλων των Υμενόπτερων χαρακτηρίζεται από κεφάλι, θώρακα και κοιλιά, διαφορές στο σχήμα, το χρώμα και άλλα εξωτερικά στοιχεία διακρίνουν τις μέλισσες από τις σφήκες, αλλά και τις σφήκες μεταξύ τους. Οι μέλισσες είναι τριχωτές, καφέ χρώματος, με δυσδιάκριτες λωρίδες στο σώμα, ενώ οι σφήκες είναι ελάχιστα τριχωτές, με χαρακτηριστικές κίτρινες και μαύρες λωρίδες στην κοιλιά τους. Ωστόσο, πολλές φορές, αυτές οι λωρίδες μπορεί να μην είναι κίτρινες, αλλά κοκκινωπές.
Οι σφήκες είναι θανάσιμοι εχθροί των μελισσών, τις οποίες και αποκεφαλίζουν με άνεση, χρησιμοποιώντας τις τεράστιες σιαγόνες τους.
Όταν οι σφήκες εισβάλουν σε μια κυψέλη, η μάχη είναι άνιση. Και το αποτέλεσμα ολέθριο…Μία μάλιστα ασιατική σφήκα μπορεί να εξοντώσει αποκεφαλίζοντας 20 θύματα το λεπτό. Με τέτοιους ρυθμούς, ένα μικρό απόσπασμα ασιατικών δολοφόνων μπορεί να εξαφανίσει μια ολόκληρη αποικία 30.000 μελισσών σε μερικές ώρες.
Σε περίπτωση υποψίας για την Ασιατική σφήκα, παρακαλούμε να επικοινωνήσετε με το Κτηνιατρικό Εργαστήριο Καβάλας (Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς Υγείας των Μελισσών) στο τηλ.: 2510/391865
Η Ασιατική σφήκα, γνωστή ως κιτρινοπόδαρη σφήκα, Vespa velutina, είναι κυρίως μαύρη με μια ευρεία πορτοκαλή ρίγα στην κοιλιά της και μια λεπτή κίτρινη ρίγα στον πρώτο κοιλιακό δακτύλιο της (μεταμερές). Κατά την πρόσθια όψη, το κεφάλι της είναι πορτοκαλί και τα πόδια της είναι κίτρινα στις άκρες τους. Το μέγεθος της κυμαίνεται από 17 έως 32 mm.
Η Ευρωπαϊκή σφήκα, Vespa crabro, γνωστή ως σερσένη, σκούρκος ή σβούρος έχει κυρίως υποκίτρινη κοιλιά με μαύρες ρίγες. Το κεφάλι της είναι κίτρινο από μπροστά και κόκκινο από πάνω. Ο θώρακας και τα πόδια της είναι μαύρα και κόκκινο καφέ. Οι εργάτριες έχουν μέγεθος 18-23mm και οι βασίλισσες 25-35mm.
Η σφήκα της Ανατολής, Vespa orientalis, γνωστή ως σερσένη, σκούρκος ή σβούρος, έχει το ίδιο μέγεθος με την Ευρωπαϊκή σφήκα. Είναι εξολοκλήρου κόκκινη, μόνο το κεφάλι από μπροστά και μια ζώνη της κοιλιάς της είναι κίτρινα. Εμφανίζεται μόνο στην νοτιοανατολική-Ευρώπη (νότια Ιταλία, Μάλτα, Αλβανία, Ελλάδα, Κύπρο, Ρουμανία, Βουλγαρία).
Οι κοινές σφήκες είναι μικρότερες από τα σερσένια. Τέλη καλοκαιριού το μέγεθος των εργατριών είναι περίπου 15mm. Οι βασίλισσες μπορούν ελαφρώς να ξεπεράσουν τα 20mm, δηλαδή το μέγεθος που έχει η Ασιατική σφήκα που απεικονίζεται στο παρόν έντυπο, χωρίς το κεφάλι. Την άνοιξη, οι κοινές σφήκες μπορεί να είναι μεγαλύτερες από τις εργάτριες των σερσενιών.
Η σφήκα μαμούθ, Megascolia maculata favifrons, είναι μια από τις μεγαλύτερες Ευρωπαϊκές «σφήκες». Για αυτό συχνά συγχέεται με την Ασιατική σφήκα. Καλύπτεται από ένα πυκνό στρώμα από τρίχες και έχει ένα μαύρο λείο σώμα. Το κεφάλι της είναι κίτρινο στην κορυφή και έχει τέσσερις κίτρινες άτριχες περιοχές στην κοιλιά. Αποτελεί παράσιτο στις προνύμφες των μεγάλων σκαθαριών (όπως η μυλολόνθη).
Η ξυλόσφηκα γίγας, Urocerus gigas, είναι μια σφήκα χωρίς κεντρί αλλά με πριονωτό ωοθέτη (μόνο τα θηλυκά) που η προνύμφη της τρέφεται με ξύλο. Αυτή η μαύρη με κίτρινες ζωνώσεις σφήκα μπορεί εύκολα να ξεχωρίσει από τα σερσένια από το κυλινδρικό σώμα και τις μακριές ολοκίτρινες κεραίες. Το θηλυκό άτομο μπορεί να φτάσει σε μήκος τα 45mm και έχει έναν μακρύ ωοθέτη για να εναποθέτει τα αυγά στους κορμούς των δέντρων. Αυτό το είδος είναι τελείως αβλαβές.
Η μέλισσα ξυλοκόπος, Xylocopa violacea, έχει μέγεθος 2030mm, είναι μαύρη με μοβ-μπλε αντανακλάσεις. Το θηλυκό από αυτήν την μοναχική μέλισσα χτίζει την φωλιά του σε αποσυντιθέμενο ξύλο και συλλέγει γύρη για να ταΐσει τις προνύμφες.
Πολλές μύγες (Δίπτερα) μπορεί να μοιάζουν με τις σφήκες, αλλά διαφέρουν στην παρουσία ενός μόνο ζεύγους φτερών αντί για δυο. Τα μάτια τους είναι συνήθως πολύ ποιο σφαιρικά και οι κεραίες τους κοντύτερες.
Δείτε αναλυτικά το σχετικό Πληροφοριακό Φυλλάδιο Αναγνώρισης Σφηκών που έχει εκδώσει το ΥπΑΑΤ.
