Γράφει ο Μανώλης Πέπονας, φοιτητής Ιστορίας και Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Τον Απρίλιο του 1944, οι Γερμανοί άρχισαν να συνειδητοποιούν πως ο πόλεμος είχε χαθεί. Ένα τεράστιο πολεμικό μέτωπο, από τη ρωσική ενδοχώρα ως τη Γαλλία και από τα στενά της Μάγχης στη Β. Αφρική, κατανάλωνε τους λιγοστούς πλέον πολεμικούς πόρους. Ο Χίτλερ είχε να αντιμετωπίσει ταυτόχρονα την ΕΣΣΔ, τη Βρετανία, τις ΗΠΑ, τους Ελεύθερους Γάλλους και χιλιάδες ανταρτών στα ορεινά των χωρών που κατέκτησε.

Η κατάσταση αυτή έκανε τους Γερμανούς ευάλωτους, αλλά και επιρρεπείς σε αντίποινα1. Στις 9 Απριλίου, ο ΕΛΑΣ χτύπησε στα Σταμνά. Οι γερμανικές απώλειες ήταν αρκετές, ικανές για να δικαιολογήσουν σκληρά αντίποινα. 120 έγκλειστοι για αντιστασιακή δράση ξεκίνησαν για την Αγία Τριάδα και άλλοι τρεις κατευθύνθηκαν προς την κεντρική πλατεία του Αγρινίου. Στην πλατεία, οι άντρες των Ταγμάτων Ασφαλείας απαγχόνισαν προς παραδειγματισμό τους Σούλο, Σαλάκο και Αναστασιάδη, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία των 120 εκτελέστηκε κοντά στις φυλακές2. Ήταν Μεγάλη Παρασκευή, 14 Απριλίου 1944.

Μεταξύ των εκτελεσμένων της Αγίας Τριάδας βρισκόταν και μια γυναίκα, η Βάγια Ρήγανη, γνωστή ως Κατίνα Χατζάρα. Λέγεται πως ήταν μια από εκείνες τις νεαρές κοπέλες της εποχής που έφευγαν από τα χωριά τους (εδώ τη Φλωριάδα Βάλτου) για να ζήσουν μια ελευθερίαζουσα ζωή. Ωστόσο, δεν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι για το αν πράγματι η Βάγια άσκησε το συγκεκριμένο επάγγελμα, καθώς αυτό αποτελεί ένα συνηθισμένο μοτίβο αφήγησης για την περίοδο του Εμφυλίου και της Κατοχής. Εξάλλου, παρόμοιες υπόνοιες έχουν διατυπωθεί κατά καιρούς και για τη Μαρία Δημάδη. Το γεγονός πάντως είναι πως ανέπτυξε μια κάποια περιουσία αποκομμένη από την οικογένειά της και παντρεύτηκε, το 1942, τον Αθανάσιο Χατζάρα3.

Τότε έλαβε και το όνομα με το οποίο πέρασε στην ιστορία. Με την κατάληψη της χώρας από τον Άξονα, η Χατζάρα ανέπτυξε αντιστασιακή δράση, ιδίως εντός των τάξεων της Εθνικής Αλληλεγγύης του ΕΑΜ. Επρόκειτο για μη εμπόλεμη ομάδα που είχε ως στόχο τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης του λαού4. Μετά τη σύλληψή της, βασανίστηκε άγρια στον χώρο όπου κρατούταν. Οδηγήθηκε μόνη της μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα, αρχικά ψύχραιμη. Έπειτα φαίνεται πως δεν άντεξε τις κακουχίες και την οσμή του θανάτου και λιποθύμησε. Την έσυραν στο έδαφος και την εκτέλεσαν. Ήταν 35 ετών5.

Η Κατίνα Χατζάρα αποτελεί παράδειγμα ανθρώπου που έπεσε υπερασπιζόμενος τα ιδανικά της πατρίδας του. Και ήταν πολλοί αυτοί οι άνθρωποι στην περιοχή μας. Πολεμώντας με ό,τι μέσα είχαν, έδωσαν τη ζωή τους ως παράνομοι και ξεχάστηκαν γρήγορα. Την ίδια στιγμή, οι νομοταγείς των Ταγμάτων Ασφαλείας στέκονταν στα 11 βήματα και πυροβολούσαν.

1 M. Mazower: “The Dark Continent”, Vintage publishers (1998)

2 Θ. Κακογιάννης: “Μνήμες και Σελίδες της Εθνικής Αντίστασης”, εκδόσεις Κωσταράκη (1997)

3 Κ. Μπάδα στο Κ. Μπάδα- Θ.Δ. Σφήκας (επιμέλεια): “Κατοχή, Αντίσταση, Εμφύλιος”, εκδόσεις Παρασκήνιο (2010),

4 Θ. Κακογιάννης: “Μνήμες και Σελίδες της Εθνικής Αντίστασης”, εκδόσεις Κωσταράκη (1997)

5 Κ. Μπάδα στο Κ. Μπάδα- Θ.Δ. Σφήκας (επιμέλεια): “Κατοχή, Αντίσταση, Εμφύλιος”, εκδόσεις Παρασκήνιο (2010). Η ίδια ερευνήτρια, παραθέτει και την ηλικία των 33 ετών για το θάνατο της Χατζάρα.

agrinionews.gr