«Εκεί που η Λευτεριά ανατέλλει απ’ το αίμα μας, θάνατος δεν υπάρχει…» Γιάννης Ρίτσος
Σε αντίποινα για το σαμποτάζ που πραγματοποίησε τον Ιούλιο του 1944 ομάδα ανταρτών στα Καλύβια Αγρινίου κατά γερμανικής περιπόλου, οι Γερμανοί κατακτητές και οι ντόπιοι συνεργάτες τους, προχώρησαν στην εκτέλεση 59 Ελλήνων πατριωτών... Ανάμεσα στα αθώα θύματα ήταν και ο Γιάννης Μαυρέλης, από την Λεπενού, ο οποίος κρατούνταν στις φυλακές Αγρινίου.
Η αδερφή του Σταθούλα Μαυρέλη-Καλλίμορφου που διαμένει στη Λεπενού Αγρινίου, θυμάται τα γεγονότα και μας αφηγείται την τραγική ιστορία του αδερφού της.
Ο Γιάννης Μαυρέλης γεννήθηκε το 1922 στη Λεπενού και οι γονείς του ήταν ο Επαμεινώνδας και η Βασιλική , οι οποίοι απέκτησαν 12 παιδιά εκ των οποίων επέζησαν τα οκτώ (8) και ήταν: ο Γιάννης, η Αθηνά, η Φωτεινή, ο Γιώργος, η Κασσιανή, η Ευσταθία, ο Λάμπρος και η Μαρία.
Ενθυμούμενη τον αδερφό της Γιάννη, η κυρία Σταθούλα τον περιγράφει σαν ένα καλοσυνάτο άνθρωπο, ένα ψηλό και γεροδεμένο παλληκάρι, με ξανθά μαλλιά, ενώ η οικογένειά τους που ήταν αγροτική, καλλιεργούσε καπνά για να τα βγάλουν πέρα σε εκείνους τους δύσκολους καιρούς…
Υπήρχαν στενές συγγενικές σχέσεις της οικογένειας Μαυρέλη με την αντίστοιχη οικογένεια του Κωνσταντίνου Κοτρώτσου και μάλιστα πολλές φορές ο Γιάννης Μαυρέλης, επισκέπτονταν τα Καλύβια.
Συγκεκριμένα η Ρίτα, αδερφή του Επαμεινώνδα Μαυρέλη, είχε παντρευτεί τον Κωνσταντίνο Κοτρώτσο, με τον οποίον απέκτησαν ένα γιό, τον Στέλιο. Ο άλλος γιος τους Χρήστος ήταν από τον πρώτο γάμο του Κωνσταντίνου Κοτρώτσου με την αγγελοκαστρίτισσα Μαρία.
Ο Γιάννης Μαυρέλης μετά το σχολείο, σπούδασε στην Γαλακτοκομική Σχολή Ιωαννίνων και κατόπιν άνοιξε τυροκομείο στο χωριό του.
Μετά από 1,5-2 χρόνια άνοιξε τυροκομείο στην περιοχή ¨Καραπανέικα¨ στο Αγρίνιο, με συνέταιρο τον Κωνσταντίνο Σαλάκο.
Οι δυο νέοι είχαν ενταχθεί στην ΕΠΟΝ κατά τα χρόνια της κατοχής. Ο Κωνσταντίνος Σαλάκος τον Απρίλιο του 1944 απαγχονίστηκε στην κεντρική πλατεία του Αγρινίου όταν έγινε από τους Γερμανούς και τα Τάγματα Ασφαλείας η εκτέλεση των 120 στην περιοχή της Αγ. Τριάδας.
Η σύλληψη του Γιάννη Μαυρέλη έγινε αρχές Μαΐου του 1944 στην γέφυρα του Αχελώου κοντά στο χωριό Ματσούκι. Είχε ειδοποιηθεί από κάτοικο του χωριού του ότι, στο τυροκομικό μαγαζί που είχε στο Αγρίνιο, κάποιοι το είχαν καταστρέψει και αποφάσισε να πάει να δει τι συμβαίνει… Έτσι αναχώρησε τις απογευματινές ώρες από την Λεπενού και μέσω του μονοπατιού ¨Γκούρζα¨ που περνούσε από την αρχαία Στράτο και έβγαινε στον Αχελώο, κατευθύνθηκε στη γέφυρα Ματσουκίου, όπου έπεσε σε μπλόκο Γερμανών που ήταν πληροφορημένοι για τις κινήσεις του και συνελήφθη.
Μεταφέρθηκε στις φυλακές Αγρινίου όπου παρέμεινε φυλακισμένος για 3 μήνες περίπου, ενώ παράλληλα η οικογένειά του αλλά και οι καλυβιώτες συγγενείς του Χρήστος και Γιάννης Κοτρώτσος έκαναν πολλές ενέργειες και διαβουλεύσεις με τους ταγματασφαλίτες και τους Γερμανούς προκειμένου να απελευθερωθεί ο Γιάννης Μαυρέλης, αλλά οι προσπάθειές τους απέβησαν άκαρπες.
Τελικά μετά το σαμποτάζ που έκαναν οι αντάρτες στη γραμμή του τραίνου στη θέση «Φυλάκιο» τον Ιούλιο του 1944, που είχε σαν αποτέλεσμα να σκοτωθούν 6 Γερμανοί στρατιώτες, ως αντίποινα οι κατοχικές δυνάμεις το πρωινό της Δευτέρας 31 Ιουλίου μετέφεραν στα Καλύβια, από τις φυλακές Αγρινίου, πολλούς Έλληνες πατριώτες, όπου ανάμεσά τους ήταν και ο Γιάννης Μαυρέλης, για να τους εκτελέσουν.
Η θεία του Ρίτα, που έμαθε για το γεγονός της επικείμενης εκτέλεσης, εκείνο το πρωινό βρέθηκε σε κοντινή απόσταση από το σημείο που στήθηκε το πολυβόλο και σχεδόν γονατιστή ικέτευσε τους Γερμανούς και τους συνεργάτες τους ταγματασφαλίτες, να πάρει τη θέση του Γιάννη Μαυρέλη και να εκτελεστεί η ίδια, αντί το παλληκάρι που ήταν ανιψιός της.
«Σκοτώστε εμένα και όχι τον Γιάννη Μαυρέλη, όχι το παλληκάρι…» φώναζε στους δήμιους, με τις όποιες ψυχικές δυνάμεις της είχαν απομείνει…
Όσο όμως και αν εκλιπαρούσε τους κατακτητές, αυτοί την απωθούσαν βίαια και μάλιστα κάποιοι από τους ταγματασφαλίτες την έσπρωξαν στα βάτα και την έδιωξαν από τον τόπο του μαρτυρίου, προχωρώντας στη συνέχεια στην αποτρόπαια εκτέλεση 59 Ελλήνων.
Τον Γιάννη Μαυρέλη τον κρέμασαν στο τηλεγραφόξυλο που υπήρχε εντός του κτήματος Κωνσταντίνου Π. Ρούβαλη, όπου επίσης κρεμάστηκαν τρεις ακόμη πατριώτες, μεταξύ των οποίων και δύο καπεταναίοι του ΕΛΑΣ, ενώ οι δήμιοί τους προκειμένου να τους περάσουν τις θηλιές, χρησιμοποίησαν τραπέζι για να τους ανεβάσουν σε τηλεγραφόξυλα, που υπήρχαν κατά μήκος της σιδηροδρομικής γραμμής.
Στη Λεπενού, ο Επαμεινώνδας Μαυρέλης, ανήσυχος για το ποια ήταν η τύχη του γιού του Γιάννη, κατέβηκε από το χωριό του και κατευθύνθηκε προς τις όχθες του Αχελώου για να περάσει μέσω της περαταριάς που βρίσκονταν πιο κάτω, στα Καλύβια. Όμως πριν φτάσει εκεί, τα άσχημα μαντάτα της εκτέλεσης των πατριωτών είχαν κυκλοφορήσει και κάποιος κάτοικος της περιοχής τον πληροφόρησε για το αποτρόπαιο γεγονός και τον συλλυπήθηκε για τον θάνατο του παιδιού του.
Ο Επαμεινώνδας Μαυρέλης επέστρεψε περίλυπος στην Λεπενού, και λίγες ώρες αργότερα η αδερφή του Ρίτα ήρθε από τα Καλύβια για να περιγράψει τα δραματικά γεγονότα που έζησε από κοντά η ίδια στον τόπο του μαρτυρίου και να μεταφέρει το άσχημο μαντάτο της εκτέλεσης.
Δυο μέρες αργότερα, το άψυχο σώμα του Γιάννη Μαυρέλη θάφτηκε, μαζί με τους υπόλοιπους εκτελεσθέντες πατριώτες, στον ομαδικό τάφο που ανοίχθηκε στον τόπο της θυσίας, περνώντας έτσι αιώνια στο πάνθεον των ηρώων της πατρίδας μας!
Προσωπική μαρτυρία Ευσταθίας (Σταθούλας) Μαυρέλη – Καλλίμορφου, αδερφής του Γιάννη Μαυρέλη, από την Λεπενού Αιτωλοακαρνανίας.
Επιμέλεια κειμένου: Γιώργος Αν. Πανταζόπουλος
ΦΩΤΟ 1) Ο Γιάννης και ο αδερφός του Γιώργος Μαυρέλης (δεξιά), ο οποίος σκοτώθηκε σε ατύχημα με κυνηγετικό όπλο, στις αρχές του ΄50 στα Καλύβια.
ΦΩΤΟ 2) Ευσταθία (Σταθούλα) Μαυρέλη – Καλλίμορφου, αδερφή του Γιάννη Μαυρέλη, από την Λεπενού
kalyvia.gr
