Λίνα Γιαννακοπούλου
Δρ. Μηχανικός Η/Υ και Πληροφορικής Πανεπιστημίου Πατρών
Ερευνήτρια ΙΤΥΕ “ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ”

Οι σύγχρονες τεχνολογίες και η επιστήμη των υπολογιστών έχουν συντελέσει αποτελεσματικά στην ανάπτυξη και διαμόρφωση των “έξυπνων πόλεων” και κατ΄ επέκταση, στην οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη και εξέλιξη τους.
Ο όρος “έξυπνη” χαρακτηρίζει την πόλη που παρέχει στους πολίτες της πρόσβαση σε όσο το δυνατόν περισσότερες ψηφιακές υπηρεσίες, με σκοπό την βελτίωση και απλούστευση της καθημερινότητάς τους με παράλληλη εξοικονόμηση πόρων. Αυτό επιτυγχάνεται με την ενοποίηση των τεχνολογιών πληροφορικής & επικοινωνιών, του διαδικτύου αντικειμένων (Internet of Things), και της ανάπτυξης καινοτόμων υπηρεσιών. Απώτερος σκοπός είναι η αποδοτική διαχείριση των πόρων και των υπηρεσιών καθώς και η παροχή προηγμένων ψηφιακών υπηρεσιών προς τους πολίτες, με ταυτόχρονη συλλογή δεδομένων από πολίτες και συσκευές (π.χ., αισθητήρες). Οι υπηρεσίες των έξυπνων πόλεων άπτονται όλων των τομέων της καθημερινότητας, όπως (ενδεικτικά) της πολεοδομίας, των μεταφορών, της ύδρευσης, της ενέργειας, της εκπαίδευσης, της υγείας, της παιδείας, του πολιτισμού, της διαχείρισης απορριμμάτων, κτλ. Για παράδειγμα, σε μία “έξυπνη” πόλη, όταν γεμίσει ένας κάδος απορριμμάτων, γεγονός που γίνεται αντιληπτό από αισθητήρα τοποθετημένο στον κάδο, στέλνεται μέσω διαδικτύου ειδοποίηση στην αντίστοιχη υπηρεσία του δήμου. Ένα άλλο παράδειγμα από τον τομέα της υγείας, αφορά στην απομακρυσμένη παρακολούθηση της υγείας ενός ασθενή ή κάποιου ηλικιωμένου ατόμου που βρίσκεται στο σπίτι του. Έξυπνες συσκευές λαμβάνουν μετρήσεις για την κατάσταση της υγείας του (π.χ., αρτηριακή πίεση, ινσουλίνη) και καταγράφουν συγκεκριμένα μοτίβα καθημερινής συμπεριφοράς, ενημερώνοντας τις υπηρεσίες του δήμου (ΚΑΠΗ) ή τα πρωτοβάθμια κέντρα υγείας, τα οποία αποφασίζουν αν πρέπει να παρέμβουν στέλνοντας κατάλληλο προσωπικό στο σπίτι του ασθενούς ή του ηλικιωμένου ατόμου.

Απαραίτητες υποδομές ώστε να υλοποιηθεί μία “έξυπνη πόλη”
Οι βασικές προϋποθέσεις ώστε να γίνει μία πόλη “έξυπνη” είναι η πρόσβαση στο διαδίκτυο, η εγκατάσταση κατάλληλων έξυπνων συσκευών (π.χ., αισθητήρων), και η ανάπτυξη καινοτόμων υπηρεσιών. Επιπλέον, απαιτείται η στενή και αποδοτική συνεργασία των δημοτικών αρχών, των επιχειρήσεων και των πολιτών. Η πολιτεία από τη μεριά της πρέπει να εγκαταστήσει τις απαραίτητες υποδομές (διαδίκτυο, συσκευές) που απαιτούνται για την δημιουργία περιβάλλοντος έξυπνης πόλης. Οι επιχειρήσεις πρέπει να συμμετάσχουν ενεργά για να δημιουργήσουν αφενός νέες καινοτόμες υπηρεσίες και αφετέρου νέα επιχειρηματικά μοντέλα που να περιλαμβάνουν τις νέες υπηρεσίες. Τέλος, οι πολίτες πρέπει να είναι ενεργοί και συνειδητοποιημένοι χρήστες των νέων υπηρεσιών, επίσης να παρέχουν κατάλληλες πληροφορίες και να αξιολογούν τις υπηρεσίες αυτές. Η συμβολή των πολιτών, μέσω ανάδρασης και αξιολόγησης, είναι καθοριστικός παράγοντας για την αξιοποίηση και βελτίωση των νέων υπηρεσιών. Επομένως, γίνεται αντιληπτό ότι η μετατροπή μίας πόλης σε “έξυπνη” αποτελεί μία συλλογική προσπάθεια. Στην Ελλάδα πρωτοπόρα “έξυπνη” πόλη είναι τα Τρίκαλα, ενώ στην Ευρώπη το φαινόμενο τον “έξυπνων” πόλεων είναι πιο διαδομένο με κορυφαία την πόλη Σανταντέρ της Ισπανίας.

Μετακινήσεις στις “έξυπνες πόλεις”
Στον τομέα των μετακινήσεων των πολιτών με την χρήση Μέσων Μαζικής Μεταφοράς έχουν αναπτυχθεί εφαρμογές που παρέχουν στον χρήστη την δυνατότητα εύρεσης βέλτιστων διαδρομών. Με στόχο την διευκόλυνση των πολιτών αλλά και για να γίνουν τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς πιο ελκυστικά σε αυτούς, μπορούν να αναπτυχθούν (και είναι ήδη σε διαδικασία ανάπτυξης) νέες εφαρμογές για έξυπνα κινητά που δίνουν ιδιαίτερη βάση στις πολυτροπικές διαδρομές, δηλαδή στις διαδρομές που συνδυάζουν διαφορετικά μέσα μεταφοράς όπως για παράδειγμα μετρό, λεωφορεία, τραμ, τρένα, ηλεκτρικά αυτοκίνητα, κλπ. Οι υπηρεσίες αυτές αναπτύσσονται κυρίως, σε έξυπνα κινητά τηλέφωνα και δημιουργούν διαδρομές από πόρτα σε πόρτα, επιτρέποντας στους ανθρώπους να αλλάζουν πιο εύκολα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς και μάλιστα υπό διαφορετικές συνθήκες. Για παράδειγμα, ένας ηλικιωμένος μπορεί να ζητήσει να σχεδιαστεί η διαδρομή με τις λιγότερες μετεπιβιβάσεις, ένας φοιτητής να αναζητήσει την οικονομικότερη, ενώ κάποιος άλλος την φιλικότερη ως προς το περιβάλλον λύση. Επιπλέον, όταν συμβεί μία καθυστέρηση σε ένα όχημα Μέσου Μαζικής Μεταφοράς, ο χρήστης θέλει να ενημερωθεί για αυτήν την καθυστέρηση τη στιγμή που συμβαίνει. Έτσι οι εφαρμογές αυτές είναι εφοδιασμένες με προηγμένους αλγόριθμους, οι οποίοι ενημερώνουν τον χρήστη σε κλάσματα του δευτερολέπτου για οποιαδήποτε αλλαγή συμβαίνει σε προκαθορισμένο δρομολόγιο και επιπλέον, προτείνουν νέες βέλτιστες διαδρομές που προκύπτουν εξαιτίας αυτής της καθυστέρησης. Τέλος, η εφαρμογή μπορεί να δίνει τη δυνατότητα στους χρήστες να αξιολογούν τις προτεινόμενες διαδρομές (κάτι ανάλογο με το “like” που υπάρχει στο “facebook”) καθώς και να γράφουν κάποια σύντομη κριτική, ώστε αφενός να ενημερώνονται οι υπόλοιποι πολίτες και αφετέρου οι δημιουργοί της εφαρμογής να βελτιώνουν την υπηρεσία.

“Έξυπνες πόλεις” και συμβολή στην ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς
Η ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς γίνεται ευκολότερη και ελκυστικότερη σε μια “έξυπνη” πόλη, αφού η ανάπτυξη σχετικών εφαρμογών είναι ευκολότερη. Οι εφαρμογές τουρισμού και πολιτισμού απευθύνονται κυρίως σε επισκέπτες μιας πόλης, καθένας από τους οποίους έχει συγκεκριμένο χρόνο και εξατομικευμένες προτιμήσεις και απαιτήσεις. Μια καινοτόμος εφαρμογή τουριστικού πλοηγού, η οποία περιλαμβάνει τα σημαντικότερα πολιτιστικά σημεία ενδιαφέροντος μιας πόλης ή περιοχής, προτείνει εξατομικευμένες ημερήσιες διαδρομές σε επισκέπτες ή τουρίστες, εμπλουτισμένη με χαρακτηριστικά επαυξημένης πραγματικότητας για περαιτέρω διευκόλυνση στην περιήγηση. ‘Ένας τέτοιος πλοηγός παρέχει στους επισκέπτες εξατομικευμένα πλάνα περιήγησης με υποδείξεις για επισκέψεις σε επιλεγμένα σημεία τουριστικού/πολιτιστικού ενδιαφέροντος. Με τον τρόπο αυτό, γίνεται εφικτή η αξιοποίηση στο μέγιστο βαθμό του διαθέσιμου χρόνου παραμονής των επισκεπτών δεδομένου ότι λαμβάνονται υπόψη αρκετοί περιορισμοί με μεγάλη πρακτική σημασία όπως, π.χ., ώρες και ημέρες λειτουργίας σημείων ενδιαφέροντος, προσβασιμότητα, καιρικές συνθήκες, κλπ. Επιπλέον, ο πλοηγός παρέχει πληροφορίες για όλα τα σημεία πολιτιστικού ενδιαφέροντος (αρχαιολογικούς χώρους, μνημεία, κλπ), αναδεικνύοντας έτσι τον πολιτιστικό πλούτο της πόλης ή/και της ευρύτερης περιοχής. Η εφαρμογή του τουριστικού πλοηγού παρέχει τη δυνατότητα επιλογής διαδρομών διαφορετικού τύπου όπως, π.χ., περιπατητικές διαδρομές που διατρέχουν ζώνες φυσικού κάλλους ή διαδρομές ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής/ιστορικής/πολιτιστικής αξίας, και, επιπλέον, τη δυνατότητα υπόδειξης καταλυμάτων και άλλων τοποθεσιών στις οποίες θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί διανυκτέρευση, ή διάλειμμα ξεκούρασης (π.χ., για φαγητό ή καφέ). Αξίζει να σημειωθεί ότι μια τέτοια εφαρμογή έχει τεράστια δυναμική, τόσο επειδή αφορά οποιοδήποτε είδος τουρισμού (πολιτιστικός τουρισμός, αστικός τουρισμός, τουρισμός κρουαζιέρας, περιπατητικός τουρισμός, θρησκευτικός τουρισμός, κλπ), αλλά όσο και για την συνεπαγόμενη οικονομική ανάπτυξη της πόλης.

agrinionews.gr