της Θάλειας Γούτου, medlabnews.gr

Η Παγκόσμια Ημέρα Αντισύλληψης είναι μία παγκόσμια καμπάνια με όραμα έναν κόσμο όπου κάθε εγκυμοσύνη είναι επιθυμητή. Η αποστολή της είναι να βελτιώσει την ενημέρωση σχετικά με την αντισύλληψη για να βοηθήσει τους νέους να παίρνουν υπεύθυνες αποφάσεις για τη σεξουαλική και αναπαραγωγική τους υγεία. Η Παγκόσμια Ημέρα Αντισύλληψης είναι μια σειρά εκδηλώσεων που λαμβάνουν χώρα στις 26 Σεπτεμβρίου.

Ως αντισύλληψη ορίζεται κάθε μέθοδος που χρησιμοποιείται για την αποφυγή μιας εγκυμοσύνης. Ο όρος αντισύλληψη μπορεί να αναφέρεται ειδικά στους μηχανισμούς που στοχεύουν στην μείωση της πιθανότητας γονιμοποίησης ωαρίου από ένα σπερματοζωάριο. Οι μέθοδοι αντισύλληψης χρησιμοποιούνται συχνά ως μέρος του αποκαλούμενου οικογενειακού προγραμματισμού και έχουν ποικίλα χαρακτηριστικά. Τα προφυλακτικά, για παράδειγμα, είναι η μόνη μέθοδος που προσφέρει σημαντική προστασία από σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Η στάση των κοινωνιών και των θρησκειών απέναντι στις μεθόδους αντισύλληψης ποικίλουν σημαντικά.

Οι κύριες κατηγορίες αντισυλληπτικών μεθόδων διακρίνονται στις παρακάτω:

• Φυσικές μεθόδους
• Μεθόδους φραγμού
• Ενδομήτρια σπειράματα
• Ορμονικές μεθόδους
• Χειρουργικές μεθόδους
• Φυσικές μέθοδοι αντισύλληψης

Στις φυσικές μεθόδους αντισύλληψης ανήκουν η διακοπτόμενη ή διακεκομμένη συνουσία, η μέθοδος ρυθμού ή ασφαλούς περιόδου και η μέθοδος θηλασμού. Οι φυσικές μέθοδοι σήμερα θεωρούνται πολύ επισφαλείς καθώς με τη σεξουαλική απελευθέρωση έχουν καταγραφεί πολλές ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες, παρ’ όλο που έχουν τηρηθεί αυστηρά κάποιες προϋποθέσεις.

Η διακοπτόμενη συνουσία αφορά την απόσυρση του πέους από τον κόλπο πριν την εκσπερμάτιση και έτσι στην αποφυγή του σπέρματος στον κόλπο. Η μέθοδος απαιτεί πείρα και επαρκή αυτοέλεγχο από τον άνδρα. Αξίζει όμως να σημειωθεί πως οι εκκρίσεις του πέους πριν από την εκσπερμάτιση, που σκοπό έχουν να συμπληρώσουν την λίπανση του κόλπου κατά την σεξουαλική επαφή, μπορεί να περιέχουν μέχρι και 50.000 σπερματοζωάρια. Έτσι αν και οι πιθανότητες σύλληψης με αυτό τον αριθμό είναι μικρές, είναι πάντως υπαρκτές και επιπλέον μειώνει τη σεξουαλική απόλαυση και στους δύο συντρόφους.

Η μέθοδος ρυθμού ή ασφαλούς περιόδου χρησιμοποιείται όταν τα ζευγάρια αποφεύγουν τη σεξουαλική επαφή κατά τη διάρκεια των γόνιμων ημερών (ωορρηξία). Για να καθοριστεί η χρονική στιγμή της ωορρηξίας χρησιμοποιούνται η μέθοδος ημερολογίου, η μέθοδος της θερμοκρασίας και η μέθοδος της τραχηλικής βλέννης.

Η μέθοδος της αποχής ή η μέθοδο ημερολογίου υπολογίζονται οι γόνιμες μέρες (ωορρηξία και γύρω από αυτή) αν η γυναίκα έχει σταθερό κύκλο και το ζευγάρι αποφεύγει την σεξουαλική επαφή κατά τη διάρκεια των γόνιμων ημερών, σύμφωνα με τον κύκλο της γυναίκας. Σε γυναίκα με ασταθή κύκλο είναι δύσκολο να υπολογιστούν οι γόνιμες μέρες, οπότε γενικά η μέθοδος του ημερολογίου δεν είναι αρκετά αποτελεσματική και παρουσιάζει υψηλό ποσοστό αποτυχίας.

Η μέθοδος θερμοκρασίας βασίζεται στη μεταβολή της θερμοκρασίας του σώματος της γυναίκας κατά τη διάρκεια του κύκλου. Η σχέση ανάμεσα στη θερμοκρασία και την ωορρηξία είναι γνωστή από το 1920. Η θερμοκρασία από τον κόλπο ή από το ορθό λαμβάνεται κατά την πρώιμη αφύπνιση, πριν από οποιαδήποτε φυσική δραστηριότητα. Αν και αρκετές φορές δεν γίνεται αντιληπτή, παρατηρείται μικρή πτώση της θερμοκρασίας 24-36 ώρες πριν από την ωορρηξία. Μετά την ωορρηξία η προγεστερόνη που παράγεται προκαλεί αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος η οποία φθάνει έως τους 37,2 βαθμούς Κελσίου. Γενικά είναι μέθοδος που δημιουργεί άγχος και μόνιμη εξάρτηση από το θερμόμετρο, ενώ έχει και προβλήματα εφαρμογής π.χ. σε γυναίκες με πυρετό, οδηγώντας έτσι σε μεγάλα ποσοστά αποτυχίας.

Τόσο η μέθοδος βασικής θερμοκρασίας όσο και η ημερολογιακή μέθοδος παρουσιάζουν πολλά προβλήματα στην εφαρμογή τους (περιπτώσεις που η γυναίκα έχει πυρετό, στις γυναίκες με ασταθείς κύκλους, κ.α.). Ο υπολογισμός των γόνιμων ημερών αποτελεί ακόμα μια φυσική μέθοδο. Ο υπολογισμός γίνεται με το πιο κάτω τρόπο: Γνωρίζοντας ότι η ωορρηξία γίνεται στο μέσο του κύκλου των 28 ημερών, δηλαδή την 14η μέρα, αυτή η μέρα θεωρείται ως η πλέον γόνιμη μέρα του κύκλου. Νοουμένου ότι το σπερματοζωάριο μπορεί να επιβιώσει στα γεννητικά όργανα της γυναίκας 30–48 ώρες, και το ωάριο ζει περίπου 20–30 ώρες μετά την ωορρηξία, και οι δύο ημέρες που προηγούνται και έπονται της ωορρηξίας θεωρούνται επίσης δυνητικά γόνιμες, δηλαδή ένα σύνολο πέντε (5) ημερών. Για μεγαλύτερη ασφάλεια μπορούμε να υπολογίσουμε το 14 ± 3, και έτσι θα έχουμε ένα σύνολο εφτά (7) ημερών. Για τις γυναίκες που ο κύκλος τους δεν είναι διάρκειας 28 ημερών, οι γόνιμες ημέρες υπολογίζονται ως ακολούθως: Από την διάρκεια του κύκλου μιας γυναίκας αφαιρείται ο αριθμός 14. Στον αριθμό που προκύπτει, προστίθεται και αφαιρείται ο αριθμός 2. Οι μέρες που προκύπτουν από τον μικρότερο μέχρι τον μεγαλύτερο αριθμό είναι οι γόνιμες μέρες. Βέβαια γυναίκες με τακτικό κύκλο μπορεί να έχουν και διπλή ωορρηξία και να μην το γνωρίζουν! Γενικά, η μέθοδος του ημερολογίου δεν συνιστάται, σήμερα, από τα κέντρα οικογενειακού προγραμματισμού.

Η μέθοδος τραχηλικής βλέννης ή μέθοδος Billings βασίζεται στην παρατήρηση των τραχηλικών εκκρίσεων δηλαδή στην παρατήρηση της τραχηλικής βλέννης από την γυναίκα παρακολουθώντας τα κολπικά υγρά της. Γύρω από την ωορρηξία η τραχηλική βλέννη γίνεται αραιή, διαφανής, ελαστική και, κυρίως, εκκρίνεται σε μεγάλη ποσότητα. Οι εκκρίσεις συλλέγονται από τον κόλπο ή από το αιδοίο και οι μεταβολές στα χαρακτηριστικά τους παρακολουθούνται περιοδικά. Οι μεταβολές της βλέννας αντανακλούν τα επίπεδα των οιστρογόνων, τα οποία μπορεί να χρησιμοποιηθούν για να εκτιμηθεί ο χρόνος ωορρηξίας. Τα χαρακτηριστικά των κολπικών υγρών διαφέρουν, αν συλλέγονται από τον τράχηλο ή από το αιδοίο. Εξετάζεται η ποσότητα, το χρώμα, η διαφάνεια, η ελαστικότητα και η γλοιότητα. Η ποσότητα εξαρτάται από τα επίπεδα των οιστρογόνων και ελαττώνεται κατά τη γαλουχία και με την πάροδο της ηλικίας.

Γενικά, αρκετές ημέρες πριν και μετά την ωορρηξία η τραχηλική βλέννα είναι λεπτή και υδαρής, ενώ στο υπόλοιπο διάστημα του κύκλου είναι πυκνόρρευστη και αδιαφανής. Συνιστάται αποχή κατά τη διάρκεια της περιόδου, διότι η γυναίκα δεν μπορεί να παρακολουθεί τις εκκρίσεις της. Μετά την έμμηνο ρύση μπορεί να υπάρξει ένα χρονικό διάστημα χωρίς πολλές εκκρίσεις, κατά τη διάρκεια αυτή επιτρέπεται η σεξουαλική δραστηριότητα. Η αύξηση των οιστρογόνων κατά την παραγωγική φάση συνοδεύεται από την αύξηση ποσότητας της τραχηλικής βλέννας, η οποία χαρακτηρίζεται ως λεπτή και υδαρής. Κατά το τελευταίο μέρος της ωχρινικής φάσης του κύκλου, η τραχηλική βλέννα είναι ελάχιστη και οι σεξουαλικές επαφές δεν θα οδηγήσουν σε εγκυμοσύνη. Η μέθοδος της τραχηλικής βλέννας απαιτεί την καθημερινή καταγραφή των συμπτωμάτων και σημείων. Με σωστή καθοδήγηση και εξάσκηση η γυναίκα βελτιώνει την ικανότητά της να διακρίνει τις μεταβολές των εκκρίσεων και να παρακολουθεί την πορεία της έμμηνης της ρύσης.

Η μέθοδος θηλασμού εφαρμόζεται κατά την περίοδο της γαλουχίας και καθώς η γυναίκα - μητέρα θηλάζει, θεωρητικά δεν έχει ωορρηξία και έτσι δεν είναι γόνιμη. Ενώ η φύση έχει προνοήσει την προστασία της λεχώνας (λεχωίδας), παρόλα αυτά έχουν υπάρξει περιπτώσεις ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης. Να τονίσουμε ότι όταν κάποια στιγμή με την επίδραση των ορμονών θα της έρθει φυσιολογικά η περίοδος για πρώτη φορά μετα τον τοκετό και καθώς πρώτα γίνεται η ωορρηξία και μετά έρχεται η έμμηνος ρύση, είναι πιθανό μια γυναίκα να μείνει έγκυος όσο θηλάζει και να μη δει καθόλου περίοδο. Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι η μέθοδος θηλασμού δεν είναι 100% ασφαλής μέθοδος αντισύλληψης. Η αμηνόρροια της γαλουχίας αναγνωρίσθηκε ως φυσική μέθοδος αντισύλληψης το 1988 στο Bellagio της Ιταλίας.

Ο συνδυασμός των μεθόδων θερμομέτρησης και ημερολογίου χρησιμοποιεί στοιχεία και των δυο μεθόδων για τον ακριβέστερο υπολογισμό του χρόνου ωορρηξίας. Αντίθετα, άλλα πρωτόκολλα συνδυάζουν τη θερμομέτρηση και την εκτίμηση της τραχηλικής βλέννας. Σύμφωνα με τον συνδυασμό αυτό, η αποχή πρέπει να κρατάει από την πρώτη μέρα των γόνιμων τραχηλικών εκκρίσεων μέχρι την τρίτη ημέρα από την αύξηση της θερμοκρασίας. Ο συνδυασμός θερμομέτρησης και τραχηλικής βλέννας θεωρείται από τους ασφαλέστερους και συνιστάται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) και από τα διάφορα κέντρα οικογενειακού προγραμματισμού.
Πλεονεκτήματα-μειονεκτήματα της φυσικής αντισύλληψης

• Τα πλεονεκτήματα της φυσικής αντισύλληψης είναι:
• Δεν χρησιμοποιούνται χημικές ουσίες
• Δεν χρησιμοποιούνται μηχανικά μέσα
• ∆εν υπάρχουν παρενέργειες
• Χαμηλό ή μηδενικό κόστος
• ∆εν υπάρχει εξάρτηση από επαγγελματίες υγείας μετά την εκμάθηση της μεθόδου
• Και τα δυο μέλη του ζευγαριού συμμετέχουν στην αντισυλληπτική προσπάθεια
• Είναι δυνατόν, χρησιμοποιώντας αντίστροφα τη γνώση, να επιδιωχθεί κύηση.

Τα μειονεκτήματα της μεθόδου είναι:

• Υπάρχουν ζευγάρια που δεν μπορούν να πειθαρχήσουν στην αποχή
• Τα άτομα δεν προστατεύονται έναντι των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων
• Απαιτούνται αρκετοί «κύκλοι» μέχρις ότου εφαρμοσθεί η τεχνική σωστά
• Πρέπει και οι δυο να συμμετέχουν πάντοτε
• Μέθοδοι φραγμού ή μηχανικές μέθοδοι αντισύλληψης

Η λογική των μεθόδων φραγμού είναι να εμποδίσουν το σπέρμα να έρθει σε επαφή με το ωάριο και να μην περάσει από τη μήτρα και τον κόλπο. Το ανδρικό προφυλακτικό και το ενδομήτριο σπιράλ θα μας απασχολήσουν κυρίως. Οι υπόλοιπες μέθοδοι φραγμού όπως το γυναικείο προφυλακτικό, ο κολπικός σπόγγος, και το κολπικό διάφραγμα δεν έχουν μεγάλη εφαρμογή και αποδοχή στη χώρα μας. Τα προφυλακτικά (ανδρικό και γυναικείο) αποτελούν τις μόνες αντισυλληπτικές μεθόδους που παρέχουν προστασία από τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα, ενώ παράλληλα μειώνουν και τον κίνδυνο για τη δημιουργία καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.

Ανδρικό προφυλακτικό
Το ανδρικό προφυλακτικό συγκρατεί το σπέρμα, προλαμβάνοντας έτσι την εναπόθεση του στον κόλπο. Είναι ίσως η πιο δημοφιλής επιλογή αντισύλληψης σήμερα. Ο κίνδυνος να σπάσει (ρήξης) το προφυλακτικό είναι γύρω στο 3% και πιστεύεται ότι συσχετίζεται με την τριβή, την ποιότητα κατασκευής, και τη λάθος τοποθέτηση. Τα πλεονεκτήματα του είναι πολλά αφού, προστατεύει από τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα (τον HPV, HIV, έρπητα κλπ), την πυελική σαλπιγγίτιδα, τις κολπίτιδες κ.α. Είναι μέθοδος ασφαλής, φτηνή, διαθέσιμη σχεδόν παντού και πλήρως αναστρέψιμη, χωρίς παρενέργειες και μπορεί να χρησιμοποιηθεί από άντρες οποιασδήποτε ηλικίας. Αν και πρωταρχικός σκοπός είναι η αποφυγή μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης, δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε και την προστασία και από τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα. Η ταυτόχρονη χρήση του ανδρικού προφυλακτικού ανεξάρτητα οποιασδήποτε άλλης αντισυλληπτικής μεθόδου προλαμβάνει σε μεγάλο βαθμό τη μετάδοση αυτών των ασθενειών. Εμποδίζει την πλήρη ικανοποίηση, απαιτεί διακοπή της σεξουαλικής πράξης για να τοποθετηθεί (με ότι συνεπάγεται αυτό για τον ερωτισμό) ενώ μερικά άτομα μπορεί να είναι αλλεργικά στη χρήση του.
Το γυναικείο προφυλακτικό μοιάζει με το ανδρικό προφυλακτικό και θα πρέπει να τοποθετείται στον κόλπο της γυναίκας πριν την σεξουαλική επαφή και να αφαιρείται αμέσως μετά. Δεν είναι ευρέως διαδεδομένο. Στην πραγματικότητα το γυναικείο προφυλακτικό το οποίο είναι φτιαγμένο από πολυουρεθάνη εμποδίζει το σπέρμα να φτάσει στον τράχηλο. Αγκαλιάζει το εσωτερικό του κόλπου και καλύπτει τον τράχηλο σαν ένα αναποδογυρισμένο ανδρικό προφυλακτικό. Αποτελεσματικότητα: 75% – 85% περίπου.

Ο κολπικός σπόγγος είναι ένας σπόγγος κατασκευασμένος από αφρό πολυουρεθάνης εμποτισμένος με σπερματοκτόνο. Δεν έχει μεγάλη, έως και καθόλου, εφαρμογή και αποδοχή στη χώρα μας.
Ο κολπικός σπόγγος στη μια επιφάνεια είναι κοίλος για να εφαρμόζει στο τραχηλικό στόμιο, ενώ στην άλλη πλευρά έχει ταινία για την εύκολη αφαίρεση του. Είναι εμποτισμένος με σπερματοκτόνο.
Είναι αποτελεσματικός για 24 ώρες από την τοποθέτηση του και πρέπει να παραμείνει στη θέση του για τουλάχιστον 6 ώρες μετά τη σεξουαλική επαφή.
Η αποτυχία της μεθόδου κυμαίνεται από 9-20% στις άτοκες, ενώ στις γυναίκες που έχουν γεννήσει κυμαίνεται από 20-40%.
Δεν προφυλάσσει από τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα.

Το κολπικό διάφραγμα και το τραχηλικό κύπελλο. Το κολπικό διάφραγμα είναι ένα θολωτό κύπελλο από λεπτό πλαστικό και τοποθετείται στο εσωτερικό του κόλπου. Έχει σχήμα θόλου με έναν εσωτερικό δακτύλιο που το στηρίζει στο τοίχωμα του κόλπου. Είναι σχεδιασμένο για να συγκρατεί σπερματοκτόνο κρέμα ή τζελ (γέλη) στο τραχηλικό στόμιο. Κυκλοφορεί σε διάφορα μεγέθη και η επιλογή του κατάλληλου μεγέθους απαιτεί τη βοήθεια του γυναικολόγου. Τοποθετείται μέχρι και 6 ώρες πριν από τη σεξουαλική επαφή και μπορεί να παραμείνει μέχρι και 6 ώρες μετά, αλλά σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να παραμένει για περισσότερες από 24 ώρες. Το τραχηλικό κύπελλο είναι παρόμοιου σχήματος αλλά μικρότερο από το διάφραγμα και τοποθετείται στον τράχηλο (η είσοδος στη μήτρα). Το διάφραγμα και το τραχηλικό κύπελλο κατασκευάζονται από λατέξ ή σιλικόνη και πρέπει να χρησιμοποιούνται μαζί με σπερματοκτόνο (τζελ ή κρέμα). Μειονεκτήματα της μεθόδου είναι η δυσκολία στην εφαρμογή, το γεγονός ότι δεν προστατεύει από σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα, ενώ η συχνή του χρήση μπορεί να αυξήσει τη συχνότητα των ουρολοιμώξεων.

Τραχηλική καλύπτρα, Καλύπτει όπως και το διάφραγμα, μόνο το τραχηλικό στόμιο. Χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με σπερματοκτόνα. Μπορεί να παραμείνει στη θέση του μέχρι και 8 ώρες μετά τη σεξουαλική επαφή.

Ενδομήτρια σπειράματα (σπιράλ)
Τα ενδομητριακά σπειράματα είναι συσκευές από μαλακό πλαστικό ή μεταλλικό υλικό που τοποθετούνται στη μήτρα και προσφέρουν αντισύλληψη καθώς αποτρέπουν την εμφύτευση ενός γονιμοποιημένου ωαρίου. Εκεί μπορεί να παραμείνει για μερικά χρόνια (ανάλογα με το είδος του) προσφέροντας αποτελεσματική αντισύλληψη καθώς είναι το πιο αποτελεσματικό μέσο αντισύλληψης μετά το χάπι. Η χρήση τους περιορίζεται κυρίως σε γυναίκες που έχουν ήδη αποκτήσει παιδί, καθώς η χρήση τους από γυναίκες που δεν έχουν ακόμα τεκνοποιήσει θεωρείται από πολλούς ότι πρέπει να αποφεύγεται. Ως πλεονεκτήματα της χρήσης των σπιράλ θεωρούνται η μακροχρόνια αντισυλληπτική τους δράση (για 5 έτη) και το γεγονός ότι η γυναίκα, για χρόνια, δεν χρειάζεται να θυμάται και να σκέφτεται καθημερινά για την αντισυλληπτική της προστασία. Τοποθετείται εύκολα στο πλαίσιο του Ιατρείου, με τοπική αναισθησία. Πριν την τοποθέτηση του σπιράλ πρέπει να αποκλειστεί η πιθανότητα να υπάρχουν ήδη: εγκυμοσύνη, καρκίνος τραχήλου, μήτρας και ωοθηκών, καθώς και συγγενείς ανωμαλίες διάπλασης της μήτρας και μεγάλα ινομυώματα (καλοήθης όγκοι της μήτρας).

Ορμονικές μέθοδοι αντισύλληψης
Η ορμονική αντισύλληψη υπάρχει με τη μορφή των χαπιών αλλά και με άλλες μορφές όπως την ενέσιμη, τη ρινική (spray), τα εμφυτεύματα, τα διαδερμικά αυτοκόλλητα (patch) και τον κολπικό δακτύλιο, χωρίς όμως αυτές να είναι διαδεδομένες στη χώρα μας.
Τα αντισυλληπτικά δισκία αποτελούν την παλαιότερη και πλέον δημοφιλή μορφή ορμονικής αντισύλληψης. Καθώς χρησιμοποιούνται εδώ και πολλά χρόνια, έχουν μελετηθεί αρκετά και Παγκοσμίου κύρους επιστημονικές έρευνες, με εκατομμύρια γυναίκες, έχουν αποδείξει την ασφάλεια τους. Επίσης πρόσφατες μελέτες αντικρούουν την άποψη ότι η χρήση αντισυλληπτικών σχετίζεται με τον καρκίνο του μαστού, και αναφέρουν πως πιθανά, καμιά τέτοια σχέση δεν υπάρχει.
Οι συνηθισμένες συσκευασίες περιέχουν 21 χάπια και η έναρξη λήψης γίνεται από την πρώτη μέρα της περιόδου. Λαμβάνονται κάθε μέρα για 21 συνεχείς μέρες και κατόπιν ακολουθούν 7 ημέρες χωρίς η γυναίκα να λαμβάνει χάπι. Στο διάστημα αυτό εμφανίζεται συνήθως η περίοδος. Ανεξάρτητα από το αν η αιμορραγία έχει σταματήσει, την όγδοη μέρα η γυναίκα ξεκινά το πρώτο χάπι της επόμενης συσκευασίας.
Τα αντισυλληπτικά δισκία εμφανίζουν εκτός της αντισύλληψης και μια σειρά από άλλα πλεονεκτήματα, όπως: βελτίωση της ακμής, της ανεπιθύμητης τριχοφυΐας, του πόνου της περιόδου καθώς και της απώλειας μεγάλης ποσότητας αίματος. Μειώνουν τον κίνδυνο εκδήλωσης καλοηθών παθήσεων του μαστού, καρκίνου της μήτρας, ωοθηκών και παχέος εντέρου. Επιπλέον μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης κύστεων των ωοθηκών. Έχει αποδειχθεί μείωση στη εκδήλωση σαλπιγγίτιδας και εξωμητρίων κυήσεων, προλαμβάνουν την οστεοπόρωση σε κάποιες έφηβες, και προσφέρουν μεγάλη ανακούφιση από τους πόνους της περιόδου. Με τα πλέον σύγχρονα αντισυλληπτικά δεν αυξάνεται το σωματικό βάρος της. Αντίθετα υπάρχουν πολλές περιπτώσεις που μπορεί να παρατηρηθεί μέχρι και μικρή απώλεια κιλών.
Υπάρχουν καταστάσεις και περιπτώσεις γυναικών, όπου η λήψη αντισυλληπτικών δεν είναι ενδεδειγμένη, όπως σε βαριές καπνίστριες, γυναίκες με αιματολογικά προβλήματα, ιστορικό θρομβώσεων, ημικρανίες, και άλλα. Είναι απαραίτητο, πριν η γυναίκα αρχίσει τη χρήση αντισυλληπτικών, να επισκεφτεί τον γυναικολόγο και να αποκλειστούν οι καταστάσεις αυτές.
Χάπι της επόμενης μέρας – επείγουσα αντισύλληψη
Πρόκειται για ένα ορμονικό σκεύασμα το οποίο λαμβάνεται από τη γυναίκα σε περιπτώσεις σεξουαλικής επαφής χωρίς προφύλαξη ή σε περιπτώσεις που δεν ακολουθήθηκε η τακτική μέθοδος αντισύλληψης (η γυναίκα ξέχασε το τακτικό της αντισυλληπτικό χάπι) ή σε περιπτώσεις που υπάρχει σπέρμα στον κόλπο (π.χ. έσπασε το προφυλακτικό ή ο σύντροφος δεν απέσυρε το πέος από τον κόλπο έγκαιρα προκειμένου να εκσπερματίσει). Εμποδίζει την εμφύτευση στη μήτρα του γονιμοποιημένου ωαρίου επειδή μεταβάλλει το ενδομήτριο, επίσης πιστεύεται ότι ίσως αναστέλλει την ωορρηξία. Το χάπι της επόμενης μέρας (Επείγουσα Αντισύλληψη) αποτελεί μια «πυροσβεστική», περιστασιακή, έκτακτης ανάγκης μέθοδο αντισύλληψης που προλαμβάνει την εγκυμοσύνη μετά από σεξουαλική επαφή που έγινε χωρίς ή με ανεπαρκή αντισύλληψη. Για να έχει μέγιστη αποτελεσματικότητα θα πρέπει να λαμβάνεται το γρηγορότερο αμέσως μετά την «ύποπτη» επαφή.

Το χάπι της επόμενης ημέρας είναι ασφαλές για τον γυναικείο οργανισμό, εύκολο στη χρήση και ιδιαιτέρως αποτελεσματικό. Πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι το «χάπι της επόμενης ημέρας» δεν μπορεί να αποτελεί τακτική αντισυλληπτική μέθοδο και πρέπει να λαμβάνεται μόνο μετά από υπόδειξη του γυναικολόγου. Η πιθανότητα εγκυμοσύνης, αν χρησιμοποιηθεί σωστά, είναι πάρα πολύ μικρή αλλά όχι μηδενική.
Στη χώρα μας κυκλοφορούν δυο σκευάσματα, ένα που περιέχει οξική ουλιπριστάλη και η λήψη του πρέπει να γίνεται εντός 120 ωρών (5 ημερών) μετά την ύποπτη επαφή και ένα που περιέχει λεβονοργεστρέλη και η λήψη του πρέπει να γίνεται εντός 72 ωρών (3 ημερών) μετά την ύποπτη επαφή.

Ο Ορμονικός δακτύλιος στην Ελλάδα κυκλοφορεί από το 2001 και είναι ένα εύκαμπτο πλαστικό δαχτυλίδι το οποίο τοποθετείται στον κόλπο και απελευθερώνει σε σταθερές ποσότητες στεροειδή. Το σημαντικό πλεονέκτημα της μεθόδου αυτής σε σύγκριση με το χάπι είναι ότι οι ορμόνες που εκλύει απορροφώνται άμεσα από τον κολπικό βλεννογόνο και μεταφέρονται στο αίμα χωρίς να συσσωρεύονται στο ήπαρ. Έτσι γίνονται καλύτερα αποδεκτές από το μεταβολισμό της γυναίκας και αποφεύγονται τα προβλήματα του πεπτικού συστήματος που εμφανίζονται σε αρκετές χρήστριες του χαπιού και οδηγούν σε διακοπή της θεραπείας (πόνοι, ναυτίες, έμετοι). Ο δακτύλιος αυτός εφαρμόζεται για τρεις εβδομάδες, ενώ στη συνέχεια η γυναίκα τον αποσύρει για μία εβδομάδα κατά την οποία εμφανίζεται η έμμηνος ρύση. Στα εργαστήρια μελετώνται αυτή τη στιγμή νέοι δακτύλιοι, η δράση των οποίων θα διαρκεί για τρεις ως 12 μήνες.
ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ
Υπάρχουν βέβαια και οι πιο ριζικές και ακραίες μέθοδοι αντισύλληψης που απαιτούν χειρουργική επέμβαση.
Γυναικεία στείρωση όπου, με τρόπο λαπαροσκοπικό ή ανοιχτή χειρουργική επέμβαση, οι σάλπιγγες τίθενται εκτός λειτουργίας. Υπάρχει πιθανότητα, σε περίπτωση που η γυναίκα θελήσει αργότερα να τεκνοποιήσει, να αποκατασταθεί η λειτουργία των σαλπίγγων, βέβαια έως ένα βαθμό. Μπλοκάροντας την σάλπιγγα που είναι η δίοδος του ωαρίου στη μήτρα. Αυτό γίνεται με διάφορους τρόπους, ή κόβοντας και ράβοντας τις σάλπιγγες ή βάζοντας μεταλλικά κλιπς ή με διαθερμία. Αν η Χειρουργός-Γυναικολόγος χρησιμοποιήσει την λαπαροσκοπική μέθοδο, αυτό σημαίνει μόνο δύο μικρές τομές στην κοιλιά.

Η Βαζεκτομή (ανδρική στειροποίηση), διακόπτει τη διέλευση του σπέρματος από τους όρχεις (απ’ όπου ξεκινά το σπέρμα) προς το πέος. Δεν επηρεάζει τις σεξουαλικές επιδώσεις του άντρα, περίπου όμως η μία στις 2000 βαζεκτομές αποτυγχάνει και δεν είναι εύκολα αναστρέψιμη.

Τέλος η έκτρωση (άμβλωση) που όμως ΔΕΝ είναι μέθοδος αντισύλληψης, αλλά λύση της τελευταίας στιγμής. Παλαιότερα ημιπαράνομη λύση με σημαντικό οικονομικό και πιθανό οργανικό κόστος για τη διακοπή μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης. Σήμερα οι συνθήκες είναι κατά πολύ βελτιωμένες σε σχέση με το παρελθόν, μπορεί να πραγματοποιηθεί σε Δημόσιο Νοσοκομείο σε απόλυτα ασφαλές ιατρικό περιβάλλον.

Το κείμενο συντάχθηκε με την χρήση βιβλιογραφίας και την καθοδήγηση του γυναικολόγου Γιώργου Μονεμβασίτη.