Είναι το πρώτο νομοθέτημα του Σόλωνα, όχι όμως, όπως μερικοί, ακόμα και από τους αρχαίους συγγραφείς, διατείνονται για τη διαγραφή εξ ολοκλήρου των χρεών, την οποία απεναντίας απέκρουαν αυτοί οι ίδιοι Σολώνιοι νόμοι, αλλά μόνον ανακούφιση των πριν υπό των τοκογλύφων καταπιεζομένων οφειλετών.
Για το σκοπό αυτό σμίκρυνε την αργυρή δραχμή κατά το 1/4 και λίγο περισσότερο ώστε 100 νέες δραχμές περιείχαν όσο άργυρο 72,5 παλαιές, συγκανονίσας επίσης μόνιμα και τα μέτρα και τα σταθμά,ώστε ελάττωσε σε τέτοιο βαθμό τα χρέη των φτωχών, γι αυτό και λέγονταν ότι απάλειψε τις υποθήκες επί των γαιών, καθόσον διευκόλυνε την εξόφληση των χρεών.Άφησε όμως ελεύθερο τον προσδιορισμό του τόκου και απαγόρευσε το βαρβαρικό έθιμο του «επί τοις σώμασι δανείζεσθαι». Κήρυξε επίτιμους τους πριν από το χρέος ή οποιαδήποτε άλλη αιτία, πλην φόνου και επιβολής στη τυραννίδα, σε ατιμία καταδικασθέντες.
Ισχύον καθεστώς πριν τη σεισάχθεια
Πριν την απαγόρευσή της από το Σόλωνα, στην Αθήνα ίσχυε ο θεσμός της υποδούλωσης για χρέη: ένας πολίτης που δεν μπορούσε να ξεπληρώσει το δανειστή του έχανε την ελευθερία του.[4]
Νομοθεσία του Σόλωνα
Τα νομοθετικά μέτρα του Σόλωνα ήταν πολύ τολμηρά, αλλά και δραστικά. Βασίζονταν στην αρχή της δίκαιης ανισότητας και όχι της απόλυτης ισότητας, ενώ επιδίωκαν να αποτρέψουν την εμφύλια διαμάχη και τη διάλυση της πολιτικής κοινότητας της Αθήνας, διατηρώντας παράλληλα την κοινωνική διαστρωμάτωση και την προβολή αυτής της διαστρωμάτωσης στη νομή της εξουσίας.
Η σεισάχθεια εντασσόταν στα μέτρα επανόρθωσης που έλαβε ο Σόλων. Πιο συγκεκριμένα, καταργούνταν τα υφιστάμενα χρέη ιδιωτών προς ιδιώτες και προς το δημόσιο, καταργήθηκε ο δανεισμός με εγγύηση το «σώμα» (προσωπική ελευθερία) του δανειολήπτη και των μελών της οικογένειάς του, ενώ απελευθερώθηκαν και όσοι Αθηναίοι είχαν γίνει δούλοι λόγω χρεών στην ίδια την Αθήνα και επαναφέρθηκαν στην πόλη όσοι εν τω μεταξύ είχαν μεταπωληθεί στο εξωτερικό.
Είναι γνωστό ότι με τη «σεισάχθεια» ο Σόλων έδωσε τέλος στην εξάρτηση των φτωχών αγροτών στην Αττική. Εκείνο που δεν είναι γνωστό και παραμένει θέμα διαμάχης ανάμεσα στους ερευνητές είναι η διαδικασία που ακολούθησε προκειμένου να αποκαταστήσει όσους είχαν πέσει θύματα της αυθαιρεσίας των πλουσίων, ακριβώς γιατί δεν υπήρχαν γραπτές διατάξεις (αυτό άλλωστε λέει και ο Σόλων σε ένα από τα ποιήματά του).
Το μέτρο άλλοτε συνδέεται με τους εκτημόρους, τους εξαρτημένους αγρότες που καλλιεργούσαν τη γη των προνομιούχων με τη συμφωνία να τους δίνουν το 1/6 της παραγωγής αντί ενοικίου, ενώ άλλοτε με όλους όσους είχαν δανειστεί και καλλιεργούσαν την γη των πλουσίων και ισχυρών με ενέχυρο την προσωπική τους ελευθερία.
Ποτέ δεν είναι αργά να διαβάσουμε, να θυμηθούμε ή και να παραδειγματιστούμε από την Ιστορία μας.
Αναφέρομαι στον Σόλωνα, που θεωρώ ότι οι αρχές του και οι πράξεις του θα μπορούσαν να αποτελέσουν πηγή έμπνευσης των κρατούντων σε αυτή την δύσκολη συγκυρία.
Διαβάστε ένα σύντομο αφιέρωμα στον μεγάλο αυτό άνδρα, νομοθέτη, φιλόσοφο και ποιητή, που για πολλούς ήταν ο πατέρας της Δημοκρατίας.
Όταν ο Σόλων έγινε άρχων της Αθήνας το – 594 πλούτος και δύναμη…. ανήκαν σε λίγα χέρια. Οι φτωχοί (η τάξις των Θετών) ήταν βουτηγμένοι στο χρέος, πολλοί από αυτούς είχαν γίνει δούλοι, γιατί δεν είχαν να εξοφλήσουν τα χρέη τους.
Ο Σόλων, άνθρωπος που αγαπούσε την δικαιοσύνη, προσπάθησε να αλλάξει την σκληρή ζωή των φτωχών ανθρώπων της Αθήνας. Απέρριψε προτάσεις να γίνει τύραννος, αντί αυτού έκανε τον αξιομνημόνευτο νόμο Σεισάχθεια, μια λέξη που σημαίνει, ότι αποτίναξε από τους ώμους των φτωχών το φορτίο, που τους προκαλούσε τόσο πόνο και οδύνη.
Ο νόμος Σεισάχθεια απάλειψε όλα τα συμβόλαια των φτωχών ανθρώπων, που είχαν βάλει ενέχυρο τον ίδιο τον εαυτό τους ή την περιουσία τους. Απαγορεύθηκαν όλα τα μελλοντικά δάνεια τέτοιου είδους και κατήργησε την δύναμη του πιστωτή, να υποδουλώνει ή να φυλακίζει. Ο νόμος, με την κατάργηση των πολυαρίθμων υποθηκών στις κτηματικές περιουσίες της Αττικής, απελευθέρωσε την γη από τα παλαιά χρέη.
Με άλλους νόμους, βοήθησε τους πλούσιους οφειλέτες, οι οποίοι μπορούσαν να πληρώσουν τα χρέη τους.
Ο Σόλων γι” αυτό αύξησε την αξία της μνας, έως είκοσι επτά τοις εκατό, αλλάζοντας το νόμισμα από το Αιγινίτικο στο Ευβοιακό, κάτι το οποίο αποδείχθηκε ευνοϊκό και για το Αθηναϊκό εμπόριο, διευκολύνοντας τις συναλλαγές με την Κόρινθο, Χαλκίδα και Ερέτρια και άλλες αποικίες. Ο Σόλων δεν απαγόρευσε μόνο την υποθήκη ανθρώπων, αλλά περιόρισε τον αριθμό στρεμμάτων γης, τα οποία ένα άτομο μπορούσε να κατέχει.
Απαγόρευσε στους μεγάλους κατόχους γης να εξάγουν σιτηρά από την Αθήνα, βάζοντας τους μεγάλο πρόστιμο. Επίσης απαγόρευσε την εξαγωγή όλων των δημητριακών προϊόντων, εκτός από το λάδι της ελιάς.
Ο Σόλων ακύρωσε τους νόμους του Δράκου, εκτός από εκείνον της ανθρωποκτονίας και κατήργησε την θανατική καταδίκη, από όλα τα μικρά εγκλήματα.
Πολλοί που είχαν τιμωρηθεί με τους παλαιούς νόμους αποκαταστήθηκαν, λαμβάνοντας πλήρη δικαιώματα του πολίτη. Σύμφωνα με αυτόν τον νόμο η εξόριστη οικογένεια των Αλκμεωνίδων, επέστρεψε στην Αθήνα.
Οι νόμοι του νομοθέτη Σόλωνα ήταν γραμμένοι σε ξύλινα τριγωνικά πινάκια, τα ονομαζόμενα κύρβεις και εφυλάσσοντο πρώτα στην Ακρόπολη και αργότερα στο Πρυτανείο.
Τμήμα ειδήσεων defencenet.gr
