Της Φωτεινής Τσιτσώνη-Καβάγια
Εκπαιδευτικού
Στο χωριό Τρύφου, Ξηρομέρου, υπάρχει ένας μικρός, λιτός και απέριτος ναός , που τιμάται στο όνομα του Αγίου Βαρβάρου, που σήμερα ημέρα της μνήμης του Αγίου, πανηγυρίζει. Και στέκει, σε πείσμα των καιρών εκεί, μέσα σ’ένα πανέμορφο και γαλήνιο τοπίο ασάλευτος, σύμβολο οπωσδήποτε κάποιας παλιότερης εποχής, προσελκύοντας τον κάθε ταπεινό προσκυνητή, που περνάει την πόρτα του ευλαβούμενος τον άγιο και ανάβοντας προσευχόμενος το κεράκι του.
Μια μικρή Εκκλησιά, ένας τόπος ξεκούρασης και γαλήνης για κάθε περαστικό και οπωσδήποτε και τόπος προσευχής, που ελκύει τον καθένα, που προσέρχεται σ’αυτή με σεβασμό, και φέρνει το νου του πέρα από το γήινο και το πρόσκαιρο!
Για τον συγκεκριμένο Άγιο, που τιμάται στο μικρό αυτό ναό, υπάρχουν δυο πηγές , που μας πληροφορούν σχετικά.
Στη μία από αυτές αναφέρεται ο Κωνσταντίνος Ακροπολίτης, που έζησε στο τέλος του 13ου και αρχές του 14ου αι., και ο οποίος υπήρξε Μέγας Λογοθέτης, που συνέγραψε εγκώμια και βίους πολλών αγίων, καθώς και Σύνοψη της Ρωμαϊκής ιστορίας, από γενέσεως της Ρώμης ως την εποχή του.
Σύμφωνα, λοιπόν, με τον ιστορικό Ακροπολίτη, ο Άγιος Βάρβαρος καταγόταν από την Πεντάπολη της ΚυρηναΪκήςχερσονήσου, (ξ’ου και Πενταπολίτης), της Β.Αφρικής, και έζησε εκεί τον 9ο αι. μ.Χ., τότε όπου ανθούσε στα μέρη εκείνα ο αποικιακός ελληνισμός. Μάλιστα η οικογένειά του ήταν χριστιανική. Κι ήταν τότε που η βυζαντινή αυτοκρατορία άκμαζε και αυτοκράτορας του Βυζαντίου, ήταν ο Μιχαήλ ο Τραυλός.
Και αυτόν τον καιρό ακριβώς κυριαρχούσαν στις θάλασσες οι Άραβες Σαρακηνοί, που δρούσαν ως πειρατικές συμμορίες, κι είχαν γίνει ο φόβος κα ο τρόμος των ελληνικών νησιών και των παραλίων του Αιγαίου,που λεηλατούσαν, άρπαζαν και έσπερναν γύρω τους την καταστροφή.
Από μια τέτοια συμμορία Αράβων αρπάχτηκε και ο Βάρβαρος μαζί με άλλους πολλούς, κι έγινε θέλοντας και μη όμοιός τους και επιδόθηκε μαζί τους κι αυτός στις καταστροφές. Περνώντας τα παράλια της Αφρικής στη Μεσόγειο, στάθμευσαν και κατέστρεψαν την Κρήτη, ερήμωσαν τη νότια Ιταλία και Σικελία και στη συνέχεια ανεβαίνοντας στην Αδριατική και περνώντας απέναντι στην Ήπειρο, ρήμαξαν και τη Νικόπολη, ενώ κατευθυνόμενοι στο Ξηρόμερο της Ακαρνανίας ενεπλάκησαν σε πόλεμο με τους Αμβρακιώτες χριστιανούς, οι οποίοι βοηθούμενοι από τους κατοίκους του Δρσγαμέστουκατόρθωσαν να αναχαιτίσουν τους Άραβες και να τους τρέψουν σε φυγή. Μάλιστα, όσοι από αυτούς σώθηκαν, πνίγηκαν με τα καράβια τους στη θάλασσα. Ο μόνος, λέει ο Ακροπολίτηςδιασωθείς ήταν ο Βάρβαρος, που κατέφυγε σε ένα σπήλαιο κοντά στο χωριά Τρύφου, στο όρος Νύσσα, και από εκεί επιδίδονταν σε ληστρικές επιδρομές στις γύρω περιοχές προς βιοπορισμό του, ώστε έγινε ο φόβος και ο τρόμος όλης της Ακαρνανίας.
Η άλλη πηγή, η σχετική με τη ζωή του Αγίου Βαρβάρου, είναι ο Ιερομόναχος Ματθαίος, της Ιεράς Μονής Πόρτας Τρύφου, που τιμάται στον Άγιο Γεώργιο τον μεγαλομάρτυρα Τροπαιοφόρο, η οποία βέβαια δε γνωρίζουμε κατά πόσο είναι πιστευτή.
Σύμφωνα, λοιπόν, με τη δεύτερη αυτή πηγή, ο Άγιος έζησε κατά το τέλος του 15ου και αρχές του 16ουαι. Καταγόταν από την Πεντάπολη της ΚυρηναΊκής χερσονήσου και ήταν τότε η εποχή που η οθωμανική αυτοκρατορία ήταν στις δόξες της επί Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς. Ήταν τότε ακόμα, που διαφέντευε τις θάλασσες της Μεσογείου, ως απόλυτος ηγέτης των ακτών της Μπαρμπαριάς και ολόκληρου του τότε γνωστού κόσμου, ο φοβερός πειρατής Μπαρμπαρόσα. Ήταν αυτός που είχε στην εξουσία του έναν τρομερό πειρατικό στόλο, που κανείς δεν μπορούσε να του αντισταθεί και που λειτουργούσε υπό τη δικαιοδοσία της Υψηλής Πύλης της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Και τόσο πίστευε ο ΣουλεΪμάν στις ικανότητές του, ώστε τον διόρισε Καπουδάν πασά, αρχηγό, δηλ. του στόλου του Κι ήταν αυτός ο ατρόμητος, ο Μπαρμπαρόσα, που με τους συντρόφους του εφορμούσε στα πλοία του ισπανικού, του ιταλικού και του γαλλικού στόλου λεηλατώντας θησαυρούς και αιχμαλωτίζοντας χριστιανούς, που στη συνέχεια τους πουλούσε στα σκλαβοπάζαρα. Ήταν πραγματικά ο όλεθρος και η καταστροφή του χριστιανικού στοιχείου!
Ένας, λοιπόν, από τους νέους όπου αρπάχτηκαν μαζί και με άλλους πολλούς από τους πειρατές του ήταν και ο Βάρβαρος και έμεινε αιχμαλωτισμένος για 24 ολόκληρα χρόνια μαζί τους, άλλοτε δουλεύοντας σε βαριές δουλειές , όπως κατασκευή τειχών και οχυρώσεις πόλεων, άλλοτε σε πειρατικές επιδρομές κωπηλατώντας στα καράβια, και πάντα με σιδερένιο κρίκο στο πόδι και αλυσίδα στο λαιμό, ώστε είχε για τα καλά μυηθεί σ’αυτόν τον τρόπο ζωής, της σκληρής εργασίας αλλά και της αρπαγής και της λεηλασίας.
Όταν, λοιπόν, οι Οθωμανοί θέλησαν να οχυρώσουν την πόλη της Πρέβεζας, ύστερα από τη μάχη της Πρέβεζας του 1538, όπου συντριπτική ήταν η ήττα για τους χριστιανούς,αφού πρώτα είχαν λεηλατήσει και καταστρέψει τα παράλια της Ηπείρου, χρησιμοποίησαν για το σκοπό αυτό όσους αιχμαλώτους είχαν κοντά τους,, μεταξύ των οποίων και το Βάρβαρο. Και ο Βάρβαρος, «τη μορφή και την όψιν βάρβαρος», κάποια μέρα, που ενώ όλοι οι άλλοι εργάζονταν, ξέφυγε από την προσοχή των φυλάκων την ώρα της εργασίας, κρύφτηκε σε κάποιο αμπέλι που ήταν εκεί κοντά και στη συνέχεια βρήκε καταφύγιο σε μια σπηλιά κοντά στο χωριό Τρύφου, στο Ξηρόμερο, όπου και έμεινε σε άγρια κατάσταση, δεμένος πάντα με την αλυσίδα, την οποία ποτέ του δεν αποχωρίστηκε ως το θάνατό του για άλλα 18 ολόκληρα χρόνια και επιδιδόμενος σε ληστρικές επιδρομές στις γύρω περιοχές της Ακαρνανίας, για να επιβιώσει.
Στο σημείο αυτό ταυτίζονται οι απόψεις και των δύο πηγών σχετικά με τον Άγιιο.
Και πώς του αποκαλύπτεται ο Θεός;
Εκεί κοντά στο σπήλαιο όπου ζούσε ήταν ένα μοναστήρι όπου τιμώνταν στο όνομα του Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου και εκεί λειτουργούσε ένας πολύ ευλαβής ιερέας, ο Ιωάννης ο Νικοπολίτης από τη Νικόπολη της Ηπείρου. Κ άποιαμέρα ο Βάρβαρος περαστικός από εκεί, σκέφτηκε να μπει μέσα να λεηλατήσει και να αρπάξει ό,τι κι αν βρει. Την ώρα που άνοιξε την πόρτα, συμπτωματικά ο ιερέας τελούσε το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Ο Βάρβαρος με τρόπο θαυμαστό είδε τον ιερέα να υπερίπταται, να μην πατάει στη Γη, να είναι περιτριγυρισμένος από Αγγέλους, ενώ τα χέρια του κατακόκκινα, έσταζαν από το αίμα ενός μικρού παιδιού που βρισκόταν πάνω στην Αγία Τράπεζα. Όλα αυτά τον φόβισαν και κρύφτηκε σε μια γωνιά, ώσπου ο ιερέας τέλειωσε τη θεία λειτουργία. Τότε τον πλησίασε, του διηγήθηκε την ιστορία του και του είπε και το λόγο για τον οποίο μπήκε στην εκκλησία και ακόμα ό,τι είχαν δει τα μάτια του. Ο καλός ιερέας, του μίλησε καλοσυνάτα, τον δίδαξε, τον εξομολόγησε, τον βάπτισε, αφού τον είδε μετανοημένο και τον μύησε στη χριστιανική ζωή, βοηθώντας του .
Ο Βάρβαρος εκάρημοναχός και έζησε ακόμη στην έρημο για τρία χρόνια μετανοημένος με νηστεία και προσευχή θερμή στο Θεό, για να τον συγχωρήσει για όσα είχε ζήσει ως τότε.
Και το τέλος του ήρθε από μια ομάδα κυνηγώνΝικοπολιτών, όπου εκεί στην περιοχή είχαν στήσει παγίδες για ζώα του βουνού που κυνηγούσαν. Σε μια τέτοια παγίδα πιάστηκε δυστυχώς από την αλυσίδα του ποδιού του ο Άγιος, δεν μπόρεσε να λυθεί και οι κυνηγοί νομίζοντας πως πρόκειται για κάποιο ζώο, τον πυροβόλησαν και τον σκότωσαν. Πριν πεθάνει ο Βάρβαρος, ενώ αυτοί έτρεξαν κοντά του να τον βοηθήσουν, αυτός τους παρακάλεσε να προσκαλέσουν τον άγιο ιερέα που του συμπαραστεκόταν από τότε που μεταμελήθηκε, εκείνος όμως δεν τον πρόλαβε, γιατί στο μεταξύ είχε πεθάνει.
Πριν γίνει ο ενταφιασμός του από τους χριστιανούς στην περιοχή όπου έζησε και πέθανε, θαυματούργησε σε κάποια τυφλή γυναίκα, που πλησίασε το λείψανό του, ενώ ο τάφος του μυρόβλιζε, γι’αυτό τον είπαν και Μυροβλήτη.
Αργότερα εκεί οι χριστιανοί έχτισαν ναό προς τιμή του. Πιστεύεται μάλιστα πως τα νερά που τρέχουν από τις πηγές εκεί γύρω από τότε έχουν θεραπευτικές ιδιότητες. Τα τελευταία χρόνια λειτουργούν και ιαματικά λουτρά με ξενοδοχιακές εγκαταστάσεις,ενώ οι ντόπιοι ονομάζουν την περιοχή Αγιονέρι.
Οι Ξηρομερίτες διηγιούνται και το εξής περιστατικό.
Στις 7 Οκτωβρίου του 1571, έγινε η ιστορική Ναυμαχία του LERADO ή της Ναυπάκτου, όπου ο ενωμένος χριστιανικός στόλος, Ισπανών, Βενετών, Γενοβέζων και Ελλήνων, ήρθε αντιμέτωπος με τον οθωμανικό στόλο στις Εκβολές του Αχελώου, στις Εχινάδες νήσους, όπου κυριολεκτικά καταστράφηκε ο οθωμανικός, και υπερίσχυσε ο ενωμένος χριστιανικός στόλος. Η ναυμαχία αυτή ήταν σημαντική, γιατί αναχαίτισε την επέκταση της οθωμανικής αυτοκρατορίας προς τα δυτικά και ουσιαστικά άρχισε η πτώση της από τότε.
Κάποιος στόλαρχος , μετά το πέρας της ναυμαχίας, ο Ιταλός , Σκλαβούνος , ασθενής βαριά, είδε στον ύπνο του πως αν πάει να προσκυνήσει τον τάφο κάποιου αγίου, στο χωριό Τρύφου, θα γίνει καλά. Και πραγματικά αυτό έκανε. Και ενώ θεραπεύτηκε, από ευγνωμοσύνη στον Άγιο, σκέφτηκε φεύγοντας να πάρει μαζί του το λείψανό του, στην πατρίδα του, την Ιταλία, για να του αποδώσει εκεί τις ανάλογες τιμές. Έτσι κι έκανε. Φόρτωσε το άγιο λείψανο με σεβασμό στο καράβι του και κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του στάθμευσε στο χωριό Ποτάμι της Κέρκυρας. Εκεί ο Άγιος θαυματούργησε κι ήταν τότε 15 ΜαΪου της χρονιάς εκείνης. Και οι Ποταμιώτεςέχτισαν από ευγνωμοσύνη εκεί ναό και γιορτάζουν τον Άγιο κάθε χρόνο στις 15 Μαϊου, με μεγαλοπρέπεια.
Και το ταξίδι του στόλαρχου συνεχίστηκε για την Ιταλία και το άγιο λείψανο τοποθετήθηκε προς φύλαξη σε ναό της Ρώμης.
Τα τελευταία χρόνια με πρωτοβουλία των ιερέων και κατοίκων του Ποταμού Κέρκυρας βρέθηκε το θαυματουργό λείψανο του Αγίου στο vodnjanτης Κροατίας, από όπου μεταφέρθηκε στον τόπο όπου ανήκε ένα απότμημα της τιμίας κάρας του, με την αρμόζουσα μεγαλοπρέπεια.
Στο χωριό της Τρύφου από τότε, που πάρθηκε το άγιο λείψανο του Αγίου, απόμεινε μόνο η αλυσίδα του, την οποία φύλαγαν οι κάτοικοι σαν ατίμητο θησαυρό, αλλά και αυτή εξαφανίστηκε στα χρόνια της Επανάστασης .
Ναοί του Αγίου Βαρβάρου υπάρχουν και στην Κατούνα Λευκάδας και στην Κεφαλλονιά.
«Μαρτυρικόν αγώνα γενναίως ηγώνισται,
ασκητικού δε πόνω το βίο διήνυσας, όσιε Βάρβαρε.
Διά μεν του λειψάνου σου ασθενείας διώκων,
τη ψυχή δε συγχαίρειν τω Χριστώ, ον δυσώπειν
υπέρ ημών των αισίων τιμώντων σε.»
πηγή: http://agrinionews.gr
