Την αρχή έκανε ο Χρήστος Βαλαωρίτης, πρόγονος και γενάρχης της οικογένειας του Λευκαδίτη ποιητή Αριστοτέλη Βαλαωρίτη

Του Λίνου Υφαντή,

Από τον 16ο αιώνα οι Οθωμανοί χρησιμοποιούσαν τους αρματολούς, ένοπλα σώματα αποτελούμενα από Χριστιανούς με αστυνομικά καθήκοντα που απωθούσαν τους κλέφτες και τηρούσαν την τάξη.  Στην ιστορία όμως μαθαίνουμε ότι την επανάσταση του 1821 έκαναν οι κλέφτες και οι αρματολοί μαζί. Πως λοιπόν από πολέμιοι, οι αρματολοί με τους κλέφτες βρέθηκαν στην ίδια πλευρά;

Η αρχή έγινε στην Αιτωλοακαρνανία και μάλιστα το 1684. Τότε  οι Βενετοί αμφισβητούν τους Οθωμανούς στην Πελοππόνησο και Στερέα Ελλάδα. Εισβάλλουν στην Αιτωλοακαρνανία και απωθούν τους Οθωμανούς καταστρέφοντας Ζαπάντι και Βραχώρι. Διεξοδικά αναφέρθηκε σε έρευνα του ο καθηγητής Αλέξης Κατεφίδης σε προηγούμενο δημοσίευμα ( δείτε εδώ).

Παράλληλα με την δράση των Βενετών, έλληνες αρματολοί βρίσκουν την ευκαιρία να αποστατήσουν εναντίον των Τούρκων, που έως τότε δούλευαν επί της ουσίας για αυτούς. Πρόκειται για τον Χρήστο Βαλαωρίτη, γενάρχη και πρόγονο του Λευκαδίτη ποιητή Αριστοτέλη Βαλαωρίτη και του οπλαρχηγού  Σουμήλα. Οι δύο άνδρες λοιπόν απωθούν τους τούρκους από το Ξηρόμερο και στη συνέχεια νικούν τουρκικό στράτευμα αποτελούμενο από 1500 στρατιώτες και 500 ιππείς υπό κάποιον «Τζαφέρ Αγά». Το παραπάνω έγινε υπό συνεννόηση με τους Βενετούς. Αποδείχθηκε όμως ότι δεν δούλευαν για αυτούς, καθώς στη συνέχεια απωθούν και τους ίδιους, οι οποίοι στρέφονταν εναντίον τους. Εδώ σημειώνουμε ότι υπήρχαν περιοχές που πλήρωναν διπλό φόρο, τόσο στους «παλιούς» κατακτητές δηλαδή τους Οθωμανούς, όσο και στους «νέους»δηλαδή τους Βενετούς.

Τελικά ο Βαλαωρίτης με τον Σουμήλα κρατάνε  υπό τον έλεγχο τους το Βάλτο και τα Άγραφα. Η λαϊκή μούσα διέσωσε την τοποθεσία της μάχης με τον Τζαφέρ Αγά, που έγινε  στην  Σιβίστα Μακρυνείας όπως αναφέρονταν τότε.  Πρόκειται για  τα σημερινά «Ελληνικά», τα οποία διοικητικά ανήκουν πλέον στο Δήμο Μεσολογγίου.

Σαν τί μεγάλη καταχνιά στη Σίβιστα στη ράχη;

Ο Βλαχαγγέλης πολεμά κι ο Χρήστος Βαλαώρας.

Δεν είναι μια, δεν είναι δυό, δεν είναι τρεις η δέκα

Μόνο είναι χιλιάδες δεκατρείς, χιλιάδες δεκαπέντε

Τζαφέρμπεής εχούγιαξε και ο Αγγέλης Πηλογιέται

(σ.σ. Βαλαώρα εννοεί τον Βαλαωρίτη και Βλαχαγγέλη τον Αγγέλη Σουμήλα).

Η μάχη των Ελληνικών του Αρακύνθου( για να οριστεί καθαρά γεωγραφικά μιας και διοικητικά ήταν πότε στη Μακρυνεία πότε στο Δήμο Ι.Π Μεσολογγίου ή Αιτωλικού) ήταν κομβικής σημασίας

Αφενός εμπλουτίζει τις ιστορικές πληροφορίες που διέσωσε για την εισβολή των Βενετών ο Α. Κατεφίδης το 1684 στην Αιτωλοακαρνανία.

Αφετέρου -και το πιο σημαντικό- για πρώτη φορά οι αρματολοί διαχωρίζονται από τους Τούρκους, που μέχρι τώρα δούλευαν για αυτούς. Aπό τότε κλέφτες και αρματολοί, διωκόμενοι και διώκτες ήρθαν σιγά σιγά κοντά  και βρέθηκαν μαζί στις επάλξεις της ελληνικής επανάστασης του 1821.

Να λοιπόν που η ιστορία της τουρκοκρατίας ξεκινά να γράφεται από τον τόπο μας!

Πηγές:

cristian luca, laurenţiu rădvan and alexandru simon, social and political elites in eastern and central europe
(15th–18th centuries) School of Slavonic and East European Studies UCL 2015

Αριστοτέλης Βαλαωρίτης. Αθανάσιος Διάκος & Αστραπόγιαννος, 1867.

Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα, Ανεμόσκαλα, Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, greek-language.gr

https://el.wikipedia.org/wiki/Αρματολοί

http://www.eetaa.gr/index.php?tag=oikmet_details&id=10103

agrinionews.gr