ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΔΗΜΑΡΧΟΥ ΑΓΡΙΝΙΟΥ ΣΤΟΝ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΤΥΠΟ
Ο δήμαρχος Αγρινίου και αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ, Γιώργος Παπαναστασίου, μιλά στον «Ε.Τ.» για τα μεγάλα έργα, την αναβάθμιση των υποδομών στην πόλη του, τη βελτίωση της ποιότητας ζωής, την αξιοποίηση ευρωπαϊκών πόρων και τις προκλήσεις της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Ταυτόχρονα με το σύνθημα «Discover us» μάς καλεί να ανακαλύψουμε τις κρυμμένες ομορφιές ενός ανεξερεύνητου και πανέμορφου τόπου!
Την τρέχουσα θητεία ποιο θεωρείτε ότι είναι το σημαντικότερο έργο υποδομής που έχετε υλοποιήσει;
Στρατηγική μας στόχευση υπήρξε εξαρχής η δημιουργία υποδομών που δεν υπηρετούν απλώς το σήμερα, αλλά διαμορφώνουν το μέλλον της πόλης και των δημοτικών μας κοινοτήτων. Στις δύο πρώτες θητείες, πετύχαμε έναν συνολικό προϋπολογισμό έργων ύψους 201 εκατομμυρίων ευρώ, με επίκεντρο έργα ουσίας που αναβαθμίζουν την καθημερινότητα και ενισχύουν την ανθεκτικότητα του δήμου μας. Σήμερα, συνεχίζουμε με ώριμες και σημαντικές παρεμβάσεις μέσα από το ΕΣΠΑ και το Πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης». Ξεχωρίζει το εμβληματικό έργο αντικατάστασης του κεντρικού αγωγού ύδρευσης του Αγρινίου – ένα έργο με καθοριστική σημασία για τη διαχείριση των υδάτινων πόρων και τη βιωσιμότητα του δικτύου. Παράλληλα, αξιοποιούμε τις δυνατότητες του νέου ΕΣΠΑ, τόσο για την περαιτέρω ενίσχυση της βιώσιμης αστικής ανάπτυξης, όσο και για την ολοκληρωμένη χωρική επένδυση στις περιοχές εκτός του αστικού ιστού. Στο πλαίσιο αυτό, ανακατασκευάζουμε ένα ιστορικό και εμβληματικό κτίριο -τις Καπναποθήκες Παπαστράτου- με προϋπολογισμό περίπου 25 εκατομμύρια ευρώ, επενδύοντας στον πολιτισμό και στην ταυτότητα της πόλης. Την ίδια στιγμή, ολοκληρώνεται το αποχετευτικό έργο στις παραλίμνιες περιοχές της λίμνης Τριχωνίδας -μια περιοχή Natura- ενώ ήδη έχει τεθεί σε λειτουργία η επέκταση του βιολογικού καθαρισμού, η οποία θα συνδέσει και τις νέες περιοχές. Πρόκειται για έργα υποδομής με περιβαλλοντικό και αναπτυξιακό αποτύπωμα, που θωρακίζουν την περιοχή μας για τις επόμενες δεκαετίες.
Το Αγρίνιο τα τελευταία χρόνια έχει αλλάξει όψη. Είναι μια πόλη με ποιότητα ζωής, πώς το καταφέρατε αυτό;
Από την πρώτη στιγμή στοχεύσαμε στο να κάνουμε την πόλη πιο ανθρώπινη και λειτουργική. Η εικόνα του Αγρινίου σήμερα είναι αποτέλεσμα ενός συνεκτικού σχεδίου για την ενίσχυση της βιωσιμότητας και της καθημερινότητας των πολιτών. Πυλώνας αυτής της στρατηγικής υπήρξαν οι εκτεταμένες πεζοδρομήσεις στο ιστορικό και εμπορικό κέντρο, που όχι μόνο αναβάθμισαν αισθητικά την πόλη, αλλά δημιούργησαν και έναν νέο ρυθμό ζωής. Ταυτόχρονα, δώσαμε προτεραιότητα στην αποσυμφόρηση της κυκλοφορίας, με τη δημιουργία κυκλικών κόμβων περιφερειακά της πόλης, οι οποίοι βελτίωσαν αισθητά την προσβασιμότητα και την ασφάλεια. Το αποτέλεσμα είναι μια πόλη πιο ανοιχτή στους κατοίκους της, στους επισκέπτες, στους πεζούς, στα παιδιά και στους ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας. Μια πόλη με αυξημένο δημόσιο χώρο, πολιτισμό και αναβαθμισμένες υπηρεσίες.
Ολοκληρώνοντας την τρέχουσα δημοτική θητεία, τι θα θέλατε να έχει υλοποιηθεί από τους στόχους και το όραμα που έχετε προσδιορίσει στους δημότες σας;
Από την πρώτη στιγμή, θέσαμε ως βασικό μας στόχο να μετατρέψουμε το Αγρίνιο σε μια πόλη περισσότερο βιώσιμη, σύγχρονη και με εξωστρέφεια. Πιστεύω πως με τα έργα που υλοποιούμε -τόσο σε επίπεδο υποδομών όσο και σε κοινωνικές και περιβαλλοντικές παρεμβάσεις- κάνουμε αυτό το όραμα πραγματικότητα. Ωστόσο, δεν περιοριζόμαστε στα όρια της πόλης. Η στρατηγική μας επεκτείνεται και στις δημοτικές ενότητες, όπου επενδύουμε ουσιαστικά στην ανάδειξη του φυσικού πλούτου. Ηδη διαμορφώνουμε οργανωμένα δίκτυα πεζοπορικών και ορειβατικών διαδρομών στα όρη Παναιτωλικό και Αράκυνθο, που συνδέονται αρμονικά με το οικοσύστημα της λίμνης Τριχωνίδας.
Αναφερθήκατε στον στόχο σας να αυξηθεί η τουριστική επισκεψιμότητα, πώς θα το καταφέρετε αυτό;
Το κλειδί για την ανάπτυξη του τουρισμού δεν βρίσκεται απλά στην προβολή ή στην επιβολή συγκεκριμένων δράσεων, αλλά στην ανάδειξη της αυθεντικότητας και της μοναδικής ταυτότητας της περιοχής. Το Αγρίνιο είναι ένας τόπος με πλούσια ιστορία, πολιτισμό και ανθρώπους με μεράκι, που μπορούν να εμπνεύσουν και να προσελκύσουν επισκέπτες. Προχωράμε σε έργα με ορατό πολιτιστικό και κοινωνικό αποτύπωμα, όπως η μετατροπή των Καπναποθηκών Παπαστράτου σε Κέντρο Πολιτισμού και Καινοτομίας, αλλά και η ίδρυση του Διαχρονικού Μουσείου Αγρινίου. Αυτές οι πρωτοβουλίες δεν είναι απλά παρεμβάσεις σε κτίρια, αλλά αποτελούν την καρδιά μιας συνολικής αναγέννησης που θα μεταμορφώσει το κέντρο της πόλης και θα το συνδέσει με την εκπαιδευτική, πολιτιστική και τουριστική δραστηριότητα.
Στο πλαίσιο των προσπαθειών που κάνατε για την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των πολιτών έχετε αξιοποιήσει ευρωπαϊκούς πόρους;
Αναμφισβήτητα, η συντριπτική πλειοψηφία των έργων μας βασίστηκε σε ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. Το ΕΣΠΑ, το Ταμείο Ανάκαμψης και το Πράσινο Ταμείο αποτέλεσαν βασικούς πυλώνες στήριξης για τη δημοτική μας στρατηγική. Περίπου το 80 με 90% των επενδύσεων που πραγματοποιήσαμε έχουν ευρωπαϊκή προέλευση, κάτι που αποδεικνύει την αποτελεσματικότητα στον σχεδιασμό και την ωρίμανση των προτάσεων μας. Παράλληλα, οι αυστηρές διαδικασίες αξιολόγησης και ελέγχου εγγυώνται ότι τα έργα που εντάσσονται είναι ουσιαστικά και ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες των τοπικών κοινωνιών.
Στο σχεδιασμό του υπουργείου Εσωτερικών είναι και το ξεκαθάρισμα των αρμοδιοτήτων, θεωρείτε ότι είναι εφικτό κάτι τέτοιο;
Απόλυτα εφικτό και επιβεβλημένο. Ο τελευταίος Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων χρονολογείται από το 2006 και πλέον έχει καταστεί ανεπαρκής μπροστά στις ανάγκες της εποχής. Ενα σύγχρονο και λειτουργικό θεσμικό πλαίσιο θα δώσει ξεκάθαρες αρμοδιότητες, αποσαφηνίζοντας τις ευθύνες και καταργώντας τις γραφειοκρατικές ασάφειες που συχνά μπλοκάρουν την αποτελεσματική διοίκηση. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση ζητά όχι απλώς περισσότερες αρμοδιότητες, αλλά και τους αντίστοιχους πόρους και εργαλεία για να τις διαχειριστεί. Πρέπει να ξεφύγουμε από τον φόβο της ανάληψης ευθυνών που συχνά παραλύει τη δράση των Δήμων. Αντίθετα, απαιτείται μια δυναμική και ώριμη αυτοδιοίκηση που θα λειτουργεί με διαφάνεια και λογοδοσία, αλλά ταυτόχρονα με πραγματική αυτονομία.
Από το 2024 έχετε αναλάβει τη θέση αντιπροέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Δήμων και Περιφερειών (CME). Πόσο μακριά βρισκόμαστε σε σχέση με τους δήμους των άλλων χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης;
Δυστυχώς, η απόσταση που μας χωρίζει είναι σημαντική. Η Ευρώπη έχει προχωρήσει σε μια σαφή αποκέντρωση των αρμοδιοτήτων, με τους Δήμους να αναλαμβάνουν κρίσιμες λειτουργίες, όπως η διαχείριση σχολείων, νοσοκομείων και κοινωνικών υπηρεσιών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα πιο άμεσες και αποτελεσματικές υπηρεσίες για τον πολίτη. Εμείς, αντίθετα, παραμένουμε εγκλωβισμένοι σε ένα συγκεντρωτικό μοντέλο όπου το κεντρικό κράτος διατηρεί σημαντικές αρμοδιότητες, επιβαρύνοντας τις τοπικές κοινωνίες με καθυστερήσεις, γραφειοκρατία και ανεπαρκή ανταπόκριση στις πραγματικές ανάγκες τους.
Η κεντρική διοίκηση βλέπει εχθρικά της αυτοδιοίκηση;
Παρατηρούμε συχνά μια έλλειψη ουσιαστικής στήριξης και μια δυσπιστία προς την αυτοδιοίκηση, που σε πολλές περιπτώσεις λειτουργεί ως εμπόδιο στην αναπτυξιακή πορεία των δήμων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η προσπάθεια απομάκρυνσης των Πολεοδομιών από τους δήμους και η μεταφορά τους στο Κτηματολόγιο, έναν φορέα που ακόμη αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα λειτουργίας και διοικητικής επάρκειας. Αυτή η κίνηση όχι μόνο υπονομεύει την αυτονομία των δήμων, αλλά και επιβαρύνει την καθημερινότητα των πολιτών, που ήδη αντιμετωπίζουν γραφειοκρατικά εμπόδια.
Σε μια εποχή που η κλιματική κρίση είναι σε ένα σημείο που όλους μας ανησυχεί, τι σχεδιάζεται σε αυτό το κομμάτι;
Εχουμε θέσει σε προτεραιότητα τη βιώσιμη διαχείριση των υδάτινων πόρων, με έργα όπως η αντικατάσταση του παλαιού κεντρικού αγωγού ύδρευσης, που μετρά πάνω από 50 χρόνια λειτουργίας. Αυτό δεν είναι μόνο ένα τεχνικό έργο αλλά μια στρατηγική κίνηση για την προστασία και ορθολογική χρήση του πολύτιμου αυτού αγαθού. Παράλληλα, έχουμε προχωρήσει σε ενεργειακή αναβάθμιση δημοτικών και σχολικών κτιρίων, υιοθετώντας σύγχρονες πρακτικές και τεχνολογίες.
Είστε αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ. Επίκειται το ετήσιο συνέδριό σας. Ποια είναι τα κύρια ζητήματα που θεωρείτε ότι η τοπική αυτοδιοίκηση χρειάζεται να διαχειριστεί και να επιλύσει σε συνεργασία με την κεντρική διοίκηση;
Η τοπική αυτοδιοίκηση έχει διαχρονικά αποδείξει ότι μπορεί να λειτουργεί αποτελεσματικά, κοντά στον πολίτη και να ανταποκρίνεται με ευελιξία στις προκλήσεις κάθε εποχής. Ωστόσο, για να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στις αυξημένες αρμοδιότητες και στις νέες κοινωνικές ανάγκες, είναι απολύτως αναγκαία η ενίσχυση της χρηματοδότησης προς τους δήμους, μέσω ενός πιο δίκαιου και σταθερού πλαισίου κατανομής πόρων.
Δεν μιλάμε απλώς για ανάγκη χρημάτων. Μιλάμε για επένδυση στην καθημερινότητα των πολιτών, στις βασικές υποδομές, στην κοινωνική συνοχή και στις υπηρεσίες που όλοι μας απαιτούμε να είναι σύγχρονες και ποιοτικές. Είναι σαφές ότι η οικονομική ενδυνάμωση των ΟΤΑ αποτελεί προϋπόθεση βιώσιμης ανάπτυξης σε τοπικό επίπεδο.
Το δεύτερο κρίσιμο ζήτημα αφορά στον θεσμικό εκσυγχρονισμό της Αυτοδιοίκησης. Σε μια εποχή που η αποκέντρωση είναι όχι μόνο αναγκαία αλλά και ζητούμενη από την κοινωνία, η Αυτοδιοίκηση πρέπει να αποκτήσει καθαρό ρόλο, σαφείς αρμοδιότητες και θεσμική θωράκιση. Δεν μπορεί να συνεχίζεται το φαινόμενο των επικαλύψεων και της μετακύλισης ευθυνών. Ούτε είναι δυνατόν η Αυτοδιοίκηση να παραμένει εξαρτημένη από την εκάστοτε πολιτική βούληση της κεντρικής διοίκησης.
Χρειαζόμαστε ένα νέο, σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο που θα αποσαφηνίζει τις αρμοδιότητες και θα εγγυάται ότι κάθε επίπεδο διοίκησης θα λειτουργεί αποτελεσματικά και προς όφελος του πολίτη. Σε αυτή την προσπάθεια, οι δήμοι είναι έτοιμοι να ανταποκριθούν – αρκεί να στηριχθούν έμπρακτα.
Εχει αυξηθεί ο τουρισμός τα τελευταία χρόνια;
Η αύξηση της επισκεψιμότητας είναι πλέον ορατή, τόσο στο κέντρο της πόλης όσο και στην ευρύτερη περιοχή. Η αναβάθμιση του δημόσιου χώρου, η αξιοποίηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και η ανάδειξη της φύσης λειτουργούν συμπληρωματικά και συμβάλλουν ουσιαστικά στη σταδιακή εδραίωση του Αγρινίου ως τουριστικού προορισμού. Το σύνθημα της καμπάνιας μας – «Discover us -Ανακαλύψτε μας»- δεν είναι απλώς ένα επικοινωνιακό εργαλείο, αλλά μια πρόσκληση σε όσους αναζητούν αυθεντικές εμπειρίες, σε έναν τόπο με πλούσια ιστορία, πολιτισμό και φυσική ομορφιά που παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητη. Ωστόσο, πρέπει να είμαστε ρεαλιστές: η ενίσχυση του τουριστικού μας προφίλ απαιτεί σταθερή στρατηγική και περαιτέρω βήματα.
Σχετικά με την υλοποίηση του στόχου για τις ενεργειακές κοινότητες, σε ποια φάση βρίσκεστε;
Είμαστε από τους πρώτους δήμους που προχωρήσαμε δυναμικά στη συγκρότηση ενεργειακής κοινότητας, με στόχο όχι μόνο την ενεργειακή εξοικονόμηση, αλλά και την εμπέδωση του κοινωνικού χαρακτήρα της ενέργειας. Από την πρώτη στιγμή υποστήριξα και ενθάρρυνα και άλλους δήμους να ακολουθήσουν τον ίδιο δρόμο, γιατί πιστεύουμε ότι οι ενεργειακές κοινότητες αποτελούν εργαλείο κοινωνικής συνοχής και ενεργειακής δικαιοσύνης. Ωστόσο, ερχόμαστε αντιμέτωποι με σημαντικές καθυστερήσεις στη διαδικασία, κυρίως όσον αφορά την έκδοση των όρων σύνδεσης. Εδώ και τέσσερα χρόνια, περιμένουμε να ανοίξει ο απαραίτητος ενεργειακός χώρος, ο οποίος παραμένει σε μεγάλο βαθμό δεσμευμένος από ιδιωτικά συμφέροντα και μεγάλες εταιρείες. Είναι ξεκάθαρο ότι οι ενεργειακές κοινότητες των ΟΤΑ, λόγω του κοινωνικού προσανατολισμού τους, πρέπει να τύχουν προτεραιότητας. Αν προχωρήσει η σύνδεση και λειτουργία, μόνο στον Δήμο Αγρινίου θα μπορούσαν να καλυφθούν οι ανάγκες περίπου 2.400 ευάλωτων νοικοκυριών, παρέχοντας δωρεάν ηλεκτρική ενέργεια. Μιλάμε για μια ξεκάθαρη περίπτωση ενεργειακής δημοκρατίας, που αποτυπώνει στην πράξη την κοινωνική αποστολή της τοπικής αυτοδιοίκησης.
