Κείμενο και φωτογραφίες Απόστολος Κων. Καρακώστας

Στα 1824 και 1825 η παρουσία του μετέπειτα Αρχιστρατήγου του Ελληνικού στρατεύματος Γεωργίου Καραϊσκάκη στην Αιτωλοακαρνανία ήταν πολύ έντονη και καταγράφηκε στην ιστορία της Επανάστασης από όλους τους ιστορικούς.

Τον Καραϊσκάκη τον τίμησαν και εξακολουθούν να τον τιμούν σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, μέχρι πρόσφατα στην όμορφη Αμφιλοχία όπου έγιναν τα αποκαλυπτήρια μεγαλοπρεπούς ανδριάντα του Ήρωα.

Ανδριάντες και προτομές του έχουν στηθεί τα τελευταία εκατό χρόνια σε πολλά σημεία της Ελλάδας, με την περιοχή της Αιτωλοακαρνανίας να έρχεται πρώτη, καθώς ο Καραϊσκάκης έδρασε στην περιοχή της.

Μεσολόγγι και Αιτωλικό.  Δερβέκιστα (Ανάληψη) και Πετροχώρι. Δραγαμέστο (Αστακό) και Καρβασαρά (Αμφιλοχία), είναι τα κεντρικότερα σημεία που εντοπίζεται ιστορικά η παρουσία του.

Το πρόσφατο δίτομο βιβλίο του Ξηρομερίτη ιστορικού ερευνητή κυρίου Νικολάου Μήτση «Αστακός Ξηρομέρου», ρίχνει άπλετο φως στην πορεία του Στρατηγού στο Ξηρόμερο κατά το 1825, που με κεραυνοβόλες επιχειρήσεις του ανέκοπτε τον εφοδιασμό στους Ομέρ Βρυώνη και Ρεσίτ Κιουταχή, οι οποίοι πολιορκούσαν το άμοιρο Μεσολόγγι από τον Απρίλιο του 1825.

Αλλά και τα Πρακτικά του Συνεδρίου για τον «Γεώργιο Καραϊσκάκη και την εποχή του», που διεξήχθη στις 29 Ιουνίου έως την 1^η Ιουλίου 2021 στο Μουζάκι της Καρδίτσας, έφερε πολλά νέα ιστορικά στοιχεία στην επιφάνεια.

Ο Δρ. του Παντείου Πανεπιστημίου κ. Θεοφάνης Μαλκίδης περιγράφει και ρίχνει φως στο παρασκήνιο της δίκης του Καραϊσκάκη στο Αιτωλικό την 1^η Απριλίου του 1824.

Στο ίδιο συνέδριο η γλωσσολόγος της Βουλής κα. Μαρία Καμηλάκη, (Αναπλ. Προϊσταμένη της Γενικής Διεύθυνσης Ηλεκτρονικής Διοίκησης, βιβλιοθήκης & Εκδόσεων, Βουλή των Ελλήνων), περιγράφει και αναλύει την πασίγνωστη «αθυροστομία» του Ήρωα.

Οι λέξεις «ταμπού» που χρησιμοποιούσε ο Καραϊσκάκης στις ιστορικές φράσεις που ξεστόμισε σε εχθρούς αλλά και «φίλους», αναλύονται και όποιος τις διαβάσει «συντάσσεται»  μαζί του, με κορυφαίο τον Άνθιμο Γαζή (1758-1828), που την απάντηση που έδωσε ο Ήρωας στον Μεχμέτ Ρεσίτ Πασά στις 20 Απριλίου το 1827, την σχολιάζει ότι «υπερβαίνει την του Λεωνίδα προς τον Ξέρξην μολών λαβέ!» Η φράση ήταν «αισχρά μεν αλλά ηρωικωτάτη και αναγκαιοτάτη!»

Στο «Αστακός Ξηρομέρου» του συγγραφέα Νίκου Θεοδ. Μήτση, καινούργια δεδομένα προστέθηκαν, τα οποία ο ερευνητής φρόντισε και τα απέστειλε στον Δήμο Αμφιλοχίας λίγο πριν τις εορταστικές εκδηλώσεις για τα 200 χρόνια από την επέτειο της «νυχτομαχίας» του Καρβασαρά στις 28 Σεπτέμβρη του 1825.

Ο επίσης συγγραφέας, ιστορικός ερευνητής και πρώην Δήμαρχος Αμφιλοχίας κ. Νικόλαος Χαρ. Τέλωνας, δυο φορές ευχαρίστησε τον κύριο Μήτση για τα νεότερα στοιχεία που προσκόμισε.

Την πρώτη φορά κατά την απονομή των Τιμητικών Διακρίσεων στους απογόνους των Βαλτινών Αγωνιστών, από τον Δήμαρχο Αμφιλοχίας κύριο Αθανάσιο Σ. Τορουνίδη και δεύτερη φορά όταν εκφώνησε τον πανηγυρικό λόγο, κατά την τελετή αποκαλυπτηρίων του ανδριάντα του Αρχιστρατήγου Καραϊσκάκη, που έγινε την 28^η Σεπτεμβρίου στην προβλήτα της παραλίας της πόλης.

Κάποια από τα νέα ιστορικά στοιχεία είναι οι αυθεντικές επιστολές από την Κεντρική Διοίκηση της Ελλάδος, τους επιφανείς Σωματάρχες εντός του Μεσολογγίου και τις αναφορές του Καραϊσκάκη για την έκβαση των «νυχτομαχιών» του στο Απόκουρο, στο Ξηρόμερο και στον Βάλτο.

Χαρακτηριστικά για την μάχη του Καρβασαρά έγραψε πριν διεξαχθεί: «Τώρα οπού είναι ο καιρός αρμόδιος και ημείς αύριον Σαββάτον εκστρατεύομεν όλοι μας από εδώ για Καρβασαράν, να βαρέσωμεν Τούρκους».

Και μετά την λαμπρή νίκη γράφει:

«Σεβαστή Επιτροπή, Γενναιότατοι αδελφοί Στρατηγοί και λοιποί αξιωματικοί εκάστης Τάξεως και βαθμού, Σας ασπαζόμεθα αδελφικώς.

Τα όσα κινήματα και πολέμους εκάμαμεν εναντίον του εχθρού, δεν ελλείψαμεν να Σας ειδοποιήσωμεν. Λοι¬πόν, και τώρα χρέος μας απαραίτητον είναι να Σας φανερώσωμεν εις τας 28 και ήδη τελειούντος Σεπτεμ¬βρίου εις τας 4 ώρας της νυκτός, επήγαμεν και επλα¬κώσαμεν τους εχθρούς όπου ήτον εις Καρβασαράν και Μαγαζιά και τους εδώσαμεν ένα κτύπον φρικτόν, οπού τους εξεπλύναμεν. Τέτοιον πόλεμον έκαμαν οι Έλληνες, ως ποτέ ο Λεωνί¬δας. Επάνω εις αυτόν τον πόλεμον εσκοτώθηκαν περί¬που από τριακοσίους εχθρούς και οι λοιποί οπού έμει¬ναν, ερρίφθησαν ζωντανοί εις το πέλαγος να πνιγούν από τον τρόμον, όπου εδοκίμασαν. Τα καΐκια όπου εκεί ήταν αραγμένα, πράγματα και λοιπά έφυγαν εις φυγήν από τον έναφον και πεισματώδη πόλεμον, όπου εφάνη εις τους εχθρούς. Το Κάστρον το εκυριεύσαμεν και αν είχομεν τζεπτχε¬ντέν (πολεμοφόδια) και τροφάς εκεί έπρεπε να το κρα¬τήσωμεν με εκείνα τα φυσέκια όπου είχαμεν, τα εστρέ¬ψαμεν επάνω εις τον πόλεμον, όστις εβάσταξε σχεδόν υπέρ της 4 ώρας. Τα Καμήλια όπου ήτον εκεί εως δια¬κόσια, τα εκατόν τριάντα τα επήραμεν ζωντανά, τα δε λοιπά τα εσκοτώσαμεν όλα. Και αν ορίζετε φιλεύετε ολίγον τι τους Έλληνες, και τα λαμβάνετε αυτά όπως επράξαμεν εδώ. Αλογομούλαρα επήραμεν ογδοήντα άτια, όμως και γιντίτζια τα πλέον εκλεκτά επήραμεν υπέρ τα τριάντα. Και διά να μην πολυλογώμεν, εκείνο το ορδί το εκά¬μαμεν με την δύναμιν του Θεού Γης Μαδιάμ. Σας λέγο¬μεν τα αληθινά οπού έγιναν από τους βραχίονας των γενναίων Ελλήνων και όχι ψέματα ωσάν τον Ράγκον να πέρνη ένα μουλάρι και να γράφη εκατόν. Δεν εμάθα¬μεν τοιουτοτρόπως να γράφωμεν. Σήμερον ελθόντες εδώ εμάθαμεν ένα χαμπέρι το οποίον είναι σίγουρον ότι εβγήκαν από τους αυτού εχθρούς υπέρ τας πέντε χιλιάδες εις Γουριάν, και έρχονται επάνω μας διά να μας πολεμήσουν.

Αυτό μαθόντες εχάρημεν ότι ελαφρό¬νεσθε απ’ αυτού και κάμετε το χρέος σας δυνατώτερα και ως και ολιγωτέρους εχθρούς. Εκάμαμεν την Νυχτομαχίαν αυτήν οπού εκάμαμεν, από τους εδικούς μας εφονεύθη ένας μόνον από το Σώμα του στρατηγού Δήμου Τσέλιου, Μπλατζιούκας ονόματι. Επληγώθηκαν και δύο ένας του κ. Γιολδάση, Μπαζιώτης ονόματι και άλλοι τρεις. Τα όσα Σας γνωρί¬σαμεν δι’ αυτόν τον πόλεμον οπού εκάμαμεν, ημπορεί¬τε να τα πληροφορηθήτε και από τους ίδιους πολιορ¬κώντας τους εχθρούς καθαρώτερα.

Τη 30 Σεπτεμβρίου 1825, Εκ του εν Ακαρνανία Στρατοπέδου

Οι πρόθυμοι πατριώτες

Καραϊσκάκης, Ανδρίτζος Σαφάκας , Ευαγγέλης Μήτζου Κοντογιάννης, Ζαχαράκης  Γιολδάσης , Δήμος Τζέλιος , Γεώργιος Πεσλής , Χρήστος Μακρής ». (Σημ. 1^η)

Αυτή την νικηφόρα μάχη του Καραϊσκάκη γιόρτασε η Αμφιλοχία στις 26-27 και 28 Σεπτέμβρη 2025, διακόσια χρόνια μετά.

Το αποκορύφωμα των εκδηλώσεων ήταν τα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα του Αρχιστρατήγου Γεωργίου Καραϊσκάκη στο κεντρικότερο σημείο της πόλης.

Ο ορειχάλκινος ανδριάντας φιλοτεχνήθηκε από τον Αγρινιώτη γλύπτη Ευάγγελο Τύμπα.

Α.Κ.Κ.

Σημ. 1^η  Η μάχη του Καρβασαρά (Αμφιλοχία) στις 28 Σεπτεμβρίου 1825, όπως διασώθηκε σε πρωτογενείς αρχειακές πηγές των ΓΑΚ και υπογράφεται στις 30 Σεπτεμβρίου 1825 από τον Καραϊσκάκη στο στρατόπεδο του Ξηρομέρου στο Δραγαμέστο (Αστακός), μαζί με τους συν αυτώ συμμετέχοντες στη μάχη Δυτικοελλαδίτες οπλαρχηγούς : Ανδρίτσο Σαφάκα, Βαγγέλη Μ. Κοντογιάννη, Ζαχαράκη Γιολδάση, Δήμο Τσέλιο, Γεώργιο Πεσλή και Χρήστο Μακρή. Η επιστολή αυτή πρωτο¬δημοσιεύεται αυτούσια και ερμηνεύεται αυτολεξεί, για πρώτη φορά μόνον, από τον γράφοντα το παρόν πόνημα, Νικόλαο Θεοδ. Μήτση. [ΓΑΚ : Βλαχογ. Πολέμου, φάκ. 31, έγγραφο 126 (λήψη 254)].

agrinionews.gr